Op 10 februari 2014 heeft het Sectorinstituut Openbare bibliotheken (SIOB) in samenwerking met Mediawijzer.net een expertsessie georganiseerd over Mediawijsheid in de bibliotheek. Het doel van deze expertsessie was het delen en opdoen van kennis en ervaringen om mediawijsheid in de bibliotheek te verstevigen.

De sessie wordt geïntroduceerd door Gerard van Dijk, manager van het cluster Lezen, Leren, Informeren van het SIOB. Van Dijk benadrukt de relevantie van deze sessie omdat het verhogen van de mediawijsheid van álle burgers een van de kerntaken van het SIOB is. Het SIOB hanteert een verschillende aanpak voor kinderen en volwassenen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kinderen vaak wel de benodigde knoppenkennis hebben, maar dat zij de benodigde informatievaardigheden om informatie te zoeken, selecteren, kritisch te beoordelen en te verwerken vaak ontberen. Bij volwassenen ligt de nadruk behalve op het aanleren van informatievaardigheden ook op het aanleren van digitale vaardigheden omdat zij deze vaak onvoldoende beheersen en daardoor niet volledig kunnen participeren in de hedendaagse gemedialiseerde samenleving.

Tijdens deze sessie is er dan ook aandacht gegeven aan al deze doelgroepen: zowel best practices voor de doelgroep jeugd als volwassenen zijn besproken.

Experts aan het woord

De Bibliotheek voor Ondernemers
Jolanda Bongers van bibliotheek Maas en Peel vertelt over hoe het project de Bibliotheek voor Ondernemers (een project van het SIOB dat door Cybersoek landelijk is uitgerold) in bibliotheek Maas en Peel gestalte heeft gekregen. De Bibliotheek voor Ondernemers is een laagdrempelige formule waarbij ondernemers geholpen worden op het gebied van digitale vaardigheden en mediawijsheid. Het is een combinatie van open inlopen, workshops, lezingen en netwerkborrels. Bibliotheek Maas en Peel heeft vooral ingezet op startende ondernemers.

Volgens Jolanda is het belangrijk dat het een laagdrempelig project is en dat het grotendeels ook vraag gestuurd is. Zo peilt Jolanda bij de deelnemers waar de behoeften liggen. Voordat Jolanda met dit project startte heeft ze eerst onderzoek gedaan naar wat er in de regio al werd aangeboden aan ondernemers; een belangrijke beginstap omdat je hierdoor zowel ‘dubbel’ werk vermijdt als eventuele nieuwe samenwerkingsverbanden kan opstarten. Het biedt volgens Jolanda ook mogelijkheden om de bibliotheek te profileren als een organisatie die meer doet dan alleen het uitlenen van boeken, een aanname die vooral ook bij deze doelgroep (die maar weinig in de bibliotheek kwam) leeft.

Klik & Tik
Ook Mariet van de Poppel van Bibliotheek Oss onderstreept het belang van nieuwe samenwerkingsverbanden en het feit dat de bibliotheek zich steeds meer moet profileren als educatief leercentrum. Bibliotheek Oss is hier een mooi voorbeeld van omdat zij samenwerken met partners zoals de afdeling Werk en Inkomen en het UWV van de gemeente, het ROC en de regionale vrijwilligersorganisatie. De loketorganisaties van de gemeente zorgen ervoor dat mensen die werkloos geworden zijn en bij wie tijdens de intake blijkt dat ze niet over voldoende digitale vaardigheden beschikken om volledig te participeren in de maatschappij, doorverwezen worden naar de bibliotheek waar zij de cursus Klik & Tik kunnen volgen. Zo verhogen zij hun positie in de arbeidsmarkt. Op deze manier kunnen zij na afloop van de cursus bijvoorbeeld digitaal naar vacatures zoeken en ook digitaal solliciteren. Ook maakt deze groep hierdoor kennis met de overige mogelijkheden die de bibliotheek te bieden heeft.

De samenwerking met het ROC bestaat er uit dat een medewerker van het ROC eenmaal per maand een Klik & Tik bijeenkomst in de bibliotheek bijwoont, waarbij hij kijkt naar en spreekt met begeleiders en deelnemers waarbij hij de behoeften peilt voor een eventueel vervolgtraject op het gebied van digitale vaardigheden of taal. Via de vrijwilligersorganisatie worden er maatschappelijke stagiaires geworven die de cursisten tijdens de verschillende sessies kunnen begeleiden.

Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school
Daniëlle Rodenburg van bibliotheek Rivierenland vertelt over het belang van lezen en mediawijsheid in het primair onderwijs. Daniëlle staat als mediacoach regelmatig voor de klas waar zij lessen mediawijsheid geeft. Zij stipt aan dat het van belang is naast de leerlingen ook de leerkrachten mee te nemen in het verhaal omdat ook zij vaak onvoldoende mediawijs zijn. Bovendien zijn de leerkrachten daarna ook beter uitgerust om eventuele vragen van de leerlingen op het gebied van mediawijsheid te beantwoorden. Bibliotheek Rivierenland heeft momenteel 10 mediacoaches in dienst die elk meerdere scholen onder hun hoede hebben. Daarmee bedient Bibliotheek Rivierenland 11 gemeenten, 78 scholen en maar liefst 13.423 leerlingen! Het is volgens Daniëlle vooral belangrijk om in contact te blijven met de kinderen zelf, door zowel onszelf af te vragen waar bij kinderen de vragen zitten als ook henzelf te vragen wat zij ‘van’ mediawijsheid willen.

Beeldschermkinderen
De Bibliotheek als laagdrempelige en toegankelijke instelling in de lokale gemeenschap, zoals ook al door Mariet van de Poppel aangestipt, wordt ook genoemd door José Remijn wat betreft de reden dat Beeld en Geluid de G4 Bibliotheken heeft benaderd voor een samenwerking. Het doel van de pilot Beeldschermkinderen was opvoeders van kinderen van 10 – 14 jaar bewust te maken van de invloed van media op het leven van hun kinderen. Dit werd gedaan door de opvoeders te confronteren met prikkelende praktijkvoorbeelden via beeldfragmenten, die getoond werden tijdens themabijeenkomsten en informatieavonden in de Bibliotheek. Ook José benadrukt dat door de bekendheid van de Openbare Bibliotheken door het samen optrekken van de G4 en deskundige partners (zoals Mijn Kind Online) het mogelijk is op een grotere schaal bekendheid te geven aan de rol van openbare bibliotheek als deskundige partner op het gebied van mediawijsheid. De pilot heeft het afgelopen jaar succesvol gedraaid in de vier grote steden en wordt dit jaar verder uitgerold.

Discussiegroepen
Tijdens de discussies zijn vooral ervaringen en ideeën uitgewisseld; de do’s en don’ts van de verschillende projecten die de deelnemende bibliotheken handvatten moeten bieden om zelf aan de slag te gaan met de verschillende projecten.

Zie ook voor meer informatie, tips, aanbevelingen voor het opzetten van de verschillende projecten de volgende websites:
» Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school: debibliotheekopschool.nl
» Beeldschermkinderen: www.beeldengeluid.nl