Op woensdag 14 december vond de Eindejaarsbijeenkomst van Mediawijzer.net plaats in het Top 2000 Café in Beeld en Geluid. Om het jaar 2016 feestelijk af te sluiten, was er een mooi middagprogramma samengesteld waarbij verschillende sprekers aan het woord kwamen. Ook werden de winnaars van de Aanmoedigingsprijs binnen de Stimuleringsregeling 2016 bekendgemaakt.

Centraal deze middag stonden mediawijsheid en jongeren: jongeren groeien op in een wereld met digitale media. Maar hoe vinden zij hun weg in deze wereld? Wat doen ze nu eigenlijk? Waarin verschillen ze van elkaar? Hoe denken ze zelf over hun mediagebruik? Hebben ze nog iets van ons nodig? Een verslag van de inspirerende middag.

Mediawijsheid is actueler dan ooit

Mary Berkhout (programmamanager Mediawijzer.net) opent de bijeenkomst met een terugblik op het afgelopen jaar: “Het was een topjaar, met betere resultaten dan ooit. We hebben met MediaMasters maar liefst eenderde van alle leerlingen in groep 7 en 8 bereikt. Een groei van 40% ten opzichte van vorig jaar dus. Dat betekent dat mediawijsheid echt belangrijk is geworden in het basisonderwijs.” Het afgelopen jaar is er veel media-aandacht voor mediawijsheid geweest, vervolgt Mary Berkhout: “Ons thema ‘Feit fake of Filter’ voor de Week van de Mediawijsheid bleek een schot in de roos. Bovendien is een motie aangenomen in de Tweede Kamer om mediawijsheid op te nemen in de kerndoelen van het onderwijs. Dit is iets waar we als netwerk ontzettend blij mee zijn.”

“Je kunt rustig stellen dat de urgentie voor mediawijsheid in Nederland is geland – zowel bij het onderwijs, als bij ouders en de overheid,” vertelt Berkhout. “Een groep die misschien hierin nog een beetje achterblijft zijn de jongeren zélf. Wij volwassenen praten nu eenmaal graag óver jongeren in plaats van mét.” Berkhout geeft aan dat mediawijsheid bij ouderen en jongeren in 2017 verder wordt verkend. In een vervolgonderzoek onder jongeren zal worden gekeken naar welke behoefte er nog is aan mediawijsheid bij jongeren, zodat de verankering van mediawijsheid volledig kan worden doorgezet.

Jongeren als ervaringsdeskundigen

De moderatie van de middag ligt in handen van moderator Bart Krull. “Hoe kunnen we de kracht van het netwerk verbeteren, en hoe staat het met de mediawijsheid van de jongeren?”, vraagt Krull de aanwezigen tijdens een open gesprek. Over die laatste vraag gaat het nieuwe onderzoek “Vanzelf Mediawijs?”. Het onderzoek van Mediawijzer.net is uitgevoerd door de onderzoekers Marrije Prins en Sophie Geelen en zoomt in op het gebruik van digitale media door jongeren. Marrije Prins presenteerde een aantal bevindingen.

Prins vertelt dat de jongeren van nu de eerste generatie zijn die volledig is opgegroeid in een wereld vol met digitale media. Internet is voor hen vanzelfsprekend en een randvoorwaarde om contacten te leggen. “Onze jongeren zijn meer ervaringsdeskundig dan wij ooit kunnen zijn. Het is dan ook belangrijk om vanuit hun perspectief en mèt hen te kijken naar de wereld om ons heen,” geeft Marrije aan.

Foto: Jorrit Lousberg

Het onderzoek biedt een aantal interessante bevindingen. Zo blijkt dat de invloed van de ouders op het gebruik van digitale media zeer groot is. Jongeren leren het meest van hun ouders in hun vrije tijd en hebben het gevoel dat hun ouders hen vertrouwen als het gaat om het gebruik van digitale media. De normen, waarden, voorkeuren en regels van ouders zien de onderzoekers terug in de antwoorden die jongeren geven. Ook is gebleken dat het gebruik van digitale media bij jongeren vooral draait om contact. Het fysiek bij elkaar zijn is hierbij geen noodzaak meer: ook door middel van online contact ben je niet alleen. De overige bevindingen en het volledige onderzoek lees je hier.
Marrije benadrukt tot slot nogmaals dat we jongeren moeten gaan benaderen als de experts die zij vormen op het gebied van digitale media, en samen moeten kijken hoe jongeren digitale media zien en beleven.

De invloed van YouTubers op hun volgers

Hierna is het woord aan young professional Wilma Westenberg. Westenberg presenteert haar afstudeerscriptie over de rol van YouTubers in het leven van hun volgers. Ze vertelt dat ouders en docenten vaak niet weten wat jongeren online en op YouTube doen. Om deze nog wat onbekende wereld in kaart te brengen, heeft Wilma in haar onderzoek zowel YouTubers als jongeren zelf geïnterviewd. Jongeren kijken elke dag naar YouTube video’s, praten met vrienden over de YouTubers, gaan naar fanmeetings en kopen en dragen merchandise. YouTubers spelen dus een belangrijke rol in het leven van jongeren en hebben dan ook zeker invloed op jongeren. Wilma geeft aan dat deze invloed niet per se slecht hoeft te zijn. Zo leren en verbeteren jongeren hun Engels door het kijken naar Engelstalige video’s, leren ze handige tips en tricks door het kijken naar DIY (do-it-yourself) filmpjes, en in sommige gevallen heeft het kijken naar video’s een positief effect op het zelfvertrouwen en de zelfacceptatie van jongeren. Wilma sluit af met een aantal tips voor ouders om de invloed van YouTube op jongeren beter te begrijpen. “Kijk wat vaker mee op YouTube, en verbied niet meteen content of als jongeren zelf een YouTubekanaal willen beginnen. Maak regels en praat vaker met kinderen over wat zij online doen.”

Foto: Jorrit Lousberg

Praten met elkaar is belangrijk

Na de presentaties wordt de korte film Ik weet het zelf het beste over My Comment jongeren getoond waarin jongeren hun mening geven over mediavaardigheden. Vervolgens is het tijd voor de zaaldiscussie. Hoe denkt het netwerk eigenlijk over de unieke talenten van de jongeren? Waar liggen kansen? Ook uit de zaal blijkt dat het belangrijk is het gesprek met jongeren aan te gaan: “Maak regels over mediagebruik samen met jongeren; leg de regels uit, bespreek het met elkaar en laat jongeren er zelf over nadenken.” “Praat niet alleen als iets mis gaat.”

Stimuleringsregeling 2016: aanmoedigingsprijzen en speciale vermeldingen

De bijeenkomst komt feestelijk ten einde met de vijf pitches van de genomineerden voor de Aanmoedigingsprijs van de Mediawijzer.net Stimuleringsregeling. De winnaars worden bekend gemaakt door Mary Berkhout en Jan Müller, directeur Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en voorzitter van de Stuurgroep van Mediawijzer.net. De aanmoedigingsprijzen gaan dit jaar naar Digital Playground met hun project DIY Virtual Reality en de Vlissingse Schoolvereniging met hun Leerlijn Programmeren in het basisonderwijs. De overige drie genomineerden ontvingen een oorkonde en een speciale vermelding. Bekijk hier alle winnaars.

Al met al was het een geslaagde middag met vernieuwende ideeën om in het aankomend jaar vol enthousiasme bezig te blijven met mediawijsheid. Tijdens de afsluitende borrel in het sfeervolle Top 2000 Café werd daar flink over doorgepraat.