In de Opleiding Mediacoach voor Bibliotheekprofessionals roept hemelbestormer Eppo van Nispen de deelnemers op BHAG te durven denken. In deze turbulente tijden zijn grote, harige en stoutmoedige doelen nodig (Big, Hairy, Audacious Goals).

Jos Debeij sluit daar in zijn presentatie bij aan. Na een bezoek aan New York wist Jos (toen nog directeur van de OB Deventer, nu KB) het zeker: iedere Nederlandse bibliotheek moest net zo geaky, gewild en goed bezocht willen worden als de plaatselijke Apple Store.

Zelf woon ik in Groningen, waar de Grote Markt net grondig gerenoveerd wordt. Persoonlijk zie ik het helemaal zitten. Zo’n majestueus glazen vierkant – midden op de Grote Markt, met in plaats van die sleetse appel het prachtige logo van de bibliotheek.

Het mediacentrum: een betoverende digitale wereld

Natuurlijk moet zo’n nieuw gebouw in de stad ook een andere naam krijgen. Het Griekse woord ‘bibliotheek’ betekent letterlijk ‘boekenopslagplaats’. Maar daarvoor is in de bibliotheek van de toekomst natuurlijk helemaal geen plaats. Wie afdaalt over de glazen trap, betreedt een betoverende digitale wereld vol geavanceerde apparaten, online verbindingen en virtual realities.

Als nieuwe naam stel ik ‘mediacentrum’ voor, maar dan natuurlijk wel in de hipste buitenlandse taal van het moment.

In 2025 is dat natuurlijk Chinees.

Gebruik technologie om jezelf radicaal te vernieuwen

Okay okay. De bouwvergunningen worden lastig, de budgetten zijn niet toereikend en boeken zullen er in 2025 ook nog wel zijn. Maar dat zullen er wel steeds minder worden. Vanaf de internetexplosie eind jaren ’90 is het aantal uitleningen van alle bibliotheken samen afgenomen van 180 naar 80 miljoen. Trek je die lijn door, dan is de verwachting zo’n 40 miljoen uitleningen in 2025. Dat is geen vetpot.

Dus is het tijd voor disruptive innovation. Dit is een begrip van Clayton Christensen. Hij stelde vast dat bij elke technologische revolutie in de geschiedenis (drukpers, radio, tv) alleen dié bedrijven overleefden, die met de nieuwe technologie niet precies hetzelfde gingen doen als altijd, alleen dan met andere middelen, maar de technologie gebruikten om zichzelf radicaal te vernieuwen.

In deze turbulente tijden wacht de bibliotheekbranche zeker niet passief af. De landelijke infrastructuur voor e-books die de bibliotheken hebben opgezet is een succesvol initiatief. Maar het is nog geen disruptive innovation. Het is hetzelfde doen als altijd, alleen dan iets beter, met nieuwere middelen.

Schoolbibliotheek wordt state of the art medialab

Een Amerikaanse private boarding school pakte het radicaler aan. Toen een rijke ouder de school $500.000 schonk, verhuisde de directie alle boeken naar de kelder en transformeerde het de schoolbibliotheek in een state of the art medialab.

Dit is het model dat ik voor ogen heb voor de bibliotheek van de toekomst. Een digital playground waar iedere burger terecht kan om te experimenteren met en te leren over media. Want zo’n plek ontbreekt. Natuurlijk kun je in de MediaMarkt de nieuwste iPhone uitproberen. Daarbij krijg je uitgebreid aankoopadvies van techies die alles weten over Super AMOLED en 3D depth-sensing sensoren.

Maar kijk je naar het competentiemodel mediawijsheid, dan weet je dat je bij de chat van CoolBlue alleen terecht kunt voor competentie G1. Terwijl mediawijsheid over heel veel meer gaat. Over oriëntatie, begrip, inzicht en strategie.

De bibliotheek geeft antwoord op al je mediavragen

Nederland heeft 17 miljoen inwoners. Elk van die 17 miljoen mensen zit met vragen over nieuwe en sociale media. Hoe kom ik aan betrouwbare informatie? Op welke platformen moet ik actief zijn? Hoe presenteer ik me online? Wie kan ik vertrouwen? Waar kan ik het meeste leren? Waar vind ik gelijkgestemden? Hoe breng ik mijn boodschap over? Moet ik een smartwatch aanschaffen? Hoe manage ik mijn tijd? Word ik slimmer van gamen? Wanneer zijn mijn kinderen aan welke media toe? Hoe hou ik mijn mediadieet gezond en divers?

Voor de beantwoording van deze vragen tast je dikwijls in het duister. Je buurman weet het ook niet precies, op Twitter reageert niemand, Google zegt Did you mean? en op het forum word je meteen uitgescholden. De bibliotheek zou de plek moeten zijn waar mensen die vragen beantwoord krijgen. Waar je altijd terecht kunt bij een mediawijze mediacoach, die je bij al je mediavragen kan helpen of met anderen in contact weet te brengen. Daarnaast wil je dat de bibliotheek een plek is waar van alles te doen valt rondom media.

Toevallig mocht ik daar gisteren een mooi voorproefje van ervaren. Samen met mijn zoontje en vriendin bezocht ik een virtual reality event. De avond was georganiseerd door het Groninger Forum, een zusterorganisatie van de bibliotheek. Het was fantastisch. Zoals de meesten hadden ook wij nog nooit een virtual reality bril op gehad. Er ging een wereld voor ons open. We stortten in afgronden, werden met naalden gestoken, kregen training tegen pleinvrees en dansten op Sensation White.

Foto: Douwe de Boer

Exit Siri – ik wil een mediacoach op m’n telefoon!

In m’n wildere momenten fantaseer ik over nog veel proactievere mediacoaches. Mediacoaches die niet alleen te bereiken zijn in de bibliotheek, maar die er altijd zijn als je ze nodig hebt. Exit Siri – ik wil een mediacoach op m’n telefoon! Wat zou het mooi zijn als de bibliotheek en Samsung samen een smartphone zouden ontwikkelen met een oranje knop erop. Voor onmiddellijk contact met een mediacoach. Ik ben nu al nét zo verliefd op haar als Theodore op Samantha.

Daniël Lechner is coördinator van de Opleiding Mediacoach voor Bibliotheekprofessionals. In de veertien onderdelen van de opleiding leren deelnemers innovatieve mediawijsheiddiensten te ontwikkelen voor de bibliotheek van de toekomst. Meer informatie vind je op gomediacoach.nl.

Daniël Lechner schreef deze blog op persoonlijke titel. De inhoud reflecteert niet noodzakelijk de visie van de overige bij de Opleiding Mediacoach voor Bibliotheekprofessionals betrokken partijen.

Lees ook in het kader van de MNX:
» Mijn dag als razende Periscope-reporter op de MNX
» #MNX15 in beeld: tweets, foto’s en mediawijs video-nieuws
» MNX15: de toekomst van mediawijsheid ligt zowel in verdieping als verbreding van het vakgebied
» De toekomst? Van mediabewust naar mediawijs
» “Netwerkpartners willen verrast worden, dat gaan we tijdens #MNX15 doen”

Lees ook de toekomst van mediawijsheid volgens:
» Erno Mijland
» Aefke ten Hagen
» Roeland Smeets
» Karin Winters
» Marianne de Valck
» Jeroen de Boer en Mirjan Albers