De briljante wiskundige en informaticus Alan Turing vroeg zich al in 1950 af: “Kunnen machines denken”? Inmiddels gaat het niet langer over de vraag of artificiële intelligentie (AI) die van de mens evenaart, maar hoe de mens zijn eigen unieke eigenschappen kan combineren met die van AI.

Het spel

Er was nog geen televisie, geen radio, zelfs nog geen telefoon in het 19^e eeuwse Victoriaanse Engeland. Er werden veel gezelschapsspellen gespeeld. Een daarvan, het imitatiespel,werd gespeeld door 3 personen met publiek erbij. In de ene kamer zat een vrouw, in de andere kamer een man. Een 3e persoon gaf schriftelijk vragen door aan beiden. De man deed alsof of hij de vrouw was, de vrouw probeerde de man te ontmaskeren als bedrieger. En aan het publiek de taak om erachter te komen wie de echte vrouw is.

Om een antwoord te vinden op de  vraag of machines kunnen denken, deed Alan Turing een experiment gebaseerd op bovengenoemd imitatiespel. Hij verving de man door een computer en zocht naar het verschil tussen de antwoorden van de machine en die van de mens. Dit imitatiespel is later ook ook bekend geworden onder de naam Turingtest.

The Imitation Game

Momenteel draait The Imitation Game in de bioscoop. De film gaat vooral over Turings aandeel in het breken van de Duitse code, waardoor de Tweede Wereldoorlog 2 tot 4 jaar minder duurde. Turings baanbrekende werk dat de uitvinding van de computer mogelijk maakte, komt echter niet aan de orde.

» Lees ook: Robot imiteert 13-jarige puber en slaagt voor Turingtest

Van spel tot dans

Inmiddels gaat het al lang niet meer over de vraag of artificiële intelligentie die van de mens evenaart. Waar het om gaat is dat de mens zijn/haar unieke eigenschappen combineert met die van AI.

De natuurkundige en filosoof Bennie Mols schreef hierover een boek Turings Tango. In de Argentijnse tango is een goede samenwerking tussen de 2 danspartners minstens zo belangrijk als de individuele kwaliteiten van de dansers.

 Bron: Turings Tango, pag 106

Voor een ideale samenwerking tussen beide partners is bovendien onderling vertrouwen nodig. Wanneer teveel belangrijke taken worden weggehaald bij de mens, wordt zij gedegradeerd tot een procesbewaker. Motivatie en concentratie kunnen verslappen.

Denk hierbij een aan software in vliegtuigen, waarbij de kwaliteiten van de mens een steeds minder belangrijke rol spelen. Er wordt nauwelijks nog gebruik gemaakt van zaken als intuïtie, flexibiliteit en creativiteit: onze sterke punten. Dat baart zorgen, immers: bij een dans moeten beide partners topfit, geconcentreerd én gemotiveerd zijn.

» Lees ook: De Glazen kooi van Nicolas Carr

De toekomst

Met het oog op de toekomst is het goed om te weten dat zelfs de belangrijkste wetenschappers op het gebied van AI niet weten wat ons te wachten staat, én dat ook zij zich zorgen maken.

Experts, afkomstig van wetenschap en bedrijfsleven, zijn het erover eens dat:

• Er wereldwijd afspraken moeten worden gemaakt over ethisch gebruik van AI. Een uitgangspunt zou kunnen zijn dat AI alleen wordt ingezet ten bate van de hele mensheid

• Er een moment komt waarop machines de menselijk intelligentie voorbij zullen streven. Een slimme computer kan een nog slimmere computer uitvinden en ga zo maar door. Volgens Stephen Hawking al binnen een paar jaar. Andere experts hebben een andere termijn voor ogen, maar binnen een jaar of 70 zal het zeker zover zijn.

Om over na te denken: onze relatie met AI

De ondertitel van Turings Tango is Waarom de mens de computer de baas blijft. Dat geeft de burger moed. Want laten we vooral niet onderschatten wat wij te bieden hebben en daaraan blijven werken, zodat de dans door kan gaan.

Hoe denken jullie over AI en de rol die het speelt in onze maatschappij?

Over deze reeks

Roeland publiceert speciaal voor Mediawijzer.net een reeks artikelen over de netwerkmaatschappij. Lees ook eerdere delen:

» Deel 1: Een verkenning
» Deel 2: Wat betekent de automatisering voor onze toekomst?
» Deel 3: Ideeën voor 21e eeuwse vaardigheden en digitale geletterdheid
» Deel 4: Het tweede machine tijdperk
» Deel 5: Tips voor mediacoaches, het onderwijs en bibliotheken
» Deel 6: Big data en wat we er zélf aan hebben