De vrouw achter je in de trein die uitgebreid telefonisch verslag doet van haar pijnlijke bezoek aan de gynaecoloog, je collega’s die onder de vergadertafel whatsappen en vrienden die elkaar in de kroeg op pauze en play zetten alsof ze liedjes zijn. Als het aan mij ligt zijn dit soort taferelen verleden tijd.
Op 30 juni jl. lanceerde ik in Utrecht de Nederlandse smartphone-etiquette: de sociale bijsluiter bij je smartphone die jou stimuleert om je medemens zo min mogelijk te storen. Hoe zorgt de smartphone-etiquette hiervoor?
Op 30 juni jl. lanceerde ik de Nederlandse smartphone-etiquette.
Verschillende sociale omgevingen vragen om verschillende smartphone-instellingen
In de smartphone-etiquette heb ik tien verschillende sociale omgevingen voorzien van kleurcode rood, geel of groen. Rood suggereert om je smartphone op stil te zetten, geel om je trilfunctie te activeren en groen laat gebruikers smartphonevogelvrij.
Twee pagina’s uit de Nederlandse smartphone-etiquette.
Ik was onbewust een onbeschoft mens geworden
Waarom ik deze smartphone-etiquette ontwikkeld heb? In mei 2013 dronk ik in de Utrechtse Bakkerswinkel koffie met een vriendin. Mijn notificaties stonden standaard aan en toen ik een bericht ontving zette ik mijn vriendin op pauze, las m’n berichtje en zette haar daarna weer aan. Dat vond ik blijkbaar normaal gedrag. Maar op dat moment werd ik me ervan bewust dat ik onbewust een onbeschoft mens geworden was.
De notificatie is niet ontworpen om jou te dienen
Vastbesloten om mijn vriendelijkheid te heroveren startte ik een onderzoek naar het design van de smartphonenotificatie.
Wie maakt die notificaties eigenlijk en voor welk type informatie mag een app z’n gebruiker storen? De app-developers die ik het vroeg hadden op die tweede vraag tot mijn verbazing geen antwoord. Want apps maken zij in opdracht van een klant die graag zo snel mogelijk zo veel mogelijk gebruikers wil trekken. Dan helpt het om een notificatie te ontwerpen met de trekjes van een kleuter met ADHD, die continu tettert ‘luister naar mij! luister naar mij!’
Zo’n design vergroot de kans op terugkerend app bezoek en daarmee de kans dat de developer ook de volgende app van de klant mag maken. Of de informatie achter de notificatie nuttig of onbenullig is, en het effect op de gebruiker prettig is of notificatiestress veroorzaakt, dat doet niet terzake.
Maar hoe heeft de smartphonenotificatie mijn normen en sociale gedrag beïnvloed?
Vechten, vluchten en valse onmiddellijkheid
Om dat uit te zoeken richtte ik de tweede fase van mijn onderzoek naar binnen. Ik volgde colleges biopsychologie aan de Universiteit Utrecht, verdiepte me in signaaldetectietheorie, zoekgedrag en vecht-of-vluchtreacties.
Ik leerde dat notificaties vecht-of-vluchtreacties triggeren, waardoor je even iets minder zuurstof en iets meer CO2 in je bloedbaan hebt. Dat verandert je waarneming: heel kort geloof je dat een willekeurig bericht op je smartphone belangrijk is en nú recht heeft op je aandacht, zonder ruimte over te laten om na te denken over de relevantie van je andere taken. Zoals het luisteren naar een vriendin met wie je in de Bakkerswinkel koffie aan het drinken bent.
Pioniers in de praktijk
Toen ik de notificatie en zijn gevolgen op theoretisch niveau snapte, startte de laatste onderzoeksfase: de gebruikerspraktijk. Waren er mensen te vinden die al een persoonlijk smartphonebeleid ontwikkeld hadden?
In een reeks semi-gestructureerde interviews voelde ik 25 tech-pioniers aan de tand: van trendwatcher Ronald van den Hoff tot schrijver Marcel van Driel, van meesterblogger Erwin Blom tot auteur Joke Hermsen en van volksfilosoof Bas Haring tot lifehacker Frank Meeuwsen. Ik vroeg hen: hoe gebruik jij je smartphone in een koffietentje, tijdens een vergadering en in de kroeg?
De smartphone-etiquette stimuleert vriendelijkheid en veiligheid in Nederland
Met de theorie nog scherp op mijn netvlies destilleerde ik uit de 25 smartphoneportretten enkele rode draden en schreef op basis daarvan de Nederlandse smartphone-etiquette, waarmee ik een bijdrage wil leveren aan de vriendelijkheid en veiligheid in Nederland.
Ikzelf ben er alvast flink op vooruit gegaan, en inmiddels ook vele andere vecht-of-vluchtende smartphonegebruikers met mij. En dat vind ik belangrijk, want de snelle integratie van de smartphone verandert van alles, maar menselijke emoties en fatsoen blijven hetzelfde.
En nu ben ik benieuwd naar jullie!
Jullie als mediawijsheidprofessionals weten natuurlijk als geen ander dat de snelle integratie van smartphones in ons dagelijks leven gevolgen heeft voor gebruikers. Geldt dat ook voor jullie? En heeft dit bij jullie al geresulteerd in een persoonlijke smartphone-etiquette?
Reacties 3
Beste Anke, dankjewel voor je blog.
Bij het lezen verschijnt een glimlach op mijn gezicht, omdat ik -naast herkenning- meteen allerlei situaties voor me zie die écht niet kunnen.
‘Echt niet kunnen’…
Dat is een mening. En daar begint het denk ik mee.
Want zo midden in de naakte waarheid, moeten we met z’n allen wel bewust worden van onze iets wat uit de hand gelopen smartphone neigingen.
Daarom, een mooi initiatief en een goede invalshoek om het gesprek hierover op gang te brengen.
Ik pleit voor een nieuw icoontje: eentje die weergeeft hoe vaak je als gebruiker per dag op ‘facebook’, ’twitter’, of ‘whatsapp’ klikt. ‘k Veronderstel alleen wel dat ook die notificatie de nodige stress oplevert. Mij sowieso ;-)
Beste Floortje,
Fijn om te horen, dank je wel!
Hanteer je zelf (onbewust dan wel bewust) al fatsoensregels voor smartphonegebruik?
Ik ben benieuwd!
Beste Anke,
Hoe kan ik aan je leporello komen?
groet, Brigitte
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.