Goed in gesprek over verkeerde informatie

Het project wordt uitgevoerd met vier partijen: Beeld en Geluid, Kennisnet, Practoraat Mediawijsheid en Netwerk Mediawijsheid. Met elkaar beschikken zij over ruime kennis, expertise en een groot netwerk binnen de genoemde onderwijs, zorg & welzijn en mediasectoren. In co-creatie gaan deze partijen tools, strategieën en activiteiten ontwikkelen waarmee we samen de doelgroepen duurzaam weerbaar tegen desinformatie gaan maken en hun mediawijsheid vergroten.

Stuurteam

Elke partij die zich verbonden heeft, heeft leden toegewezen om deel te nemen aan het stuurteam. De rol van het stuurteam is adviserend. Deelnemers stuurteam zijn: Suzanne van der Wateren (Beeld en Geluid), Paulo Moekotte (Practor Practoraat Mediawijsheid), Marit Montsanto (Practoraat Mediawijsheid) en Harriët Leget (Kennisnet), Mary Berkhout-Nio (Netwerk Mediawijsheid), Rowan Olierook (externe inhuur projectondersteuning) en Mimi van Dun (Projectmanager - Netwerk Mediawijsheid).

Practoraat Mediawijsheid: Het practoraat is een samenwerkingsverband tussen alle Amsterdamse mbo-instellingen en wordt mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Amsterdam. Practoraat Mediawijsheid heeft enerzijds als doel de rol en waarde van technologie en digitalisering in de ontwikkeling van mbo-studenten en het professionele handelen van docenten te expliciteren en versterken. Anderzijds richt het Practoraat zich op het belang van technologie en digitalisering voor de participatie van mbo-studenten in de samenleving en op de arbeidsmarkt.

Beeld en Geluid: Bij het duurzaam borgen van de educatie in mediawijsheid en desinformatie/misinformatie is toegang tot betrouwbare bronnen, een randvoorwaarde. Deze moeten aansluiten bij educatieve doeleinden en aansluiten op generieke en op vakgerichte context. Het archief bij Beeld en Geluid bevat gedocumenteerde, gecheckte informatie zowel historisch als actueel, afkomstig uit alle erfgoedinstellingen van Nederland. Het instituut streeft vanuit zijn missie naar een krachtig gebruik van het vrije woord en een creatief gebruik van tekst, beeld en geluid ten behoeve van het versterken van de democratie en een inclusievere wereld. Het instituut heeft ruime ervaring in het, in partnerschappen, doen ontwikkelen en uitvoeren van ontwikkelingsprogramma’s, arrangementen en evenementen voor mediaprofessionals (waaronder journalisten), erfgoedprofessionals, studenten en onderzoekers.

Kennisnet: Het duurzaam borgen van de aanpak van desinformatie betreft ook het voeren van een strategische agenda gericht op beleidsmakers en bestuurders in de onderwijssector. Kennisnet is hiervoor de partner en vormt de verbinding met onderwijsraden, beleidsmakers en bestuurders in het funderend onderwijs (inclusief mbo). Kennisnet beschikt over een sterk netwerk binnen het onderwijs, maar ook daarbuiten.

Netwerk Mediawijsheid: De rol van Netwerk Mediawijsheid is die van verbinder, versneller en versterker van (bestaande) initiatieven. met als doel de lange termijn impact te vergroten. Netwerk Mediawijsheid wordt getrokken door vijf toonaangevende partijen op gebied van mediawijsheid in Nederland: Beeld en Geluid, Kennisnet, de Koninklijke Bibliotheek, ECP | platform voor de informatiesamenleving en omroep Human.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK): De financierder van het project.

In dit project richten we ons op de impact van des-, mis- en malinformatie voor media-, onderwijs-, zorg- en welzijnsmedewerkers. In verband met de leesbaarheid gebruiken we consequent de term desinformatie. Als het in specifieke gevallen gaat om mis- of mal-informatie zullen deze termen gebruikt worden. De term nepnieuws wordt niet gebruikt, omdat de term wordt afgewezen door wetenschappers, het Handboek “Journalism, Fake News & Disinformation”, de High Level Expert Group van de Europese Commissie en door de journalistiek als beroepsgroep.

In het Handboek worden de volgende definities geformuleerd:

• Desinformatie is onware, inaccurate of misleidende informatie die opzettelijk wordt verspreid om mensen te verwarren of te manipuleren. Bij desinformatie kan het gaan om om informatie die helemaal ‘nep’ is, maar vaak gaat het ook om berichten die bestaan uit een mengsel van feiten en verzinsels.
• Misinformatie betreft misleidende informatie die is gemaakt of verspreid zonder manipulatieve of kwaadaardige bedoelingen.
• Malinformatie (kwalijke informatie) is informatie die weliswaar correct is, maar die verspreid wordt met het loutere doel om een persoon, organisatie of land te beschadigen.

Zie: UNESCO (2018), p.7.

Afbeelding: Wardle, C. en Derakhshan, H. (2017). Information Disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policy making, Council of Europe. Council of Europe report, p.5.