Na lezing van het boek Dit wil je écht niet weten, over de onvoorstelbare wereld achter je scherm van Huib Modderkolk ben ik het oneens met het eerste deel van de titel. Want ik wilde wel alles weten wat er in stond.
‘De onvoorstelbare wereld achter je scherm’ is, sinds ongeveer tachtig jaar, een onderdeel van de wereld waarin we leven. Over dat onderwerp: de wereld waarin we leven tegenover de wereld, zoals die digitaal mogelijk is, gaat dit boek.
Niet alleen de inhoud van het boek is bijzonder, maar de verschijningsvorm ook. Want zo’n anderhalf jaar geleden heb ik al een blog geschreven over een boek met bovengenoemde titel. Het boek waar deze blog over gaat is vanaf de 25e druk aangevuld en geactualiseerd. Dat bleek hard nodig, want in dit boek worden verhaallijnen ook echt voltooid en de meest recente bevindingen maken het helemaal de moeite waard.
De Mossad-man
Een belangrijke figuur die we eerder hebben leren kennen, is de Mossad-man. Een naam wordt er niet meegegeven; dat gebeurt meestal niet, uit veiligheidsoverwegingen. De Mossad-man maakt duidelijk indruk op- én verwart de schrijver. Zijn kennis over recente gebeurtenissen is indrukwekkend. Modderkolk komt erachter dat een geheime dienst ‘de tegenpool van openheid’ is. “Zelfs binnen de dienst worden details over operaties alleen met medewerkers gedeeld als het echt noodzakelijk is.”
Israëls cybereenheid “Unit 8200” is ondertussen en onderhand groter dan de Mossad; haar bezigheden beperken zich tot het hacken van computersystemen en maken het mogelijk om vijandige computersystemen te slopen en een land te ontwrichten.
Afbeelding: Roeland Smeets
De verschillen
De verschillen tussen het digitale domein en de ons bekende werkelijkheid komen uitgebreid aan bod in dit boek. De eerste drie fases bij een digitale aanval zijn “verkennen, een wapen selecteren en een ingang vinden” allemaal bedoeld om ongezien binnen te komen. Daarna gaat het om de juiste kennis en natuurlijk vaardigheden. Je moet de juiste rechten hebben, het netwerk begrijpen en de ingang permanent vrijhouden. Een groot verschil met de werkelijkheid-zoals-wij-die-kennen is dat er digitaal meer, en vooral ánders, voorbereid moet worden. Natuurlijk zijn er veel meer verschillen. Die komen binnenkort aan bod in deze serie. Het hoort bij mediawijsheid om die bloot te leggen!
Een virus
Een virus in de ons bekende wereld is iets dat op je af kan komen. In de digitale wereld kan je het toegestuurd krijgen. Onderzocht is de werking van het digitale virus: de payload.
De nieuwste digitale virussen blijken in staat om gemerkte eigen code te zetten op computers die fysieke processen aansturen. Zo’n virus is een wapen dat waterkeringen kan open zetten, dammen manipuleren en elektriciteitscentrales stopzetten.
China
China gaat, zeker op digitaal gebied, verder dan welk land dan ook. Het land heeft de beschikking over honderdduizenden hackers, die het georganiseerd kan inzetten. Het acht zich niet gebonden aan regels waar andere landen zich – in meer of mindere mate – wél aan gebonden achten. Maar hoe groot en succesvol deze digitale inbreuken ook zijn, er staat bijna niets over in de krant, hoe kan dat?
Waarom horen (of zien-) we niks?
Het imago van de getroffen overheden zou er zwaar onder lijden, vandaar dat het niet verwonderlijk is dat die niet of nauwelijks reageren. Verder beschadigen bedrijven zichzelf als ze openlijk toegeven gehackt te zijn, dan verliezen aandeelhouders alle vertrouwen.
Nederlandse en andere bedrijven reageren hooguit met, indien nog mogelijk, de schade beperken. Over de gebruikte malware zegt de Nederlandse deskundige Piet Kerkhofs dat er “in Nederland maar enkele personen zijn die zulke malware kunnen bouwen. Het zit zo goed in elkaar dat die bijna niet valt waar te nemen.”
Een nieuwere ontwikkeling is dat de overheid er regelmatig in slaagt criminelen, die zich digitaal niet goed hebben afgeschermd, te ontmaskeren.
Conclusie
Zelfs AIVD wist niet van het grotere spel bij operatie Stuxnet. Zoals de AIVD in het duister tastte omtrent Stuxnet, zo hebben wij amper zicht op de ingrijpende en langdurige gevolgen van de digitalisering.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.