YouTubers zijn de nieuwe popidolen waar jongeren mee opgroeien. Een enkeling breekt zelf door als YouTube-ster. Echter, wat voor jongeren normaal is, is voor ouders vaak nog onbekend terrein. Er is nog weinig onderzoek uitgevoerd op dit gebied. Voor de master Communication Studies New Media aan de Universiteit van Twente voerde ik een beschrijvend onderzoek uit om de wereld van jongeren en Youtube in kaart te brengen. Zowel jongeren als YouTubers zijn geïnterviewd. In totaal deden 20 jongeren in de leeftijd van 10-18 jaar en vier YouTubers mee aan het onderzoek. Bij de YouTubers is geselecteerd op het soort content, aantal jaar dat ze actief zijn en hun bereik (aantal subscribers op YouTube). In dit artikel beschrijf ik de meest opvallende resultaten.

YouTube is onderdeel van het dagelijkse leven

Jongeren kijken nauwelijks meer tv en bepalen zelf wanneer en naar wie ze kijken op YouTube. Hierover praten ze met vrienden, zowel online als offline. Ze gaan naar fanmeetings om YouTubers te ontmoeten, zitten in fanchats met andere jongeren die fan zijn, hebben of volgen fanaccounts waarop nieuwtjes gedeeld worden over YouTubers, kopen spullen van hun favoriete YouTubers en sturen (persoonlijke) berichtjes naar hun idolen. Er ontstaan hechte (online) vriendschappen tussen jongeren die elkaar niet kennen, maar wel fan zijn van dezelfde YouTuber.

Waarom Youtubers zo populair zijn

Jongeren zijn tegenwoordig meer fan van YouTubers dan traditionele beroemdheden. Dit heeft verschillende redenen. Jongeren identificeren zich meer met YouTubers dan met bijvoorbeeld een ster als Beyoncé. Ook zijn YouTubers vaak (bijna) even oud als de kijkers en past de content die ze maken beter bij hen. Ze zien YouTubers als ‘normale’ jongeren die zichzelf omhoog gewerkt hebben door hun kwaliteiten en talent. Het kan zelfs de buurjongen of dat ene klasgenootje zijn. Ook hebben jongeren vaker en persoonlijker contact met YouTubers dan met traditionele beroemdheden.

Jongeren doen YouTubers na

Vaak willen jongeren dezelfde producten en diensten gebruiken als YouTubers, van kleding en make-up tot speelgoed en camera’s. Zelfs het dragen van een basic t-shirt levert al gauw tientallen vragen op: ‘waar komt dat shirt vandaan?’. Wanneer YouTubers positief praten over producten en diensten, nemen jongeren die mening over.

Ook willen veel jongeren doen wat YouTubers doen. Veel jongeren beginnen een eigen YouTube-kanaal, bijvoorbeeld over het populaire spel Minecraft of de zogeheten ‘challenges’ en ’tags’ waarbij jongeren samen met een vriend(in) filmpjes opnemen. Dit houden ze echter niet lang vol, na een maandje is de lol er vaak weer af en wordt er niks meer geplaatst.

Sommige fans gaan wel erg ver in het kopiëren van hun idolen:

wow leip pic.twitter.com/GrYl37BDST

— Jiami (@jiamijongejan) October 10, 2016

Invloed van YouTubers op jongeren

YouTubers hebben veel invloed op jongeren. Deze invloed is niet per definitie slecht: jongeren verbeteren hun Engels doordat zij vaak naar Engelse filmpjes kijken, leren handige tips en tricks van DIY (do-it-yourself) tutorials en worden geïnspireerd op het gebied van mode, kleding en make-up. Sommige jongeren geven aan een gelukkig gevoel te krijgen wanneer zij zich down voelen en meer zelfvertrouwen te krijgen van de positieve boodschappen die YouTubers overbrengen.

YouTubers hebben ook een grote invloed op het koopgedrag van jongeren. Veel jongeren worden geïnspireerd door YouTubers en willen hebben wat YouTubers hebben. Bedrijven kloppen dan ook graag aan bij YouTubers voor het promoten van hun producten of diensten.

