We zitten midden in een digitale revolutie. Deze is goed vergelijkbaar met de Industriële Revolutie die rond 1750 van start ging. Net zoals het vele jaren duurde voordat de impact van de stoommachine op de Industriële Revolutie duidelijk werd, zo is de impact van de uitvinding van de computer – inmiddels 78 jaar geleden – nu écht voelbaar. Er is echter een groot verschil met de Industriële Revolutie: de stoommachine kon alleen spierkracht vervangen, computers en robots vervangen het maak- en denkwerk. Wat staat ons nu te wachten?

Dit blogartikel is onderdeel van mijn serie artikelen over de netwerkmaatschappij. De bedoeling van deze serie is om inzicht te geven in de invloed die media & technologie hebben op de huidige samenleving. (Foto hierboven: Netmapper)

Het verhaal van het tweede machine tijdperk komt uitgebreid aan bod in het boek The Second Machine Age (TSMA). De schrijvers laten zien dat deze revolutie twee ontwikkelingen heeft voortgebracht die uniek zijn in de geschiedenis. Deel 5 van deze serie zal gaan over hoe wij mediacoaches, onderwijs en bibliotheken op deze ontwikkelingen kunnen inspelen.

Ontwikkeling 1: de opkomst van bruikbare Artificiële Intelligentie (AI)
Een van de belangrijkste redenen waarom je de digitalisering als zo’n belangrijk fenomeen voor het tweede machine tijdperk kunt zien, is het feit dat AI ons begrip vergroot. AI kan namelijk enorme hoeveelheden data toegankelijk maken. Enkele voorbeelden:

• In 1997 werd de toenmalige wereldkampioen schaken, Garry Kasparov, voor het eerst verslagen door IBM’s supercomputer Deep Blue. Sindsdien worden er freestyle toernooien georganiseerd waarin schakers computers mogen gebruiken. De combinatie van mens met computer blijkt sterker dan welke computer dan ook. (TSMA blz. 189)
• De Baxter-robot kan door iedereen geïnstrueerd worden en vrij precies bewegen. Deze robot kost ‘maar’ 20.000 euro. De ontwikkelingen gaan gestaag verder. Zo leren andere robots nu moeilijke taken te volbrengen in gevaarlijke omstandigheden. (TSMA blz. 30 – 31)
• Vijf jaar geleden dachten we nog dat het besturen van een auto niet aan een computer of robot overgelaten kon worden. Nu gaat de staat Californië het juridisch mogelijk maken dat auto’s zonder bestuurder gaan rijden. De ontwikkelingen – zie ook hierboven – zijn in een stroomversnelling geraakt. We mogen dan ook gerust spreken van exponentiële groei. (TSMA blz. 43 – 45)

Ontwikkeling 2: digitale netwerken en collectieve intelligentie
Dankzij digitale netwerken en collectieve intelligentie zijn er verbindingen te leggen tussen heel veel mensen wereldwijd. Het resultaat: instant oplossingen voor problemen en antwoorden op vragen. Enkele voorbeelden:

• De NASA zat met een probleem: men kon uitbarstingen op het oppervlak van de zon niet zien aankomen, waardoor ruimteschepen onverwacht blootgesteld werden aan grote hitte. Het probleem werd voorgelegd aan Innocentive, een digitaal platform waar problemen worden gepresenteerd aan geïnteresseerden over de hele wereld. Een gepensioneerde radiofrequentie ingenieur kwam uiteindelijk met een heel betrouwbare oplossing voor NASA. In totaal zijn er 166 problemen naar Innocentive gestuurd en onderzocht door wetenschappers. Zij kwamen tot de ontdekking dat er voor 49 een oplossing werd gevonden en belangrijker is dat veel van personen die met de juiste oplossing kwamen, vaak een opleiding en expertise op heel andere terreinen hadden. (TSMA blz. 83 – 84)
• Er zijn meer digitale platforms waarop expertise van de gewone man of vrouw wordt ingewonnen, met verrassende resultaten: bij Kaggle gaat het om voorspellingen, op Quirky kunnen nieuwe producten bedacht en getest worden en bij Affinnova worden nieuwe onderdelen van bestaande producten afgestemd op de smaak van het grote publiek. (TSMA blz. 84 – 88)
  Tot slot is er nog Waze, een dienst die gebruik maakt van de ervaringen van vele miljoenen weggebruikers in het verkeer (ook in Nederland) aan de hand van hun smartphone. Waze registreert hun smartphone locatie en kan met die gegevens precies aangeven op welke route minder drukte te verwachten is. (TSMA blz. 84 – 88)
• Tijdens en na de aardbeving van 2010 op Haïti werden Ushahidi kaarten geactiveerd waardoor je heel precies kon zien op welke plekken welke noden waren. Toen iedereen kon sms’en naar een bepaald nummer liep het helemaal storm en kon de noodhulp goed gecoördineerd worden. (TSMA blz. 84 – 88)
• In 1999 schaakte Kasparov tegen 50.000 schakers die onderling konden overleggen, zogeheten ‘Kasparov vs the World‘. Kasparov noemde de partij later de belangrijkste in de geschiedenis van het schaken omdat er zoveel ideeën en complexiteit bij kwam kijken.
• Sugata Mitra won in 2013 één miljoen dollar met zijn verhaal (voor TED) over een nieuwe aanpak van onderwijs. In het kort komt zijn verhaal neer op de SOLE’s, oftewel Self-Organizing Learning Environments: ook kinderen in arme gebieden die de beschikking hebben over een beetje technologie, kunnen aan de hand van zelfsturing in groepen beter leren en vooruitgang boeken. (TSMA blz. 194 – 196)

Dit zijn enkele belangrijke recente, digitale ontwikkelingen op wereldwijd niveau. We hebben nu het stadium van de exponentiële groei bereikt, dus we kunnen niet precies voorspellen welke ontwikkelingen ons verder te wachten staan. Wat we wel kunnen concluderen aan de hand van bovenstaande ontwikkelingen is dat de krachtigste combinatie die van mens mét computer is. Dat betekent echter wel dat wij mensen over veel kennis en vaardigheden moeten beschikken, willen wij het onderwerp blijven en de computers/robots het medewerkend voorwerp en niet andersom.

Welke kennis en vaardigheden denk jij dat we moeten hebben of ontwikkelen om bij te blijven in de digitale revolutie?