Een uitdagend en bijzonder jaar. Zo kan 2020 wel omschreven worden. Ondanks de hobbels waar velen van ons mee te maken hebben (gehad), hebben we met het netwerk prachtige dingen bereikt om Nederland mediawijzer te maken. Mooie projecten en evenementen zijn toch ‘coronaproof’ doorgegaan en nieuwe projecten zijn uit de grond geschoten. We zetten er graag een aantal in het zonnetje.

Challenge #NLmediawijs

De jaarlijkse Challenge #NLmediawijs van Netwerk Mediawijsheid stond dit jaar in het teken van mediawijsheid tijdens en ná de coronacrisis. Deze zes initiatieven waren dit jaar de gelukkige ontvangers van de stimuleringsregeling:

• Common Frames ontving een stimuleringsbijdrage om elementen uit de lessenserie Ithaka Media Lab naar een online omgeving te brengen. Zo kunnen jonge nieuwkomers in Nederland ook in hun thuisomgeving kritisch met media blijven omgaan. Lees het interview met Hemmo Bruinenberg.
• Om groep 8’ers toch nog een leuk afscheid van de lagere school te geven, kreeg Hollywood in de Klas de stimuleringsbijdrage voor hun Zelfstandig Eindfilmpakket. Met dit pakket kunnen de leerlingen laten zien hoe creatief ze zijn en hebben ze een afscheid die ze de rest van hun leven kunnen bewaren. In dit interview nemen Filip Braams en Freek Commandeur je mee in het ontwikkelproces.
• Voorlichting op Scholen geeft docententrainingen gericht op de verbinding tussen ouders, kind en docenten ten aanzien van het mediagebruik van kinderen. Zij gebruikten de stimuleringsbijdrage voor een digitale uitbreiding van deze docententrainingen. We spraken erover met Lars Toussaint.
• Stichting STRAS zette de stimuleringsbijdrage in voor de verdere ontwikkeling van hun cursusmodule FF-APPEN. De cursusmodule heeft als doel om het cyberleed onder mensen met een verstandelijke beperking aan te pakken. Gerben Lems vertelt hier alles over de ontwikkeling.
• Weerbaar in Seksualiteit kon met de stimuleringsbijdrage de ontwikkeling van hun corona-initiatief ‘Stay S@fe’ voortzetten. Dat is gericht op het gesprek over seksualiteit en relaties onder jongeren. Met wekelijkse content en een Instagram-account wordt ook de doelgroep zelf betrokken. In dit interview spraken we met Sebastiaan Kruyswijk over het belang daarvan.
• Diversion kreeg de stimuleringsbijdrage voor een digitale uitbreiding van hun lesprogramma Under Pressure. Het programma is er om het kritisch denken en mediawijsheid van jongeren tussen de 14 en 20 jaar te versterken in een tijd van nepnieuws, desinformatie, complottheorieën en polarisatie. Lees het interview met Vivianne Goedhart.

De Week van de Mediawijsheid 2020

Het belang van mediawijsheid en digitale balans was het afgelopen jaar zichtbaarder dan ooit. Tijdens de Week van de Mediawijsheid (6 t/m 13 november) werd in heel het land aandacht gevraagd voor gezond mediagebruik. Met een flinke dosis creativiteit zorgde het netwerk dat activiteiten ondanks de maatregelen toch door konden gaan. Een greep uit de initiatieven:

• In een samenwerking tussen Netwerk Mediawijsheid en het Trimbos-instituut werd onderzoek gepresenteerd naar de digitale balans van jongeren. Hierbij werd ook de website digitalebalans.nl gelanceerd, met hierop een handig zelftest voor jongvolwassenen. De zelftest fungeert als spiegel en is gebaseerd op het Digitale Balans Model.
• Ruim 145.000 leerlingen uit groep 7 en 8 speelden een week lang de serious game MediaMasters over de kansen en gevaren van digitale media.
• Met MediaCoach Ellen Buwalda (LevelNext) kon je een persoonlijke vraag- & antwoordsessie inplannen om het te hebben over je digitale welzijn en het realiseren van persoonlijke doelen.
• Bibliotheek Hoorn organiseerde een Digicafé over de veelbesproken documentaire The Social Dilemma, en een online workshop over het herkennen van nepnieuws.
• Hogeschool Fontys verzorgde een online sessie voor studenten over balans in de digitale samenleving.
• Op Hogeschool Saxion was er aandacht voor de Week van de Mediawijsheid met o.a. een ‘weekmenu‘ voor studenten.
• TMI Academy lanceerde Harde Schijf van Vijf, een tool waarmee je je digitale balans kunt bijhouden.
• Kwink maakte een speciaal katern over de Week van de Mediawijsheid, met bijbehorende posters over digitale balans.
• De BiebBoys doken met een nieuw lespakket in de wereld van nepnieuws, privacy, nare berichtjes en gezondheid.
• In De InternetHelden verschenen twee nieuwe lessen over digitaal welzijn.
• Op de slotdag van de Week van de Mediawijsheid presenteerden Mary Berkhout-Nio en Daniël Lechner het vernieuwde Mediawijsheid Competentiemodel 2021.

Alle hoogtepunten vind je in het #WvdM verslag.

