De evolutie van AI gaat zo snel, dat er inmiddels stemmen opgaan om een verplichte pauze in te lassen bij de ontwikkeling van (steeds krachtigere) AI-modellen. Ook door partners van Netwerk Mediawijsheid worden deze ontwikkelingen op de voet gevolgd en wordt er volop hulp, duiding en advies gegeven. Redacteur Geert van der Veen loopt de belangrijkste ontwikkelingen met je door.
GPT-4: tekst, beeld en muziek
Eén van de bekendste spelers op AI-gebied is OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. Halverwege maart bracht dit bedrijf GPT-4 uit, waarmee de toch al snelle ontwikkelingen op AI-gebied nog maar eens versneld werden. GPT-4 is bijvoorbeeld in staat om afbeeldingen te interpreteren. Zo kan een recept bedacht worden op basis van een foto van ingrediënten. Ook kan het meer tekst aan en lijkt het in veel opzichten nog ‘menselijker’ te antwoorden.
Microsoft, groot investeerder in OpenAI, gebruikt deze GPT-versie al in zoekmachine Bing. Het is dan ook niet gek dat steeds meer mensen te maken krijgen met (deels) door AI gemaakte afbeeldingen, teksten en zelfs muziek.
De paus in een witte gewatteerde jas. Wellicht de eerste AI-gegenereerde hoax uit de geschiedenis.
Chatbot probeert af te spreken met jonge gebruikers
Vlekkeloos gaat dat nog lang niet. Zo zorgde een op ChatGPT draaiende AI-chatbot van Snapchat onlangs voor de nodige gefronste wenkbrauwen. My AI bleek echt met gebruikers af te willen spreken en bijvoorbeeld politieke voorkeuren uit te spreken. Inmiddels heeft Snachat wijzigingen doorgevoerd die ‘de beperkingen van de chatbot’ duidelijker moeten maken.
- Het is voor kinderen die met complexe vragen zitten extra belangrijk dat het onderscheid tussen mens en AI duidelijk is, legt De Kindertelefoon uit
- Justine Pardoen, van Bureau Jeugd en Media, legt in een blog uit waarom ze dit ‘een ongewenst experiment met de kinderziel’ vindt
- Veiliginternetten.nl legt uit hoe je de privacy-instellingen van Snapchat aan kunt passen
Roep om meer regels, maar geen verbod
Eind maart deden 1100 techprominenten nog een oproep om de ontwikkeling van AI te pauzeren. Vooral de politiek moet nadenken over regels rondom kunstmatige intelligentie, stelden ze. Enkele weken later volgende nóg een, soortgelijke, oproep van tientallen AI-experts.
Op ongeveer hetzelfde moment deden twaalf leden van het Europees Parlement, die aan EU-wetgeving over AI-systemen werken, eveneens een oproep. ‘Door de snelle ontwikkeling van de krachtige AI zijn er aanvullende regels nodig.’ Europa werkt al aan AI-regels, maar die dreigen al achterhaald te zijn vóór ze überhaupt van kracht worden. Wereldleiders moeten hier meer aandacht aan besteden, is hun boodschap.
In Nederland is de Tweede Kamer door experts inmiddels ook geadviseerd om in te zetten op regulering, niet op een verbod.
- Die roep om regulering is er ook bij bijvoorbeeld netwerkpartner NPD. Hier leven zorgen over onder meer grootschalige auteursrechtenschendingen door AI-modellen
- Datzelfde punt wordt hier gemaakt door onderzoeker Linda Duits
Onderwijs en kansen
De reikwijdte van AI is de afgelopen maanden fors toegenomen. Waar aanvankelijk vooral het onderwijs met zorgen en nieuwsgierigheid naar AI keek, kunnen we inmiddels veilig stellen dat er een maatschappijbrede discussie over AI op gang is gekomen.
Dat betekent uiteraard niet dat het onderwijs stilzit. Sterker nog, juist in deze sector leven nog ontzettend veel vragen over (met name) ChatGPT. Kernpartner Kennisnet verzamelde de meest gestelde vragen én antwoorden in deze FAQ.
Door in het onderwijs met AI aan de slag te gaan moet een generatie gebruikers – die opgroeit in een wereld vol AI – hier al op jonge leeftijd vertrouwd mee raken. De Nederlandse AI-coalitie sprak met een aantal van die jonge gebruikers over mensgerichte AI. Dat leverde hoopvolle uitspraken op. ‘We zien het als een technologie die kan helpen om het leven van mensen te verbeteren’, vertellen Susanne Pechtold en Spence van Asperdt, Studenten Artificial Intelligence aan de Radboud Universiteit.
‘Loop niet in de AI-fuik’
Het is makkelijk om de draad kwijt te raken als het gaat om ontwikkelingen op het gebied van AI. Het gaat immers snel, gebeurt op veel vlakken tegelijk en implicaties zijn vaak onduidelijk of zelfs tegenstrijdig. Zo kan AI gebruikt worden om desinformatie op grote schaal te produceren, maar ook om het op te sporen.
En ja, kunstenaars kunnen zich zorgen maken om hun rol in een wereld vol AI gegenereerd werk. Maar er is ook veel sámen met AI te maken. Beeldcultuur-netwerk The Hmm houdt hier mooie voorbeelden van bij.
Niet direct te angstig worden lijkt dus een goed advies. Dit concludeert ook Trouw-columnist Ilyaz Nasrullah. ‘De hype is gevaarlijker dan de techniek zelf’, schrijft hij. ‘Natuurlijk kleven er risico’s aan AI. Dat zijn alleen geen existentiële risico’s, maar onmiddellijke risico’s zoals misinformatie, fraude en (…) helaas ook het verlies van gezond verstand. Het is daarom belangrijk dat we het publieke debat over AI op basis van feiten voeren.’
AI-wijsheid
Dat debat moet vervolgens gaan bepalen hoe we als maatschappij omgaan met AI. Daar is de nodige AI-wijsheid voor nodig, concludeerde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) eind vorig jaar al. De WRR noemt AI inmiddels ‘een systeemtechnologie die de samenleving fundamenteel zal veranderen.’
Om die verandering in goede banen te leiden is een weerbare samenleving nodig die goed onder meer goed begrijpt wat AI is en kan, en wat niet. ‘Voldoende AI-wijsheid in de samenleving is wezenlijk om mensen in staat te stellen op een realistische manier een omgang te vinden met AI en de veranderingen die daarmee gepaard gaan’, stelt de WRR.
- Over wat er precies met AI-wijsheid wordt bedoeld, en waarom het nodig is, ging Remco Pijpers in gesprek met bijzonder hoogleraar en WRR-onderzoeker Haroon Sheikh
- Tijdens de Expertsessie Mediawijsheid en AI (op 22 februari 2023) bracht Netwerk Mediawijsheid experts op het gebied van AI en mediawijsheid samen om te onderzoeken welke mediawijsheidcompetenties nodig zijn in een mediasamenleving met AI. Een verslag van deze sessie is binnenkort te lezen op NetwerkMediawijsheid.nl
Heb je een aanvulling op, of een opmerking over deze publicatie? Laat een reactie achter of mail de redactie via [email protected]
Reacties 3
Microsoft is geen eigenaar is een investeerder
Helemaal gelijk, we hebben een aanpassing doorgevoerd!
AI kan nog steeds niet zelf iets bedenken maar put uit oneindige bronnen van gegevens en maakt de juiste of onjuiste combinaties. AI is daardoor niet echt intelligent.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.