Hoe verging het de vijf projecten die in in 2022 een stimuleringsbijdrage kregen van Netwerk Mediawijsheid, als onderdeel van de Challenge Samen Sociaal Online? Van een videogame waarmee leerlingen in elkaars bubbel stappen tot een sociaal, digitaal kwartetspel: de vijf initiatieven zetten zich ieder op eigen manier in voor een sociale online wereld. Ze blikken terug op de lessen die ze leerden tijdens hun project en geven tips aan het netwerk. Vandaag: Franka van Deursen en Rogier de Groot over hun project: Bubbelvanger.
De challenge stond dit jaar in het teken van een socialere online wereld. Samen ervaren we veel plezier en gemak van digitale media. Maar onze online wereld staat ook onder druk. Sociale media kunnen een bron van ergernis, vertwijfeling en angst zijn. Bijvoorbeeld door online haat, pesten en nepnieuws. 82 procent van de Nederlandse bevolking vindt dan ook dat er betere omgangsvormen nodig zijn op sociale media.
De Challenge luidde dit jaar dan ook als volgt:
Bedenk – samen met tenminste één andere netwerkpartner – een mediawijsheid-initiatief dat bijdraagt aan het stimuleren van prosociaal gedrag op sociale media.
In dit interview spreken we met netwerkpartners Prodas Ontdeklab en Luqo. Zij dienden samen een game in waarmee kinderen uit groep 7 en 8 in elkaars bubbels stappen en zo spelenderwijs leren over prosociaal gedrag. De jury vond het een sterk en origineel idee vanwege de multiperspectiviteit. Ook vonden ze het initiatief erg goed passen bij het thema Samen Sociaal Online.
Hoe zijn jullie op het idee voor dit project gekomen?
Franka: We delen dezelfde visie op onderwijs en werkten al samen. Hierdoor wisten we van elkaar dat we op zoek waren naar een speelse manier om kinderen meer bewust te maken van de (filter)bubbels waarmee ze te maken hebben.
Rogier: Al vanaf een jonge leeftijd leven kinderen vaak al in bubbels (bepaalde wijk, achtergrond of inkomsten van de ouders), waardoor kinderen vooral het evenbeeld van zichzelf leren kennen. Wij geloven erin dat juist opgroeien in diversiteit zorgt voor een krachtig wereldbeeld van een kind, waarin kinderen de kracht van samenwerking i.p.v. uitsluiting zien. Wij willen met onze platformgame Bubbelvanger kinderen laten ervaren, dat ze veel meer gemeen hebben met kinderen die anders zijn dan zijzelf, dan ze in eerste instantie soms denken. Vanuit gedeelde interesse ontstaat interesse in en begrip voor elkaar!
Wat vind je de belangrijkste les die je van dit project geleerd hebt?
Rogier: Kinderen staan nog open voor anderen en andere wereldbeelden, maar zelfs op de basisschool zitten kinderen al in sociale bubbels en in sterke online filterbubbels. Wij volwassenen kunnen kinderen ondersteunen om een breder wereldbeeld te krijgen. We hebben ontdekt dat het -in samenwerking met kinderen- ontwikkelen van een game laagdrempelig is voor kinderen om te starten. Door samen een bubbelvanger te creëren worden ze spelenderwijs in elkaar leven betrokken. Een goede eerste stap!
“Wat me erg bijblijft is wat het met het zelfvertrouwen en genuanceerd denken van de kinderen doet als hun stem telt, als hun inbreng als belangrijk wordt gezien.”
Franka: In de basis zijn verreweg de meeste mensen pro-sociaal. Maar echt iedereen heeft te maken met filterbubbels en vooringenomenheid. Bewustwording is daarin een werkwoord. Niet alleen voor gebruikers maar zeker ook voor makers zelf. Het in co-creatie maken van een pro-sociaal product was een laagdrempelige manier om samen te werken aan die bewustwording. In ons geval namen we 2 totaal verschillende groepen 7/8 mee in het proces en was het fantastisch om te zien wat het voor kinderen betekende om van het begin af aan actief betrokken te worden bij het maken van Bubbelvanger. Om meegenomen te worden in een compleet traject van design thinking en ontwerpend leren.
We merkten tijdens het proces dat kinderen flink konden stoeien met hun 21-eeuwse vaardigheden (waaronder creatief en kritisch denken, samenwerken en oplossingsgericht denken). En we merkten hoe enthousiast ze daarop reageerden en gaandeweg tot meer bewustwording en betere inzichten kwamen. Er kwamen tijdens het ontwerpproces ook daadwerkelijk bijzonder mooie gesprekken tussen kinderen onderling op gang. Wat me erg bijblijft is wat het met het zelfvertrouwen en genuanceerd denken van de kinderen doet als hun stem telt, als hun inbreng als belangrijk wordt gezien en zij producent kunnen worden van een consumptieproduct ten top: een online game.
Wat is het advies dat je aan netwerkpartners mee wilt geven als ze zelf met dit thema aan de slag willen?
Rogier: Neem altijd de gebruiker van het product mee in de ontwikkeling; niet alleen om te testen, maar ook aan het begin van het ontwerpproces. In ons geval konden kinderen heel duidelijk maken wat voor hen een goede manier was om met dit onderwerp aan de slag te gaan, maar ook konden ze vertellen hoe en wanneer ze de gevolgen merkten van filterbubbels. Zonder deze inzichten blijf je ontwerpen aan een eigen beeld (een aannames), waardoor het eindresultaat minder effectief zou kunnen worden. Filterbubbels is een lastig onderwerp voor kinderen, waardoor je niet na één klassikale les alles al opgelost hebt. Het is iets wat je aantrekkelijk moet maken voor kinderen om actief mee aan de slag te gaan èn het is iets wat je moet blijven onderhouden.
Franka: Eens. We hebben de kinderen door het proces van co-creatie spelenderwijs kunnen informeren over het hoe en waarom van filterbubbels. En daarnaast ook van hen durven leren. Want ook als volwassene is en blijft het belangrijk om je steeds bewust te blijven van je eigen vooringenomenheid en de filterbubbels waarmee je zelf te maken hebt.
Het werkte heel erg goed om kinderen vanaf het begin van het proces de ruimte en het vertrouwen te geven om mee te denken. Ze kwamen ook daadwerkelijk met hele goede inbreng en zagen dit gewaardeerd doordat Rogier en Stan deze inbreng in ook echt in het spel verwerkt hebben. Daarom ziet de game er nu anders uit, dan wij in eerste instantie bedacht hadden. O.a. zijn de graphics aangepast en Rogier en Stan hebben digitale knoppen toegevoegd zodat het spel volledig gratis te spelen is voor iedereen.
Prototype 1 van de game ‘Bubbelvanger’ is al gratis te downloaden in de Appstore en Playstore. Dit prototype is alleen geschikt voor de onderbouw en maakt gebruikt van vaste afbeeldingen. We zitten nog in de fase van ‘verdiepen en verbreden’ van ontwerpend leren.
Dat betekent dat de game nog niet klaar is en we nog een aantal aanpassingen moeten doorvoeren. Ook dit gaat in samenwerking met de kinderen gebeuren. We werken ook nog aan een (bovenbouw)versie waarin je zelf afbeeldingen kunt importeren.
In de bovenstaande video kom je meer te weten over de totstandkoming van het project.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.