Interactieve sessies over schermtijd en nepnieuws

Om samen na te denken over mediawijze thema’s die dit jaar extra urgent bleken, nodigden we het netwerk uit voor twee netwerksessies. Er zijn mooie inzichten boven tafel gekomen en adviezen en tips met elkaar gedeeld.

Gezonde schermtijd – ook thuis. In deze sessie richtten we ons op de versnelde digitalisering en het belang van gezonde schermtijd. Rugklachten, brandende ogen en migraines worden veroorzaakt door een verkeerde zithouding of door te lang achter elkaar achter een scherm te zitten. Maar hoe zorgen we voor gezonde schermtijd voor kinderen en volwassenen? Het draait allemaal om balans. Lees hier het verslag van de expertsessie, inclusief alle inzichten, tips en adviezen.

Kritisch kijken – nepnieuws en desinformatie. Deze sessie stond in het teken van het toenemende nepnieuws en desinformatie. De centrale vraag was hoe we jongeren kritisch naar nieuwsbronnen kunnen laten kijken en hoe we met ze in gesprek kunnen gaan over complottheorieën. Er schoven meer dan 100 geïnteresseerden aan, die met hun betrokkenheid veel waardevolle input gaven. Lees hier het verslag van de netwerksessie, compleet met tips en inzichten. De sessie is tevens terug te luisteren op SoundCloud.

Speciale online editie van de Media Ukkie Dagen

Juist tijdens de coronacrisis blijkt mediaopvoeding een belangrijk thema binnen jonge gezinnen. Ouders worstelen met de mediaopvoeding en tijdens de crisis blijkt het mediagebruik van ukkies flink toegenomen. Tijdens een speciale online editie van de Media Ukkie Dagen werden ouders en opvoeders digitaal op weg geholpen met talloze tips, tools en adviezen. Er werden zeven herkenbare opvoedvragen uitgelicht. En het Iene Miene Media-onderzoek 2020 werd gepresenteerd, met een extra flitsonderzoek over mediagebruik tijdens de coronacrisis. Lees meer over deze online campagne.

Wat kan corona ons leren over mediawijsheid?

Tijdens de coronacrisis is de digitale samenleving in een stroomversnelling gekomen. Iets waar uitgebreid over geschreven is en geschreven wordt. Want wat betekent het nu eigenlijk voor ons en voor mediawijsheid? Hier een aantal artikelen die op het blog verschenen:

• Welke aspecten van mediawijsheid vereisen extra aandacht, en hoe kunnen we daarmee aan de slag? Freek Zwanenberg, docent en spreker bij Bureau Jeugd & Media, neemt je erin mee.
• Ouders en begeleiders van mensen met een beperking zijn flink aan het improviseren gegaan met digitale middelen om sociaal contact te onderhouden. Linda Vergouwen, ook wel bekend als de SocialMedia Juf, geeft in dit artikel tips en adviezen op basis van haar ervaringen in de gehandicaptenzorg.
• Alexander van Deursen, adjunct hoogleraar bij de Universiteit Twente, deed onderzoek naar de rol van het internet tijdens de coronacrisis. Hij bracht het gebruik van internet en coronagerelateerde informatie- en communicatiebehoeften in kaart. Lees de belangrijke conclusies en adviezen.
• Het thema van het ECP Jaarfestival was dit jaar de digitale samenleving in stroomversnelling. In de sessie ‘De online wereld van jongeren na de pandemie’ vanuit het Safer Internet Centre Nederland werd aandacht besteed aan de digitale wereld van jongeren tijdens de pandemie. Armando de Man deed verslag.

#échtcontact

Persoonlijk en intiem contact is in deze tijd niet altijd even gemakkelijk. Sociaal contact gebeurt nu vooral via een scherm, maar niet iedereen weet hiervan te profiteren. Al voor de pandemie werd de campagne #échtcontact door de Alliantie Digitaal Samenleven in het leven geroepen, om aandacht te vragen voor digitaal bewustzijn en inclusie. John Leek vertelde meer over de campagne tijdens Valentijnsdag in dit artikel.

December is daarnaast de maand van de donkere dagen. Hoe zorgen we voor echt contact tijdens deze maand? De Alliantie Digitaal Samenleven roept organisaties op die een initiatief (willen) organiseren waarbij echt contact centraal staat. Meer informatie over #échtcontact vind je op echtcontact.nu (red. niet meer beschikbaar).

Op naar 2021

Wat organiseert of ontwikkelt jouw organisatie in 2021 om Nederland mediawijzer te maken? Deze tips helpen je bij het maken van nieuwe plannen:

• Een hybride of online event organiseren? Lees dit artikel met handige tips.
• Start het jaar volledig op de hoogte met het onderzoeksrapport over 10 jaar mediawijsheid: een overzicht van 90 onderzoeken.
• Het vernieuwde Mediawijsheid Competentiemodel 2021 vormt een handige basis voor jouw materialen, onderzoek of projecten.
• Bekijk de agenda voor campagnes en events in 2021. Staat die van jou er al tussen?

Tijdens de kerstvakantie (21 december t/m 3 januari) is het programmabureau van Netwerk Mediawijsheid gesloten. Vanaf maandag 4 januari zijn we weer te bereiken.

We wensen je fijne feestdagen en kijken uit naar een mooi, mediawijs 2021! Klik op het gelukskoekje hiernaast voor een persoonlijke wens namens het programmateam.