Met kinderen praten over chantage na het sturen van naaktfoto’s of het omgaan met haatreacties: dat zijn best lastige onderwerpen om zo maar even over te beginnen. Met deze boeken kun je dit soort onderwerpen makkelijker bespreekbaar maken, thuis of in de klas.

1. Honderd uur nacht door Anna Woltz

Emilia is veertien als ze iets vreselijks ontdekt over haar vader. Helaas is ze niet de enige die hier achter komt. Iedereen op school en in het hele land heeft een mening over haar vader en de situatie. Op sociale media worden de ergste dingen geschreven en Emilia besluit in haar eentje af te reizen naar een plek waar ze met rust gelaten wordt. Ze vliegt naar New York. Uitgerekend op dat moment komt er een orkaan aan die het leven daar plat legt. Samen met drie Amerikaanse jongeren probeert ze zich warm te houden, aan eten te komen en haar ouders een teken van leven te geven.

Gesprekstip bij dit boek

Emilia vlucht naar New York om te ontkomen aan de ontwikkelingen op sociale media. De orkaan helpt haar hier als het ware bij, want ze komt zonder internet te zitten. Bespreek met jouw leerlingen of thuis hoe belangrijk internet is geworden. Hoe zouden zij het vinden om een aantal dagen zonder bereik te leven. Is dat lastig of juist niet?

2. #selfie door Caja Cazemier

Mirte ontmoet Twan op Facebook. Hij is lief, grappig en begrijpt haar zo goed. Al snel appen ze elke dag en het duurt niet lang voor ze smoorverliefd is op hem. Hij wil skypen en vraagt steeds om een naaktfoto. Ze twijfelt en weet dat het niet slim is om zo’n foto’s te sturen, maar ze vindt de aandacht ook best leuk. Hoe loopt dit af en hoe ver gaat zij voor Twan?

Dit boek is actueel en realistisch; regelmatig verschijnen er verhalen zoals dat van Mirte in het nieuws.

Gesprekstip bij dit boek

Stel deze vragen aan jouw leerlingen of kind: Doe jij weleens iets tegen je zin op sociale media? Heb je onaardig gedaan tegen iemand in een groepschat, like je foto’s van vrienden die je eigenlijk helemaal niet bijzonder vindt of heb je een foto naar iemand gestuurd waar je achteraf spijt van had? Soms is de druk van leeftijdsgenoten of een groep zo hoog dat je dingen doet waar je eigenlijk niet achterstaat. Het is goed om te bedenken en te bespreken waar de grens ligt tussen wat leuk is en wat niet. Maak samen met jouw kind of leerlingen een lijstje met vijf dingen die leuk zijn om te doen op sociale media en bedenk ook vijf dingen die niet leuk zijn.

3. Chatroom door Helen Vreeswijk

Vriendinnen Floor en Marcia zoeken via chatrooms vaak contact met jongens. Ze hebben spannende contacten en doen zich iets ouder en anders voor dan ze in werkelijk zijn. Dat doen de jongens met wie ze kletsen natuurlijk ook. Op een gegeven moment krijgen ze een voorstel van een modellenbureau, maar als ze daar op ingaan, komen ze ernstig in de problemen. Wat begint als avontuur verandert al snel in een regelrechte nachtmerrie. De schrijver van het boek werkte jarenlang bij de recherche en haar ervaringen in dit vak verwerkt ze in haar boeken. Dit boek verscheen al in 2007, maar ook al zijn chatboxen nu apps of sociale media: het onderwerp blijft actueel.

Gesprekstip bij dit boek 

Bespreek hoe makkelijk het is om iets te typen wat niet helemaal waar is. Probeer het maar eens uit in de klas of thuis. Start een app-gesprek met je leerling of kind en vertel aan elkaar wat je deze week allemaal hebt gedaan. Verander in je verhaal drie dingen die helemaal niet waar zijn. Kun je van elkaar ontdekken wat verzonnen is en wat echt is gebeurd? De les die kinderen hieruit kunnen trekken is dat je niet alles en iedereen moet geloven.

