De toekomst van kunstmatige intelligentie (KI) komt steeds dichterbij. Innovatieve bedrijven zoals Google, Facebook en Apple maken gretig gebruik van het geïmiteerde menselijk denkvermogen. Wanneer KI massaal wordt gebruikt, zal het grote impact hebben op hoe we leven, werken, communiceren en hobbyen. Door velen worden ook doemscenario’s geschetst, waarin we de controle over machines verliezen. Zo ver zijn we nog niet, maar toch hebben we in ons dagelijks leven al best veel te maken met KI toepassingen. Wat kunnen we ermee, en hoe ziet onze toekomst eruit?

KI in een notendop

Kunstmatige intelligentie, of artificiële intelligentie, is het geïmiteerde denkvermogen of handelen van machines en software. Zij nemen zelfstandig beslissingen als reactie op impulsen of data uit hun omgeving. Hiermee worden tegenwoordig al verschillende taken van mensen overgenomen. De komende jaren zal de technologie in rap tempo verder ontwikkeld worden en waarschijnlijk ook onvoorziene toepassingen vervullen. Het is voor ons nog onbekend hoe KI in de toekomst zal werken binnen onze maatschappij.

De superslimme computer: dichterbij dan we denken?

Experts van het Future of Life-instituut Nick Bostrom, Stephan Hawking en Elon Musk waarschuwen ons stellig voor KI. Volgens Nick Bostrom geven wij machines met KI een zetje naar ‘superintelligentie’. Machines kunnen dan doorontwikkelen zonder tussenkomst van de mens. Het is goed voorstelbaar dat machines een intelligentie bereiken die voor ons moeilijk te bevatten is. Zover zijn we nog niet: superintelligentie is nu nog vooral iets uit films en toekomstscenario’s. Dat neemt echter niet weg dat dergelijke scenario’s best eens werkelijkheid kunnen worden. We kunnen ons afvragen: wat hebben we aan deze ontwikkelingen, en welke risico’s kleven eraan?

Zijn we als mensen wel klaar voor kunstmatige intelligentie, of überhaupt geschikt?

Toch is kunstmatige intelligentie een stuk dichterbij dan we vaak denken. Onze interactie met machines is al aan het veranderen. Ooit begonnen we met draaiknoppen en drukknoppen, en gingen we van muis en keyboard naar touchscreen. Nu is het mogelijk om met spraak en persoonlijke gegevens opdrachten te geven. Software voert met KI zelfstandig taken uit. De belofte is dat ons dagelijks leven hiermee een stuk eenvoudiger wordt.

De digitale assistent

Bezitters van een iPhone dragen bijvoorbeeld al een aantal jaar Siri bij zich als metgezel. De stem is voor iedereen herkenbaar. Ze (of hij? Of het?) maakt geintjes, heeft een duidelijke mening en kan soms gemeen uit de hoek komen. Maar als we respectvol met haar omgaan, is ze altijd vriendelijk. Siri is een mooi voorbeeld van hoe KI overkomt als een echte persoonlijkheid.

‘M’ is het antwoord van Facebook op Siri. Dit is een chatbot die digitaal handelingen voor je uitvoert. Windows heeft Cortana ontwikkelt die in Amerika al onderdeel is van het besturingsprogramma. Met dit soort toepassingen leveren tech-bedrijven een virtuele assistent. Maar een kunstmatig intelligent apparaat kan ook een ‘fout’ maken: dat is immers hoe ze leren.

De laatste jaren worden ook auto’s uitgerust met KI. Zo is er bijvoorbeeld de autopilot van Tesla die ondersteunt in het rijden. De auto kan zelf in een rijbaan blijven, de snelheid aanpassen en botsingen voorkomen. Het droombeeld is een zelfrijdende auto op de openbare weg. Google en Mercedes zijn al ver met de ontwikkeling hiervan. Zonder zelf het stuur of gaspedaal te hoeven gebruiken, komen we van A naar B. De auto is slim genoeg om impulsen uit de omgeving te lezen en hiermee doordachte keuzes te maken. Maar geven we de verantwoordelijkheid voor het rijden zomaar over aan een computer? Hoe gaat een computer om met de ethische dilemma’s? Kan dat überhaupt wel?

Enthousiast, maar ook kritisch

Wat we met dit soort praktische toepassingen zien, is dat bedrijven nieuwe gebruikerservaringen creëren. Technologieën worden uitgerust met KI en krijgen daarmee een nieuwe dimensie die het gebruik en de ervaring van een product drastisch verandert. Technologieën zijn tegenwoordig niet meer afhankelijk van de directe input van een gebruiker. Ze leveren advies en berekenen zelf mogelijke oplossingen of antwoorden. Hiermee biedt een mediatechnologie een nieuwe service aan, die voor veel mensen en sectoren erg handig kan zijn.

Niet gek dus dat velen enthousiast zijn over KI. Er zijn ook vele toepassingen denkbaar die ons op positieve wijze ondersteunen. Wel is het voor ons belangrijk om kritisch te blijven hoe we omgaan met (commerciële) KI toepassingen. Ben je bijvoorbeeld bereid allerlei persoonlijke gegevens op te geven voor kunstmatige intelligentie? Ook kunnen we ons afvragen hoe indringend een technologie mag werken. Continu adviezen krijgen kan invloed hebben op de keuzes die we maken. En wat als we het verschil niet meer zien tussen menselijk en kunstmatig denken?

Wil je meer lezen over hoe KI precies werkt en wat de mogelijke kansen en bedreigingen zijn? Bekijk dan het nieuwe dossier Kunstmatige Intelligentie op Mediawijsheid.nl.

Hoe houd jij je bezig met kunstmatige intelligentie? Hoe ziet de toekomst er volgens jou uit?

Dit artikel is geschreven door Frank ten Kate & Saskia Kuijl