Deze week werd bekend dat een 15-jarige jongen overleed: zelfmoord door sexting. Jacqueline Kleijer van Bureau Jeugd & Media reageert.

Ken je dat gevoel? Dat je hart samenkrimpt. Dat een snijdende kou zich om je hart lijkt te sluiten? Dat als er iets met een kind is, dat je adem stokt en je buik omdraait? Dat sinds je moeder en of vader werd, je eigenlijk ook vader of moeder van alle andere kinderen bent geworden? En dat je zou willen dat alle kinderen nog lang en gelukkig leven, net zoals jouw eigen kind? Dit bericht kwam vanmorgen recht mijn hart binnen. Een jongen van 15 pleegde zelfmoord, omdat zijn naaktfoto op Instagram stond. Hij schreef: ‘Ik ga doei. Sorry voor alles.’

Verschrikkelijk.

Mijn god, het zou je zoon zijn. Dat je kind zich zo beschaamd voelt, dat hij dit als enige oplossing ziet. Of het zou je kind zijn die de foto had doorgestuurd. Of dat jouw kind een vernietigende comment onder de foto had gezet.

Ik zie ze dagelijks bij mij in hulpverleningstrajecten: slachtoffers van #shamesexting. Ze zeggen allemaal hetzelfde: “Uiteindelijk zijn de reacties het ergste. Dat je dom bent, lelijk, een hoer, een slet, een homo. En dat het je eigen schuld is. En dat je beter had moeten weten. En hoe kun je dat je familie aandoen?” En: “Je bent echt een loser!”

Er lijkt geen licht aan het einde van de tunnel voor deze jongeren, de wereld stopt met draaien, ze zijn de controle helemaal kwijt. Ze weten namelijk precies wat de mening van iedereen is. Ze horen het dagelijks. En sterker nog, soms zeggen ze het zelf tegen anderen. “Het is stom als je het doet, doe het niet! Je bent een loser. Een homo. Een slet. Je maakt je ouders te schande. Je bent lelijk.”

Het heeft geen zin te zeggen dat je het beter niet had kunnen doen; dat snapt een jongere ook wel. Dat is zout in de wonden wrijven. Dat snapt de jongere heel goed. Het is er bijna ingeramd door alle goedbedoelde adviezen. Hij schaamt zich te pletter. Durft niet meer naar school. Ziet de zin van het leven niet meer. Wil zichzelf iets aandoen. Wil verdwijnen. Wil gekoesterd worden. Wil opgevangen worden. Wil dat anderen er voor hem of haar zijn.

Dit is wat we jongeren nu leren: er wordt hard over slachtoffers gesproken

Door ouders, leraren, media. Altijd wordt er gezegd: “Doe het niet, je bent dom als je het doet.” Dus ja, als het dan toch gebeurt, dan weten ze wat anderen gaan zeggen…

Wij kunnen dat veranderen. Wij zouden kunnen besluiten om ‘zachter’ te praten over slachtoffers. Milder. Vanuit medeleven. Dat kunnen we. Nu meteen.

Wat jongeren niet weten, is dat het normaal is dat je fouten maakt. Dat iedereen een nakie heeft, dat er mensen zijn waar je terecht kan. Dat het goed is om hulp te vragen en dat er op iedere (echt iedere) middelbare scholen foto’s rond gaan. Van veel meer jongeren is het vertrouwen beschaamd. Ze weten niet dat alle ouders hen het liefste zouden willen troosten. Dat alle ouders bang zijn, dat het hun eigen kind betreft en dat ze daarom met het opgeheven vingertje gaan wijzen. Ook ouders maken fouten.

Tijd voor een andere boodschap: zachtheid

Bedenk: ‘Als mijn kind een naaktfoto zou versturen, zou ik troosten, koesteren, helpen. Ik zou zacht zijn. Daarom moet ik mijn kinderen ook leren dat zij anderen kunnen opvangen of steunen. Dat er andere reacties op naaktfoto’s mogelijk zijn. Leer hen zorgdragen. Leer hen vragen: Kan ik iets voor je doen?’
Leer hen compassie.

Als professional en gewoon als mens denk ik dat er altijd naaktfoto’s gemaakt zullen worden. Hele musea hangen vol met sexting, en dan is het verantwoord. Het lichaam en de beleving daarvan is een ontdekkingsreis. En het is privé, vaak in vertrouwen gestuurd, soms gedwongen. Of stiekem. Zo erg is bloot niet. Het is zelfs mooi. Iedereen zou trots op het eigen lichaam moeten kunnen zijn. Juist ook jongeren.

Laat dit het gesprek zijn: Als je een naaktfoto van iemand ontvangt: wis de foto

Ook als je diegene niet persoonlijk kent. Achter de foto zit een echt mens met gevoel. Als je diegene wel kent, stuur ook dan de foto niet door. Wees iemand die de ellende stopt. Wees aardig, bied hulp aan en vraag ondersteuning van anderen en van professionals. Wees zacht en daardoor sterk.

En wij als volwassenen moeten ook ophouden te zeggen dat het dom is. Praat met zachtheid. mildheid, vergevingsgezindheid en zorg. Dan doen je kinderen dat ook.

Care, don’t share

Dit bericht mag je overigens wél delen. Graag zelfs.

Luister ook naar onze bijdrage voor het gesprek op FunX jongerenradio.

Dit artikel verscheen eerder op de website van Bureau Jeugd & Media.