YouTuber Meisjedjamilla promoot parfum. Het bericht heeft bijna 900 positieve reacties waarin jongeren aangeven het geurtje te willen kopen of al hebben gekocht.

UPDATE: het parfum is nu ook voor €9,99 te koop in Intertoys! ❤️? — Nou daar is ‘ie dan! Mijn eigen parfum! ? NÚ online te koop op www.vogue-girl.nl ?

Een bericht gedeeld door Meisje Djamila (@meisjedjamila) op 23 Sep 2016 om 7:04 PDT

Naast de positieve invloed wordt ook kattenkwaad gekopieerd en nemen jongeren scheldwoorden over die YouTubers gebruiken. YouTubers moeten rekening houden met hun kijkers en oppassen met wat ze doen of zeggen. YouTubers geven aan gevoelige onderwerpen zoals geloof, seksualiteit, politiek, alcohol en drugs te vermijden omdat dit soort onderwerpen vaak nare discussies opleveren.

Jongeren zijn zich niet bewust van deze invloed

Jongeren denken gesponsorde content te herkennen en vinden het daarom ook niet nodig dat #spon of #ad toegevoegd wordt aan betaalde berichten. Echter waren jongeren niet in staat aan te geven dat de voorbeeldberichten in dit onderzoek gesponsorde berichten waren. Ze denken dat YouTubers eerlijk zijn over de producten die ze promoten, maar weten wel dat er positiever over gepraat wordt wanneer het om betaalde promotie gaat.

De wereld achter YouTube

Jongeren zijn zich niet bewust van de wereld achter YouTube. Ze hebben geen besef van de hoeveelheid tijd en werk die in een succesvol kanaal gaat zitten. Ze begrijpen ook niet dat YouTube in sommige gevallen een fulltime baan is in plaats van ‘gewoon maar een hobby’. YouTubers waarschuwen jongeren om alleen een kanaal te beginnen wanneer zij het echt leuk vinden en niet alleen om geld te verdienen.

Voor ouders is YouTube onbekend terrein

Ondanks deze grote rol in het dagelijks leven van jongeren, weten ouders niet wat hun kinderen online doen en naar wie zij kijken op YouTube. De meeste ouders zijn zelf niet opgegroeid met YouTube en kennen alleen traditionele beroemdheden van tv. Het gebeurt regelmatig dat een YouTuber op straat herkend wordt, handtekeningen uitdeelt en op de foto gaat met fans. Ouders die erbij staan, hebben geen idee wie de YouTuber is en waarom al die jongeren op de foto willen.

YouTuber Veracamilla tweette over een verbaasde ouder:

Ga ik met een meisje op de foto. Moeder verbaasd: ‘wat doe jij dan?!’ ‘Ik maak make-upfilmpjes op YouTube. Kijk ze eens, zou ik zeggen’ 1/2

— Vera Camilla (@veracamilla) August 5, 2016

Tips voor ouders

De invloed die YouTubers hebben op jongeren wordt vaak onderschat. En dat komt grotendeels doordat ouders geen idee hebben wat hun kinderen doen op YouTube en naar wie zij kijken. Een aantal tips:

1. Kijk af en toe samen een filmpje op YouTube en praat hierover.
2. Verbied bepaalde vloggers – zoals Enzo Knol – niet meteen, maar maak afspraken. Grijp pas in wanneer scheldwoorden overgenomen worden.
3. Jongeren willen spullen kopen die zij bij hun favoriete YouTubers hebben gezien. Verbied dit niet meteen, maar spreek bijvoorbeeld af dat het kind ervoor kan sparen.
4. Veel jongeren willen een eigen YouTubekanaal beginnen. Spreek af wat voor content er gemaakt mag worden en kijk de video eerst samen voordat deze online wordt gezet.

Tijdens de Week Tegen Pesten maakte YouTuber Beautynezz (14 jaar) een video over hoe zij en haar ouders omgaan met de haatreacties die zij dagelijks krijgt als bekende YouTuber:

Download het hele onderzoek hier. Heb je vragen? Stuur me gerust een tweet (@wilmawestenberg) of mail naar [email protected].