“Thijs begrijpt het concept van computers en mobieltjes niet. Voor hem zijn het gewoon speeltjes waar leuke geluiden uitkomen en je leuke filmpjes op kunt kijken.” Elsa (43) is moeder van de 14-jarige Thijs die als gevolg van een voor mij onuitsprekelijk syndroom een flinke geestelijke beperking heeft en op heel laag niveau functioneert. In mijn werkzame leven kom ik veel in aanraking met kinderen waar ‘iets’ mee is door ziekte, handicap en/of leven in tegenwind. Thijs is zeker geen uitzondering. Uit mijn gesprek met zijn moeder merk ik dat ook in zijn wereld mediawijsheid steeds belangrijker wordt.

Net als vele anderen, dacht ik aanvankelijk dat met Thijs’ beperkingen de media- en internetgerelateerde zorgen van zijn ouders wel over waren. Hij kijkt immers alleen maar filmpjes, die door zijn familie worden uitgekozen. Dat kan toch niet al te veel problemen opleveren, dacht ik zo. Maar niets is minder waar. “Onze zorgen zijn waarschijnlijk anders dan die van ouders van ‘gewone’ kinderen, maar zorgen hebben we zeker.”

Eén daarvan gaat over de apparatuur. “Thijs heeft motorisch ook de nodige uitdagingen, dus leek een tablet de oplossing. De swipe had hij snel te pakken, maar dat hij soms z’n frustratie op het beeldscherm uitleeft, heeft ons inmiddels twee iPads en diverse mobiele telefoons gekost… Nu hebben we er een doosje omheen gebouwd, zodat ’ie volledig Thijs-bestendig is.’

Fascinatie met beeldschermen

Een andere zorg van Elsa is Thijs’ totale fascinatie met beeldschermen. Ook zoiets waar ik zelf nooit bij heb stilgestaan voor ik Thijs ontmoette. “Zodra hij dat blauwe licht van een beeldscherm ziet, is dat zijn enige focus. Of het nu om mijn telefoon gaat, de jouwe, of die van een wildvreemde.” Dat lijkt een tamelijk onschuldig probleem, maar het is toch een heel ding. “Waar je ook komt, overal zijn mensen bezig met hun telefoon en dat ziet Thijs allemaal. Hij wordt er helemaal hieperdepieper van, wil overal gaan kijken en liefst de telefoon afpakken. Dat kan natuurlijk niet en dus is het best lastig om me met hem in het openbaar te begeven. Dan moet ik voortdurend 200 procent gefocust zijn en Thijs in toom houden. Dat wordt steeds moeilijker nu hij lichamelijk groter en sterker wordt. Er komt een dag dat ik hem niet meer aankan.”

Daarom geldt bij Thijs en Elsa thuis een strikte no-screen-zone rondom Thijs. Als ik tijdens ons kennismakingsgesprek even op mijn telefoon een foto wil opzoeken om te laten zien, wordt mij dat resoluut verboden. “Dan ben je je telefoon kwijt en krijg je die voorlopig niet meer terug”, licht Elsa toe. “We kunnen ‘m dan wel afpakken, maar dan krijgt “ie negen van de tien keer een totale paniekaanval en die zijn niet grappig.” Daarom gaan we samen naar de keuken, waar ik Elsa alsnog de foto in kwestie laat zien.

Lastig om te stoppen

Als je bij Thijs thuis bent en je wilt op je mobiel kijken, ga je dus de kamer uit. Werken of huiswerk maken op de laptop waar hij bij is, is geen optie. “Dat is soms best lastig en vervelend”, vertelt Elsa. “Vooral voor zijn broer en zus, maar ook voor ons bezoek. Het is echter niet anders. Het moet gebeuren.”

Net als bij andere (lees ‘gewone’) gezinnen wordt ook bij Elsa thuis de tablet wel gebruikt om Thijs af te leiden en rustig en/of bezig te houden. “In die zin ben ik er dolblij mee. Als ik iets moet doen of even moet bellen, dan geef ik hem de iPad en kan ik mijn ding doen. Hartstikke fijn. Maar om hem daarna weer los te maken van het beeldscherm, dat is wel een dingetje. Ik zoek eigenlijk een soort pratende/gebarende screensaver, die na een instelbare tijd persoonlijk het woord tot Thijs richt met de boodschap: ‘Thijs, tijd om te stoppen met de iPad. We gaan iets anders doen’. Dat zou echt helpen, want als de iPad het zelf zegt… Zeker als je de tablet verschillende dingen kunt laten zeggen. Ja, dat zou echt geweldig zijn!”

Oproep: maak goede apps en software voor kwetsbare kinderen

Nou ben ik een mediacoach en geen programmeur, app-ontwikkelaar of software developper, maar ideeën heb ik genoeg. En die komen vooral voort uit gespreken met de kinderen en hun ouders waar ik het over heb. Zij zijn de experts. Daarom een oproep aan hen die wel programmeren en ontwikkelen: heb meer oog voor de behoeften van mensen als Thijs en zijn omgeving, die enorm zijn geholpen met vaak simpele en vooral praktische oplossingen. Stap echter niet in de valkuil dat je gaat maken wat je denkt dat er nodig is, maar bevraag je doelgroep uitgebreid voor je begint.

Ik ben ervan overtuigd dat goede software en dito apps mensen als Thijs en zijn omgeving verder helpen als ze echt praktische oplossingen bieden en helemaal passen bij hun situatie. Dat zullen vaak geen oplossingen zijn voor het grote publiek, maar de wetenschap dat je er een kwetsbaar mens en zijn of haar omgeving echt verder mee helpt is toch ook wat waard, lijkt mij zo.

Mega-aanpasbaarheid is de sleutel. Want waar ‘gewone’ kinderen al moeilijk in groepen zijn in te delen, is dat voor kinderen met een of andere beperking nog veel ingewikkelder. Ik ben te allen tijde bereid tot brainstormen met programmeurs, app-ontwikkelaars en software developers en ken genoeg ouders van kinderen met een beperking die dat ook willen. Kom maar op!

De zojuist geopende Mediawijzer.net Stimuleringsregeling 2016 is gericht op kwetsbare kinderen en jongeren. Mediawijzer.net is op zoek naar projecten die er toe bijdragen dat kinderen en jongeren die om welke reden dan ook – fysiek, geestelijk, maatschappelijk – extra kwetsbaar zijn, mediawijzer gemaakt worden en daardoor beter aan onze mediasamenleving kunnen meedoen. Er is een bedrag van maximaal €110.000,- beschikbaar. » Meer informatie