Een boek over emoji en het ontstaan en de functie ervan in onze digitale gesprekken: is dat boeiend? Jazeker! In ‘Het zonderwoorden-boek’ weidt Lilian Stolk uit over deze beeldtaal die we tegenwoordig vrijwel allemaal kennen en gebruiken. Sommigen van ons kunnen geen online gesprek meer voeren zonder deze lollige, boze en verdrietige gezichten. Ben je echter niet geïnteresseerd in weetjes over ons sociale verkeer en al die verschillende emoji: bespaar je de moeite en laat het boek dan vooral links liggen.

Smiley, emoticon of emoji?

Onze communicatie is de laatste jaren revolutionair veranderd. Foto’s, filmpjes, gifjes en zeker emoji hebben een steeds prominentere plek ingenomen. Hoe komen emoji op je telefoon en waarom zijn het juist deze symbolen? Emoji-expert Lilian Stolk geeft in Het zonderwoorden-boek antwoord op deze en tal van andere vragen.

Het makkelijk en prettig leesbare boek start met het verschil tussen de smiley, emoticon en emoji. Hierdoor is vanaf het begin helder waarover gesproken wordt. Naar eigen zeggen deed Stolk de “eerste brede studie naar emoji”. Stolk heeft alle belangrijke figuren uit de emoji-wereld gesproken: van de Japanse bedenker tot de directeur van Unicode (die bepaalt met welke symbolen we kunnen communiceren). Het boek doet op een vlotte manier verslag van deze ontmoetingen. Ook de invloed van emoji wordt in kaart gebracht en er wordt gespeculeerd over hoe onze communicatie in de toekomst vorm krijgt. De tekeningen in Het zonderwoorden-boek zijn van Stolks eigen hand: ze zijn eenvoudig maar doeltreffend.

Generaties

Stolk stelt dat onderzoek aantoont dat veertigplussers zich minder vertrouwd voelen in het gebruik van emoji dan jongeren. Het merendeel van de veertigplussers vindt emoji verwarrend en een deel is bang dat ze emoji op een verkeerde manier gebruiken. Bij jongeren schijnt dit niet of in mindere mate aanwezig te zijn. Terwijl ik dit lees vraag ik mij af of dit verschil in beleving kan worden verklaard. Weten de tieners beter wat de betekenissen van de door hen gebruikte emoji zijn? Kunnen ze beter inschatten hoe een bericht overkomt op de ander? Zijn jongeren zich bewuster van hun emojigebruik dan ouderen? Of zijn tieners misschien minder bang verkeerd begrepen te worden? Het lezen van het boek roept vragen op en zet de lezer aan tot nadenken over zijn eigen emoji-gebruik.

Verwarrend of niet?

Emoji kunnen op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Stolk hield een enquête onder 6000 emojigebruikers en de uitkomst bevestigde dit. Het zonderwoorden-boek vermeldt een aantal praktische voorbeelden waarbij emoji verschillend opgevat werden. Dit had verwarring in de communicatie als gevolg. Een eenduidige lijst met de betekenis van de diverse emoji zou deze verwarring zeker kunnen voorkomen. Ik vraag mij af hoe het komt dat een dergelijke lijst niet bestaat of waarom Stolk hierover geen volledige duidelijkheid schept. Miscommunicatie voorkomen is toch wat eenieder wil? Of staat een uniforme uitleg van de betekenissen haaks op hoe emoji bedoeld zijn en gebruikt worden? Stolk stelt dat, vanuit de relatie met Japanse tradities en cultuur, “het niet gek is dat zonder kennis van Japanse tradities sommige emoji totaal verkeerd begrepen worden”. Dat er vanuit dat gegeven niet meer duidelijkheid wordt gegeven over de betekenissen kan als een gemiste kans worden gezien.

Fastfoodisering van onze taal

De veelheid en snelheid waarmee met emoji wordt gecommuniceerd zorgt ervoor dat sommigen emojigebruik niet kunnen waarderen. Stolk spreekt van de fastfoodisering van onze taal. Ze schrijft: “Onze geschreven taal is terechtgekomen in een fastfoodtijdperk. Het gebruik is snel, internationaal en doeltreffend. Onze berichten zijn kort, zitten vol afkortingen en Engelse woorden, en na het typen drukken we meteen op ‘verzenden’, zonder het nog eens terug te lezen.” Met Het zonderwoorden-boek voorziet Stolk de lezer niet alleen van veel informatie. Ze zorgt ook nog eens voor bewustwording.

Mediawijzer.net ontving van auteur Lilian Stolk een recensie-exemplaar van het boek en vroeg blogger Martijn om het boek te recenseren. Bij een gekregen product/dienst geldt dat Mediawijzer.net altijd zelf de beslissing maakt om het wel of niet te (laten) recenseren en hiervoor geen vergoeding ontvangt. Bloggers delen hierbij hun eigen mening.