Even leek het erop dat het ideaalbeeld voor (met name vrouwelijke) lichamen veranderde. De term body positivity leek haast niet weg te denken. Het werd een maatschappelijke beweging die zich voornamelijk richt op het omarmen van elk soort lichaam. Veel influencers zetten zich hier massaal voor in op sociale media en bijvoorbeeld documentaires volgden. Maar daar lijkt nu weer verandering in te komen.

De schoonheidstrend uit de jaren ’90 leeft opnieuw op. Een artikel uit de New York Post over de aankondiging van deze nieuwe trend leidt tot veel discussie. Hoewel er veel kritiek op is, lijken we helaas weer terug bij af. In de mode industrie en op sociale media wordt de trend volop omarmd en gepromoot. ‘Heroin chic’ is het nieuwe ideaalbeeld, waarbij fatshaming opnieuw opleeft.

Het beschamen van vet

Fatshaming is het beschamen van vet. Het is het hebben van vooroordelen over- of het belachelijk maken van iemand met overgewicht en/of obesitas. Een voller gewicht wordt vaak gelinkt aan een ongezond leven en minder mooi of knap zijn. Je zou je ervoor moeten schamen of kan er andere mensen om beschamen. Het komt voort uit een maatschappelijke opvatting, een diepgewortelde norm die hardnekkig is.

‘’De nieuwe trend ‘heroin chic´ bevestigt het eerdere, vaak onrealistische, schoonheidsideaal niet alleen, maar maakt het nog extremer. ‘’

De nieuwe trend ‘heroin chic’

Social media legt bij vele mensen bewust en onbewust de verwachting op dat zij zich moeten houden aan een bepaald schoonheidsideaal. Dat beeld wordt al lange tijd gekenmerkt door een zo slank mogelijk lichaam. Even leek het superslanke ideaalbeeld naar de achtergrond verdwenen met de opkomst van de body positivity beweging. Er leek simpelweg meer ruimte te komen voor diversiteit. Tot nu.

De nieuwe trend ‘heroin chic´ bevestigt het eerdere, vaak onrealistische, schoonheidsideaal niet alleen, maar maakt het nog extremer. Vele influencers haken in op de trend en promoten het nieuwe streven voor het perfecte lichaam. Vooral op apps zoals Instagram en TikTok gaat deze trend viraal. En laten dat nou net apps zijn waar veel kinderen gebruik van maken. Dit ideaalbeeld is een nieuwe opleving van het heroin chic uit de jaren ’90. Vanuit de mode industrie wordt het opnieuw als trend neergezet. De term slaat helaas niet volledig op de Engelse term voor een vrouwelijke heldin.

Het slaat daarentegen op een extreem dun lichaam wat gelinkt kan worden aan eetstoornissen en het gebruik van heroïne. Donkere kringen onder de ogen, een extreem dun lichaam en een bleke huid zijn slechts enkele kenmerken van dit schoonheidsideaal. Een schoonheidsideaal dat voor veel mensen niet alleen onhaalbaar is, maar ook nog eens zeer ongezond. Daarnaast lijkt het belang en de schoonheid van diversiteit daarmee opnieuw naar de achtergrond te verdwijnen.

Kinderprogramma’s geven het verkeerde voorbeeld

Helaas vindt fatshaming niet alleen plaats op apps zoals Instagram en TikTok. Ook veel ogenschijnlijk ‘onschuldige’ kinderprogramma’s blijken helemaal niet zo onschuldig te zijn als ze lijken. In veel kinder- en jeugdmedia worden onbewust bepaalde normen en waarden gebruikt een aangeleerd. Dat geldt ook voor normen over een gezonde levensstijl en het ideale lichaam.

‘’Dit leert kinderen op jonge leeftijd dat het oké is om iemand belachelijk te maken op basis van zijn of haar gewicht.’’

Een voorbeeld daarvan is Peppa Pig, een tekenfilm programma voor alle leeftijden. In dit zeer geliefde programma onder kinderen, wordt het vaderfiguur ‘daddy pig’ in haast elke aflevering belachelijk gemaakt om zijn gewicht. Zelfs zijn eigen kinderen maken er grappen over en beschamen hem. Zo is zijn buik te groot, zit hij vaak vast tussen de deur of probeert een nieuwe work-out routine en faalt hij herhaaldelijk. Dit leert kinderen op jonge leeftijd dat het oké is om iemand belachelijk te maken op basis van zijn of haar gewicht. Daarnaast leert het kinderen dat je dingen minder goed kunt doen als je een voller gewicht hebt. Zo leren kinderen vanaf jonge leeftijd onbewust bepaalde lichaamsnormen.

Competitie om het perfecte plaatje

Vele kinderen en jongeren krijgen op social media een ideaalbeeld te zien. Als eenzelfde beeld maar vaak genoeg voorbij komt en bejubeld wordt, dan wordt dat onbewust als normaal gezien. Mensen vergelijken het beeld van anderen altijd met zichzelf, volgens het fenomeen ‘social comparison’. Social media staan al vol met vele afbeeldingen en video’s waarin de ene vrouw nog mooier en vooral slanker lijkt dan de andere. Een competitie die niet alleen schadelijk is voor de vrouwen zelf, maar ook voor iedereen die de beelden ziet.

In de voorlichtingen van Voorlichting op scholen besteden we aandacht aan de ‘perfecte plaatjes’ en schoonheidsidealen waar we mee te maken krijgen. We maken kinderen, ouders en docenten daarbij bewust van de gestelde normen, bewerking van content en invloed op onzekerheid. Bijvoorbeeld in de voorlichting social media.

Dit artikel verscheen eerder op voorlichtingopscholen.nl

Lees ook over het realistische beeld in de media.