Stel je in de opvoeding van jonge kinderen vooral grenzen? Of laat je ze los? Ik sprak er onlangs over met een groep Vlaamse studenten tijdens een gastles op de Artevelde hogeschool in Gent. Binnen de opleiding ‘Pedagogie van het jonge kind’ zijn studenten bezig met vraagstukken gericht op het begeleiden van jonge kinderen in de kinderopvang. Natuurlijk komen we al snel op het onderwerp mediawijsheid. Want wanneer begin je met digitale opvoeding?

Digitale opvoeding kent geen grenzen
Uit het gesprek met deze studenten komt naar voren dat de waarden en normen van Vlaamse ouders in de opvoeding niet veel verschillen van die van Nederlandse ouders. Het kunnen maken van eigen keuzes, zelfstandigheid en het opkomen voor jezelf zijn kernwaarden in de Vlaamse opvoedcultuur. De studenten zijn zich er goed van bewust dat het van belang is om de opvoedstijl, die je als professional hanteert, af te stemmen met de ouders. Dit vraagt van de professional een heldere pedagogische visie. Het stellen van regels en beperkingen is al lang niet meer van deze tijd. Peuters die met een iPad op wereldverkenning gaan zijn geen uitzondering. De wereld is grenzeloos. Ze hebben eindeloos veel mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Deze moeten vooral niet beperkt worden.

Veiligheid op 1
Eén van de studenten merkt op dat het loslaten van kinderen hen in staat stelt om zelf de wereld te ontdekken en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen ontwikkeling. Belangrijk aandachtspunt voor de professional hierbij is dat de veiligheid van het kind voorop staat. Een peuter die in een hoge boom wil klimmen houd je toch tegen? Gelukkig wordt de kinderopvang in toenemende mate geconfronteerd met regels en procedures die de veiligheid van hun kroost moet garanderen. De kans dat kinderen op een kinderdagverblijf in onveilige situaties terechtkomen zijn hiermee tot het minimum beperkt. Tenminste… in real life. Maar hoe zit dat in de virtuele wereld?

Het loslaten van peuters op de digitale snelweg
Hier krijgt het gesprek een interessante wending. Van veiligheid in de fysieke werkelijkheid wordt de link gelegd naar de virtuele wereld. Ook in Vlaanderen inmiddels breed erkend als het vierde opvoedmilieu. Hoe zit het met het loslaten van peuters op de digitale snelweg? De opgroeiende peuters van nu zijn digital natives bij uitstek. De ontwikkeling van hun virtuele vaardigheden verloopt vaak in een duizelingwekkende snelheid. Het autodidactische vermogen van kinderen op deze leeftijd lijkt direct in strijd met het stellen van grenzen. Zo zijn er eindeloos veel apps en websites die de ontwikkeling van kinderen stimuleren. Ze worden vaak aangeboden in een veilige omgeving waarin je je kind rustig los kunt laten. De browser MyBee [KPN is in 2017 gestopt metMyBee] is hiervan een goed voorbeeld.

Onveilige situaties op het internet ontstaan vaak als kinderen ouder zijn, zelf leren navigeren op de digitale snelweg en de veilige omgeving onvoldoende uitdaging biedt. De studenten weten moeiteloos voorbeelden te geven van kinderen die ongewenst in aanraking komen met geweld of porno. Dan is het van belang om je kind te begeleiden en online weerbaar te maken. In Nederland draagt de Sire-campagne ‘praat met je kind over seks voordat internet het doet‘ hier ook aan bij.

Mediawijze kinderen vraagt om begeleiding
De studenten zien naast de kansen ook dus duidelijk de risico’s van het virtuele milieu. Kinderen loslaten en hun eigen ontwikkeling laten sturen is voor hen geen vanzelfsprekendheid. Juist dit digitale speelveld, dat vaak weinig transparant is, vraagt om begeleiding. Gezamenlijke mediabeleving waarbij de opvoeder en het kind samen media gebruiken, ervaren en hierover praten is een belangrijk deel van de mediaopvoeding.

Hoe fijn de iPad ook is als oppas; het belang van gezamenlijke mediabeleving op deze leeftijd is cruciaal. Het is mooi om te horen hoe deze toekomstige pedagogen en managers bezig zijn om een mening te vormen over mediawijsheid. De kinderopvang is de ideale plek om het gesprek over mediaopvoeding te beginnen!