Als mediawijsheid professionals leren, lezen en geven we advies over online privacy. We leren onze doelgroepen over wat wel en niet kan op sociale media en stimuleren dat ze zich al van jongs af aan bewust moeten zijn van hun online identiteit. Welke concrete tips kun je je doelgroep meegeven om grip te houden op je online ‘ik’?

Waarom is online privacy zo’n belangrijk onderwerp?

Op internet is tegenwoordig nog maar weinig privé. We liken, taggen en chatten wat af. We staan daarbij niet altijd stil bij het feit dat alles wat je publiceert te traceren is. Dat is ook niet altijd erg, maar soms zijn de gevolgen enorm vervelend, zoals in het recente voorbeeld van de honderden gelekte naaktfoto’s van beroemdheden door een ernstig beveiligingslek in de Apple iCloud dienst. Dit zorgde voor veel maatschappelijke verontwaardiging.

Wanneer je als mediawijsheid professional het onderwerp van online privacy ter sprake brengt bij je doelgroep, is een veelgehoord argument: “ik maak me er niet druk om, want ik heb niets te verbergen.” Dat is natuurlijk slechts deels waar. Online privacy heeft niet alleen te maken met wat je van jezelf laat zien, maar ook met je online identiteit. Het is dan ook belangrijk dat je weet welke gegevens van jou online staan. Online identiteit gaat erom dat je zelf bepaalt wie je wilt zijn. En om dat te kunnen waarborgen is privacy belangrijk.

Hieronder 5 praktische tips die je aan je doelgroep kunt meegeven om grip te houden op je online ‘ik’.

1.Wat u niet wilt dat u geschied…
Een open deur wellicht, maar toch is een foutje snel gemaakt: Denk voordat je berichten, foto’s of video van jezelf (of van anderen) plaatst na over wie gaat het zien. In de online wereld gelden dezelfde ethische omgangsregels als in de offline wereld. Plaats bijvoorbeeld foto’s waar anderen herkenbaar op staan alleen mét hun toestemming. Wees terughoudend met het publiceren van persoonlijke gegevens van anderen. En, als iemand bezwaar maakt tegen materiaal dat je plaatst, haal het er dan meteen af.

Je hebt echter niet altijd grip of foto’s, filmpjes etc. die anderen van jou maken en online plaatsen. Je kunt dit niet verbieden, maar je kunt ze wel vragen om hier terughoudend mee om te gaan. Let wel: alles wat anderen over jou plaatsen, bouwt ook mee aan jouw online ‘ik’!

2.Wie gebruikt nog meer mijn tekst of foto?
Je mag niet zomaar teksten en foto’s van anderen overnemen. Via copyscape.com kun je checken of jouw teksten door derden zijn overgenomen.

Een ontwikkeling die de laatste tijd sterk in opkomst is, is die van de zogenaamde online identiteitsfraude. Hierbij ‘kaapt’ iemand bijvoorbeeld je foto of profielgegevens. Als je foto’s op het internet hebt staan (bijvoorbeeld op Facebook), zijn er slimme manieren om te achterhalen of jouw foto door meer mensen gebruikt wordt. Door de url van je foto in te typen op TinEye.com kun je zien wie nog meer gebruik maken van jouw foto.

3.Hoe ontgoogle je informatie over jezelf?
Controleer regelmatig wat er online over jezelf te vinden is, bijvoorbeeld via Google. Maar vul je naam ook eens in op wieowie.nl. Je zult zien dat het internet meer van je weet dan je in eerste instantie dacht! Is de informatie die naar boven komt ook het beeld dat je van jezelf wilt tonen? Als er iets op staat dat je liever niet wilt, dan is het vaak heel lastig om informatie over jezelf te ‘ontgooglen‘. Als het niet lukt om ongewenste informatie van internet te verwijderen, kun je het beeld van jezelf opkrikken door bijvoorbeeld zelf (positieve) informatie op internet te plaatsen.

4. Surf bewust en laat niet alles achter
Hoe vaak word je op het internet niet gevraagd om een account aan te maken? Of akkoord te gaan met de gebruikersvoorwaarden (die je natuurlijk nooit leest)? Op talloze websites laat je sporen na. Vaak moet je op dergelijke sites een e-mailadres achterlaten waarop je te bereiken bent. Verzeker jezelf er daarom van dat je op de juiste site zit (door bijvoorbeeld de url te checken) en vraag jezelf af of het echt noodzakelijk is om je persoonlijke gegevens achter te laten. Overweeg ook om een apart account aan te maken voor deelname aan prijsvragen, forums etc. En wanneer je een app wilt downloaden, kijk dan goed waar je de app allemaal toestemming voor geeft en of je dat wel ok vindt.

5. Kies een sterk wachtwoord met een wachtwoordzin
De meesten van ons weten wel dat een wachtwoord als “12345” of “querty” of de naam van je huisdier niet echt sterk is. Maar in de praktijk blijkt niet alleen dat het gros van de mensen zwakke wachtwoorden gebruikt, de meesten onder ons gebruiken ook nog eens exact hetzelfde wachtwoord bij verschillende sites. Het advies is dus: creëer dus meerdere, sterke wachtwoorden.

Een sterk wachtwoord is een combinatie van hoofd- en gewone letters, een speciaal karakter en cijfers. Je krijgt dan bijvoorbeeld: Iw0n9@dE. Maar hoe onthoud je zo’n sterk wachtwoord? Daarvoor bestaat een handig trucje: een wachtwoordzin. Zo is bovenstaand wachtwoord een afkorting van de zin: Ik werk op nummer 9 aan de Ecustraat.

En natuurlijk geef je nooit je wachtwoord aan anderen. Toch?

Uiteraard zijn deze tips slechts het topje van de ijsberg. Kijk voor meer interessante tips en inspiratie over online privacy ook eens hier, hier of hier.

En jij? Heb jij als mediawijsheid professional deze tips ook al eens bij jezelf toegepast?