4. The Voice door Sophia Bennett

Tijdens het slaapfeestje van Sasha nemen vier vriendinnen voor de grap een muziekclipje op. Vlak daarna wordt Sasha’s iPhone gestolen en de video belandt op de sociale media. Al snel hebben ze honderden likes en zijn ze een hit. De meisjes doen zelfs – zonder dat ze er zelf invloed op hebben – mee aan een televisie-zangwedstrijd en komen door de voorrondes. Dan moeten ze een moeilijke keuze maken: ze kunnen door als trio, maar dan moeten ze Rose wel achterlaten. Als ze dat na wat onhandige keuzes besluiten te doen, loopt alles compleet uit de hand.

Gesprekstip bij dit boek 

Stel deze vragen aan jouw leerlingen of kind: Wat vind je ervan dat tegenwoordig alles wordt gefilmd en online wordt gedeeld? Doe je daar zelf ook aan mee? Bekijk je gênante video’s van anderen, like je ze of deel je ze? Zoek op YouTube een paar voorbeelden van populaire filmpjes die de laatste dagen veel zijn bekeken en vraag je samen af of de personen in de betreffende video het leuk zullen vinden dat de hele wereld meekijkt. Hoe zou jij je voelen in zijn of haar plaats? Is het grappig, interessant of pijnlijk dat iedereen dit ziet?

5. Delete door Juultjes van Nieuwenhoff

De komst van een nieuwe docent brengt veel teweeg in klas 4b van het Dante College. De hoofden van de jongens slaan acuut op hol en de meisjes zien in haar een nieuwe vriendin. Juf Julia de Vries is jong, vrolijk en actief op sociale media. Maar na een incident verandert haar populariteit en onder aanvoering van bad boy Mauro besluiten Peter, Rafaël, Ezra en Mandy haar een lesje te leren. De leerlingen hacken haar accounts op sociale media en wissen langzaam het leven van hun docent. De schrijver is zelf ook lerares en won in 2013 de Crimezone Young Adult-Thriller wedstrijd met dit debuut.

Gesprekstip bij dit boek

Stel deze vragen aan jouw leerlingen of kind: Wat vind jij ervan dat de juf vrienden wordt met leerlingen op Facebook en met ze praat via WhatsApp? Is dat een goed idee of juist niet? Waarom vind je dat? Voeg jij iedereen toe op Snapchat, Instagram of WhatsApp?

6. Wraak door Daniëlle Bakhuis

Als Frederique/Freek de verkering uitmaakt met de populaire Sven, vat hij dat niet goed op. Al snel zegt hij stomme dingen over haar in zijn vlog. Freek weet niet goed hoe ze hierop moet reageren. Is dat een stom geintje waar je tegen moet kunnen of verdient hij wraak? Als ze besluit hem terug te pakken, gaat het al snel van kwaad tot erger.

Gesprekstip bij dit boek

De klas van Frederique en Sven raakt betrokken bij hun wraakacties. De twee delen persoonlijke informatie met de buitenwereld en iedereen kan meegenieten van hun ruzie. Wat kun je doen als ziet dat iemand dit soort privézaken online zet? Kun je iemand daar op aanspreken? Hoe kun je dat als beste doen? Zouden klassen en vriendengroepjes regels moeten maken hoe je met elkaar omgaat in de klas, maar ook online? Of weet iedereen zelf wel hoe het hoort en wat je kunt maken en wat niet?

7. Onder mijn huid door Marlies Slegers

Coco (16) is verliefd op Nick, maar hij is al bezet. Toch flirt hij met haar en als zijn verkering uit gaat en hij ook voor haar valt, is Coco helemaal in de wolken. Al snel stelt Nick aan Coco voor om een naaktfoto te sturen en een keer te strippen voor de webcam. Ze weet dat het niet slim is, maar ze vindt het ook spannend en ze vertrouwt Nick. Helaas duiken deze beelden na een paar weken weer op. De grote vraag is wie ze heeft verspreid…

Gesprekstip bij dit boek

Coco weet dat het niet slim is dat ze naaktfoto’s heeft gestuurd en ze schaamt zich enorm als ze verspreid worden.Stel deze vragen aan jouw leerlingen of kind: Wat vind jij hiervan? Is dit haar eigen domme schuld of is het juist begrijpelijk dat ze haar vrienden vertrouwt en is de verspreider van de foto’s fout?

Zelf ook een goede leestip? Laat ‘m achter in de reacties.