In het digitale tijdperk kenmerkt de ‘sociale media generatie’ zich door een enorme behoefte om altijd verbonden te blijven. Tegelijkertijd verwachten wij eerlijkheid en transparantie van bedrijven en kijken we kritisch naar nieuws dat gepost wordt, want we zijn ons bewust van de manipulaties van foto’s en artikelen die ook plaatsvinden. Hoe is dit voor mensen met autisme, die door sociale media gemakkelijker contact kunnen maken met anderen, maar bij wie ook verslaving en problemen met privacy op de loer liggen?

Autistisch Talent

Sociale media kunnen zorgen voor overprikkeling en het gevoel om altijd van alles op de hoogte gehouden te willen worden. Maar hoe gaan mensen met autisme hiermee om? Juist zij hebben behoefte aan structuur en duidelijkheid.

De afgelopen maanden was er in de media een explosie aan reacties op programma’s als ‘Het is hier autistisch!’ en ‘Talent: Autisme’. In het programma Talent werd Laura Brouwers geïnterviewd. Laura heeft een stoornis in het autisme-spectrum en is succesvol geworden met haar Instagramaccount “Cyarine“. Laura heeft door haar autisme en oog voor detail een groot tekentalent ontwikkeld en plaatst tekeningen online van meisjes en jonge vrouwen. Haar stijl is uniek en wereldwijd heeft ze meer dan 1,2 miljoen volgers. Laura kan met haar talent inmiddels in haar eigen inkomen voorzien. Een aantal jaren terug was dit nog ondenkbaar; Laura kon niet meer deelnemen aan regulier onderwijs, was eenzaam en therapeuten voorspelden dat zij niet zelfstandig zou kunnen functioneren.

Bron: Instagramaccount van Cyarine

Ook de autistische Jelle Bakker heeft succes met sociale media. Hij heeft een YouTube-kanaal onder de naam “Jelle’s Knikkerbanen”. De filmpjes van Jelle gaan over zijn fascinatie voor knikkerbanen en hij heeft inmiddels meer dan 100.000 volgers. Jelle genereert met zijn YouTube-kanaal een bovenmodaal inkomen.

Veilig de plank misslaan

Op mijn vraag of (sociale) media bijdragen aan de succesvolle profilering van mensen met autisme antwoordt Carlo Post, oprichter van de LinkedIn groep “Autisme Ten Top” en zelf gediagnosticeerd met autisme: “De grote kracht van sociale media voor mensen met een vorm van autisme ligt in het gegeven dat zij de mogelijkheid hebben om zich van hun sterke kant en met hun kwaliteiten te profileren zonder dat er expliciet face-to-face contact is”.

Strip: Patricia Bouwhuis (Moeder van een zoon met Asperger)

Ook Anne van de Beek, succesvol ondernemer en zelf autistisch, is overtuigd van de kracht die sociale media kan hebben voor mensen met autisme: “Op sociale media is het makkelijker om een eerste stap te maken om iemand te leren kennen. Ik heb er veel kunnen oefenen met wat acceptabel is, zonder dat het veel gevolgen had als ik de plank missloeg. Via de computer mist de non-verbale informatie vaak en dat is een kanaal minder dat ik in de gaten hoef te houden. Daardoor kost het me minder energie om op die manier contact te maken”.

Valkuilen: afleiding en onbegrip?

Sociale medianetwerken en communities zijn dynamisch en de interactie tussen gebruikers zorgt voor beïnvloeding van elkaars mening, houding en gedrag. Dat kan positief zijn, maar het kan ook leiden tot negatieve maatschappelijke effecten als verslaving en het dilemma van privacy en openbaring van identiteit. Juist voor mensen met autisme liggen er valkuilen op de vloer, zoals teveel uren spenderen op sociale media. Zo geeft een moeder van een zoon met Asperger aan dat haar zoon – als hij de kans krijgt – de hele dag afgeleid wordt door filmpjes op YouTube en zich niet kan concentreren op zijn (huiswerk)taken.

Mensen met autisme nemen daarnaast taal heel letterlijk op, waardoor ze onhandig uit de hoek kunnen komen en niet begrepen worden. Of ze nemen iemand in vertrouwen die ze niet kennen. Pesten of misbruik liggen dan al snel op de loer, zeker als een profiel openbaar staat. Daarom is het altijd raadzaam om ouders of een coach mee te laten kijken bij het online gedrag van iemand met autisme.

Valt het allemaal wel mee?

Mensen die een stoornis hebben in het autistisch spectrum hebben met elkaar gemeen dat zij moeite hebben met communiceren, verbeelding en sociale omgang. Door het beeld in de richting van het talent van iemand met autisme te schuiven ontstaat de indruk dat het “allemaal wel meevalt”. Is dat zo?

Sam Peeters, bekend blogger in België en ervaringsdeskundige: “De programma’s ‘Talent’ en ‘Het is hier autistisch!’ zijn in België ook bekeken. Los van de discussie of Filemon Wesselink nu wel of geen autisme heeft, waren velen toch geshockeerd over het beeld dat hij gaf van het diagnoseproces en wat mensen met autisme al dan niet kunnen of welke last ze ervaren. Ook het televisieprogramma ‘Talent’ geeft de indruk dat autisme eigenlijk wel meevalt en zelfs een stuk van een talent is. Dat geldt uiteraard niet voor iedereen. In zijn boek ‘Autisme is niet blauw’ hekelt Peter Vermeulen ook deze (scheve) beeldvorming over autisme.”

Als ik alles zo eens na ga dan ben ik ervan overtuigd dat sociale media zeker kunnen bijdragen aan de vaardigheden van mensen met autisme met een gemiddelde tot hogere begaafdheid. Met name het ontbreken van face-to-face contact en de tijd krijgen om woorden op papier te zetten is voor veel mensen met autisme prettig. Maar laten we wel oog houden op de valkuilen. Er zijn genoeg schrijnende gevallen van mensen met autisme die zijn doorgeslagen in hun patronen en in het geval van internet- en sociale mediaverslaving het huis niet meer uit komen, afspraken vergeten en het dag- en nachtritme door elkaar gooien. Als er oog is voor de valkuilen in combinatie met goede begeleiding dan kan iemand met autisme van zijn passie zeker zijn vak maken, en sociale media kunnen daarbij helpen.