Kijken naar je eigen tijd door een historische bril kan belangrijke inzichten opleveren. Helemaal als je eigen tijd op hol dreigt te slaan.
Laten we eens goed kijken naar de afgelopen eeuw. Rond de Tweede Wereldoorlog gebeurde er veel dat nu nog steeds z’n sporen nalaat. Zo werden de huidige mondiale machtsverhoudingen onderling verdeeld en vastgelegd, maar in 1936 gebeurde er (ook) iets dat nu nog steeds heel duidelijke sporen nalaat.
Hier ga ik proberen het verhaal van de digitalisering een smoel te geven, waardoor we beter begrijpen wat er aan het veranderen is en vooral, hoe we daar dan misschien wél vat op kunnen gaan krijgen.
1930 – 1965
Toen wiskundige Alan Turing in 1936 een paper schreef waarin hij de berekenbaarheid van getallen onderzocht, veroorzaakte dat in het begin weinig opschudding. Gaandeweg werd echter duidelijk dat Turing met dit paper de weg baande voor de computer, die vele jaren later ook daadwerkelijk gebouwd werd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte Turing aan het doorbreken van de codering van de Duitsers. Tegelijkertijd vonden er andere schokkende gebeurtenissen plaats want de geopolitiek onderging grote veranderingen. Ondertussen evolueerde de technologie voortdurend. Er kwamen ijskasten, radio’s en tv’s. De voortschrijdende technologie is de rode draad in dit verhaal.
1965 – 2010
Computers krijgen in deze periode ook een plek in het onderwijs. Eerst in “talenlabs’ en later onder andere om informatie op te zoeken. Kritisch zoeken naar informatie werd een belangrijke vaardigheid die onder andere door (school-) bibliothecarissen onderwezen werd.
Roeland Smeets
Ondertussen bleef de technologie zich verder ontwikkelen. In 2005 reageerde Nederland daarop met de term ”Mediawijsheid”, die door de Raad voor Cultuur bedacht- en geïntroduceerd werd. In 2021 verscheen het nieuwe, aangepaste competentiemodel.
Aan de ene kant was het logisch dat samenlevingen zo reageerden (als Nederland) op de aanstormende technologische ontwikkelingen want die maakten supersnel contact mogelijk tussen iedereen en via “Mediawijsheid” was er een manier om mensen kritisch kennis te laten maken met allerlei sociale media.
Aan de andere kant waren deze sociale media niet de echte evolutie van de technologie, ze waren meer een symptoom. Dus zette diezelfde technologie de mensen eigenlijk op het verkeerde been.
2010 – nu
De échte revolutie was dat de technologie zelf ging denken en, bijvoorbeeld via bots. ook het denken van de mensen ging beïnvloeden. De mens is wel een heel egocentrisch wezen want die probeert de mate van intelligentie van technologie te vergelijken met die van de mens!
Een belangrijk punt van de digitalisering is dat de mens wel degelijk in staat blijkt, de ontwikkelingen niet alleen in kaart te brengen, maar ook ze uitvoerig te kunnen omschrijven en goede, goed bruikbare, alternatieve systemen en programma’s te bouwen. Of we ook in staat zullen zijn ze daadwerkelijk te gebruiken hangt af van de vraag hoe we ruimte voor onszelf weten te creëren in Europa en dat hangt weer af van hoe er gestemd wordt in Nederland en daarbuiten.
Waarom
Dit verhaal vertel ik omdat het me opviel dat digitalisering een bijrol speelt in de Nederlandse politiek. Tot voor kort was er een effectieve commissie Digitale Zaken in de Tweede Kamer. Om ervoor te zorgen dat die blijft bestaan, is er zelfs een actie opgestart.
Conclusie
In het bovenstaand verhaal heb ik de geschiedenis van de digitalisering-tot-nu-toe verteld. Een vervolg is niet mogelijk want dat wordt koffiedikkijken.
Wat wel zeker is, is dat sociale media onze bevolking opnieuw hebben ingedeeld en dat angst voor de toekomst en krampachtig vasthouden aan (al dan niet vermeend-) eigen belang, een steeds sterkere rol gaan spelen in onze samenleving.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.