Hoe ga je (als klas) om met alle digitale afleidingen die je dagelijks voorgeschoteld krijgt? Netwerkpartner Myndr vatte tal van onderzoeken over dit onderwerp samen in een nieuw rapport: Digitalisering in het onderwijs – Een Trojaans paard in de klas? “Er is een wending nodig in ons mediagebruik.”
“Als je alles van het Mediawijsheid Competentiemodel kan, maar je kan je aandacht er niet bij houden, dan heb je nog niets.” Aan het woord is mediapedagoog Marije Lagendijk. Ze raakt daarmee het grootste probleem dat momenteel speelt in het onderwijs. Het onderwijs dat steeds meer digitale middelen heeft omarmd: aandacht. Of eerder; het afnemen van aandacht.
Mee met de flow
De maatschappij digitaliseert en het onderwijs digitaliseert mee. Dat lijkt volkomen vanzelfsprekend. Maar juist die vanzelfsprekendheid begint steeds meer vraagtekens op te roepen. “We zijn veel zaken normaal gaan vinden waar je eerder bij zou denken, moeten we daar niet even kritisch naar kijken?” zegt Expert Jeugd en Media Remco Pijpers. Het is tijd voor een tussenevaluatie zodat we kunnen kijken of we digitale middelen wel op de juiste manier inzetten voor het leren van kinderen.
“We zijn veel zaken normaal gaan vinden waar je eerder bij zou denken, moeten we daar niet even kritisch naar kijken?”
Internet is geen natuurlijke omgeving
Op internet kan alles. Dat is geweldig en geweldig vervelend tegelijk. Over dat eerste hoeven we niets uit te leggen. Over dat tweede misschien ook niet, maar laten we het toch toelichten. Kinderen kunnen niet tegen alles. En ook niet tegen dat alles altijd bereikbaar is. “Ze zwemmen rond en hebben geen idee wat ze aan het doen zijn”, zegt Lagendijk. Zij vindt dan ook dat scholen echt actie moeten gaan ondernemen. Omdat de problemen die beginnen te ontstaan te groot worden.
Elk voordeel heb z’n nadeel
Digitale middelen brengen veel. Veel gemak, maar ook zaken die je liever niet hebt. Het lijkt er echter op dat dat laatste lange tijd is ontkend. Digitale middelen worden van alle kanten aangeprezen als innovatief en de aanschaf ervan wordt gestimuleerd. “Hoe meer hoe beter”, lijkt het motto. Helaas is dat niet waar.
Zo blijkt uit onderzoek dat hoe meer ict je inzet, hoe meer de leerprestaties dalen. Dat concentratie afneemt als er digitale verleiding in de búúrt is, dat sociale vaardigheden minder worden als er veel op schermen wordt gezeten, dat niet meer schrijven met de hand en lezen vanaf papier op meerdere breinprocessen een negatieve invloed heeft.
En wie zelf voor de klas staat zal al opgemerkt hebben dat lezen het nieuwe breien is (véél te langdradig) en dat geen leerkracht op kan tegen de aantrekkingskracht van schermen (luisteren naar jou is zo sáái). Bovendien weten we ondertussen dat gegevens van leerlingen massaal worden verzameld en gebruikt. En als leerlingen gaan leren in een online omgeving, wordt op datzelfde moment, aan de andere kant van de buis, hun aandacht doorlopend gekaapt.
Die aandacht wordt getrokken naar aantrekkelijke reclame, banners, nog meer leuke filmpjes en items ‘die anderen ook kochten’. Daardoor kunnen kinderen hun aandacht steeds minder goed richten. Dit heeft gevolgen voor het leren. Volgens neuropsychiater Theo Compernolle is “de kern van het probleem ononderbroken, volgehouden doelgerichte concentratie.” Diepgang blijft daardoor uit. Creativiteit komt minder tot bloei. Moeilijkheden worden gemeden.
Onderzoeken
Ga je op zoek naar informatie over deze verschijnselen, dan vind je enorm veel onderzoeken die laten zien dat een wending in ons mediagebruik nodig is om er gezond mee om te leren gaan. En daarin hebben we kinderen de weg te wijzen. De vanzelfsprekendheid zijn we inmiddels voorbij.
Myndr heeft die berg aan informatie doorgespit en in een rapport overzichtelijk gemaakt. Ook hebben we o.a. de hierboven aangehaalde deskundigen geïnterviewd om in kaart te brengen hoe we nu een juiste koers in gang kunnen zetten.
Samen zijn we de oplossing
Daar waar de trekkracht van online afleiding steeds groter lijkt te worden, is ons credo: werk aan de winkel! Myndr heeft namelijk als missie om iedereen baas over de eigen aandacht te laten blijven. Die aandacht is namelijk waar we zijn. Wie we zijn. In aandacht zit diepgang. Iets bereiken door inspanning. Creativiteit. Eigenheid. Liefde.
Daarom wil Myndr een deel van het antwoord zijn op de problemen die ontstaan door het kritiekloos inzetten van internet in de klas. Wij zorgen voor meer focus en rust in de klas door de leerkracht regie over internet te geven. Hoe we dat doen? Lees vooral verder op myndr.nl
Wil je meer lezen over alle verschijnselen én over de richting die we volgens de deskundigen in moeten slaan? Download dan onze publicatie “Digitalisering in het onderwijs- Een Trojaans paard in de klas?”
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.