Hoe kunnen we de leuke dingen van de online wereld naar de offline wereld brengen? Door deze vraag aan leerlingen te stellen helpt TMI om na te denken over hoe we de echte wereld niet uit het oog verliezen, wanneer alles lijkt te digitaliseren. TMI begeleidt scholen in digitale geletterdheid en mediawijsheid, zonder het digitale als doel te zien. Want wie mediawijs is, weet ook wanneer je apparaten beter uit kan laten. Tom Franse werkt daarom met collega-ontwikkelaar en docent Rodney Feij aan het project ‘Offline Leven’ om hier aandacht aan te besteden.

“Ik wilde naar de stad in plaats van online, maar jij wil dat nooit,” verwijt een leerling uit mijn projectklas haar vriendin. De vriendin reageert geschokt. “Ik had juist jou gevraagd en toen wilde je binnen blijven!”

Telefoongebruik als probleem

Op het Castor College, een middelbare school in Beverwijk, zien docenten het vele telefoongebruik van leerlingen als een flink probleem. Als TMI-docenten gaan wij het project “offline leven” met ze aan. Het doel: leerlingen minder op hun telefoon laten zitten, want “ze zitten de hele pauze naar die schermpjes te staren.”

Zo’n project starten we met een introductie die urgentie en motivatie voor het project creëert. Dat komt samen in de grote vraag: één zin waar het hele project om draait. Die vraag is de start van het project, dat pas eindigt als ze hun eindproduct hebben gepresenteerd.

“Hoe kunnen we zorgen dat leerlingen een gezondere mediabalans hebben?” suggereer ik bij mijn collega Rodney. Hij is niet meteen om. “Dan zeggen we dus dat ze al slecht bezig zijn.” Ik moet hem gelijk geven. Een project over: ‘jij hebt een probleem waarvoor je je gedrag moet veranderen.’ inspireert niet tot actie. Uiteindelijk landen we op de vraag:

“Hoe krijgen we de leukste dingen uit de online wereld, naar de offline wereld?”

Leerlingen zien de nadelen van een online leven

In de introductie van het project barst de discussie in de klas al los. We gebruiken de Digitale Balans zelftest, en de leerlingen roepen door de klas of ze een online of offline type zijn. Vervolgens verzamelen we de voor- en nadelen van de online wereld. Het valt op dat leerlingen geen moeite hebben om de nadelen op te noemen. “Verslaving” “Slecht slapen” “Huiswerk niet maken”. Er is al een duidelijk bewustzijn aanwezig.

Zeven weken later staat elk team voor de klas te presenteren. Ze hebben allen iets van de online wereld, naar hun offline leven gehaald. Voor team 1 was dat Fifa en NBA2K (sport-games), met een sporttoernooi op school. Voor de ander was het een bordspel over feiten uit de online wereld.

Offline Rocket League spelen

Thomas, TMI-docent en collega, vertelt Rodney en mij na de les enthousiast over het meest originele resultaat: “Mijn leerlingen hebben Rocket League offline gehaald!” (Een game waarin je met auto’s voetbalt.)

“Hoe hebben ze dat gedaan dan?” vragen Rodney en ik ons af. “Ze hebben mandarijnenkisten vastgemaakt aan hun fietsen, en hebben die als de auto’s gebruikt. Een grote yogabal was voor hen de voetbal. Toen hebben ze een real-life potje rocket league gespeeld. Dat doen ze normaal in de pauze op hun telefoon”

Van de ene verbazing in de andere

Bijna elk project verbazen leerlingen ons met wat ze maken. Wanneer ze de ruimte, veiligheid en coaching geboden krijgen, kunnen ze menig design bureau versteld doen staan.

Dit project leerde ons ook over de relatie tussen jongeren en hun telefoon. Het slokt inderdaad meer en meer van de tijd op. Aan de andere kant geeft een smartphone ook aanvulling op hun sociale leven.

Smartphone als aanvulling

Een van de voorbeelden kwam uit een interview met één van de leerlingen: “Zitten we te veel op onze telefoon in de pauze? Maar wij doen foto roulette! Dan krijg je foto’s uit elkaars album te zien, en moet je raden van wie die zijn. Daar hebben we dan hele gesprekken over.” Daarnaast ligt het probleem dat de apparaatjes een te grote rol spelen niet alleen bij leerlingen. Bijna een kwart van de kinderen ergert zich aan het telefoongebruik van hun ouders.

Onderaan de streep merkt iedereen dat de online wereld stukken van ons offline leven opvreet. Om de excessen te beperken, kunnen alle initiatieven helpen: ook mandarijnenkisten-Rocket-League.

Dit is wat de overheid vindt van de telefoongebruik in de klas.