De onrust in de wereld van de afgelopen jaren heeft één ding heel erg duidelijk gemaakt. Zodra er sprake is van een onzekere situatie, ontstaat er misinformatie. In 2011 tijdens de rellen van Londen merkte ik dit voor het eerst op tijdens mijn werk. Ik trapte als journalist in een bericht op Twitter dat overduidelijk fake news was. Ik voelde grote schaamte en besloot er vanaf dat moment iets aan te gaan doen.

Tijdens iedere aanslag, rel of ongeluk wordt het internet gebruikt als bron van informatie. Berichten worden verkeerd geïnterpreteerd of verzonnen. De motivatie hierachter verschilt per persoon, maar is bijna nooit met kwade bedoelingen. Nu gaat het niet over broodje aapverhalen of complottheorieën, maar over een ambulance vol met explosieven of een vergissing in de identiteit van een terrorist. Deze vorm van misinformatie heeft vergaande consequenties. De verdeling van de samenleving wordt vergroot omdat er mensen zijn die de berichten blijven geloven. Verder krijgen mensen dankzij de algoritmes van de sociale medianetwerken alleen maar berichten te lezen waar zij het mee eens zijn. Wat er werkelijk gebeurt is dan niet meer belangrijk. Dit betekent niet dat sociale media niet meer gebruikt moet worden als bron, integendeel zelfs.

Op sociale medianetwerken is veel nuttige informatie te vinden. YouTube werd gebruikt als informatiekanaal tijdens de Arabische lente en ooggetuigen doen verslag via Twitter en Facebook. Het verifiëren van dit soort berichten blijkt alleen lastig. Waar komt het verhaal vandaan en wat is ervan waar? We zouden eigenlijk allemaal antwoord moeten geven op die vragen voordat we iets de wereld in sturen. Doordat dit overgeslagen wordt door tijd- of geldgebrek, ontstaan er nog meer geruchten.

Het verifiëren van informatie versnellen

Mijn motivatie om misinformatie op sociale media tegen te gaan is inmiddels uitgegroeid tot een bedrijf: TrusttheSource. Samen met twee andere studenten van de Hanzehogeschool hebben wij een applicatie en een algoritme gebouwd. Uit een Amerikaans onderzoekt blijkt dat journalisten er vier tot twaalf uur over doen om een bericht op sociale media goed te factchecken. Het algoritme van TrusttheSource versnelt het verifiëren van informatie op sociale media aanzienlijk. Binnen enkele seconden verschijnt er informatie die nuttig is om hoor en wederhoor toe te passen op sociale media.

Na de zomer gaat er voor het eerst getest worden met een groep journalisten om te bepalen welke behoeftes er nog meer zijn. De droom van TrusttheSource is om een redactie op te richten. Op de redactie zullen factcheckers, journalisten en software engineers samen werken aan innovatieve oplossingen voor in de media. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat fake nieuws en andere vormen van misinformatie niet thuis horen in de samenleving.

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Houd de komende tijd het blog in de gaten!