Maakonderwijs kan helpen om kinderen de juiste vaardigheden bij te brengen in een wereld die bol staat van technologie. Van 23 t/m 28 mei vindt de campagne ‘ABC van het Maken‘ plaats voor meer maakonderwijs in Nederland. Programmamanager Mary Berkhout vertelt waarom Mediawijzer.net maken belangrijk vindt.

Kinderen van nu groeien op in een wereld vol media. Met veel plezier kijken, maken, communiceren, leren en spelen ze met media. We zien graag dat kinderen er ook mediawijs mee omgaan en zich online goed kunnen redden: dat ze echt van nep kunnen onderscheiden, reclames herkennen, informatie slim kunnen vinden, respectvol met elkaar omgaan, handig kunnen netwerken – kortom kansen creëren voor zichzelf en risico’s weten te vermijden. Bij mediawijze kinderen staan media ten dienste van wat zij ermee willen doen en niet andersom.

Media begrijpen door media te maken

Een mooie manier om kinderen te leren over mediawijsheid is door ze zelf media te laten maken. Mits kinderen daarin goed worden begeleid op school, thuis of bijvoorbeeld in de bieb, leren ze zo een schat aan mediawijsheid competenties die ze goed kunnen gebruiken voor later. Prettige bijkomstigheid is dat het zelf maken (en delen) van media positief kan bijdragen aan het zelfvertrouwen: kinderen ervaren door hun nieuw ontwikkelde skills, dat ze van betekenis kunnen zijn voor anderen en dat ze zelf invloed hebben op wat er online gebeurt. Door het creëren van een eigen stukje media voegen ze iets toe aan hun werkelijkheid en daar zijn ze trots op. Dat begint al met het posten van een zelfgemaakt filmpje op YouTube dat vervolgens wordt geliked door opa en oma.

Nieuwe voorwerpen…

De afgelopen jaren zien we digitale media via internet steeds vaker verwerkt worden in voorwerpen, in het ‘internet of things’. Denk aan sommige vormen van domotica, connected toys en zelfrijdende auto’s waar voorwerpen fungeren als dragers van mediaboodschappen. We ervaren ze niet als media omdat er geen beeldschermpjes in zitten, maar toch zijn ze dat wel. Een ‘Hello Barbie’ waarmee je een gesprek kan voeren, een nieuwe spijkerbroek waarvan je de retailgeschiedenis kan volgen, een polsbandje waarmee je voortdurend je alcoholpromillage kan aflezen – allemaal voorbeelden van fysieke, tastbare voorwerpen waar media in zitten.

… nieuwe wijsheden

De vragen op gebied van mediawijsheid zijn bij deze voorwerpen niet anders dan bij traditionele media: wat is de (verborgen) boodschap, wie is de afzender, welke belangen spelen mee, welk verhaal wordt verteld, met welke technieken wordt dat gedaan en wat gebeurt er met de data? Het enige verschil is dat er een fysieke component bij is gekomen die extra vragen opwerpt zoals: van welk materiaal is het gemaakt, waarom in deze vorm, hoe en waar is het gemaakt, hoe ‘werkt’ het precies, is het uniek of zijn er meer van, is het mooi of lelijk, is het nuttig? Maar ook: wat voegt de vorm toe aan de mediaboodschap en visa versa: verhullen of versterken zij elkaar? En: welke nieuwe gebruiksfuncties zijn erbij gekomen – kun je er nu opeens ook mee gooien, knuffelen, tekenen, dansen of zelfs ruiken en proeven?

Allemaal wijze vragen die kinderen (en volwassenen) laten nadenken over de betekenis van de wereld om hen heen en over de on- en offline dingen die zich daarin bevinden.

Verbreding van het leren over media

Als we kinderen vandaag de dag iets willen bijbrengen over media, kunnen we er niet omheen ze óók iets te leren over de voorwerpen waar deze media in opgenomen zijn. Bij de nieuwste generatie voorwerpen zullen media immers niet zijn toegevoegd als los versiersel of verrijking, maar als essentieel onderdeel van de functie en dus van de betekenis en van de ‘boodschap’ van het voorwerp. Het hele concept van het leren begrijpen van media door media zelf te maken, wordt hierdoor verbreed.

Leren schetsen met media

De start blijft hetzelfde; het begint allemaal met een idee, met een eerste verbeelding van een oplossing of een verhaal dat je wilt vertellen. Mediawijze kinderen zijn in staat dit idee om te zetten naar een schetsontwerp waarbij ze met hetzelfde gemak als met pen en papier, ook gebruik maken van media en techniek als ontwerptaal. Als vanzelf ontstaan dan uit hun fantasie zingende bloemen, levende schilderijen en troostende teddyberen.

Het mediawijze ABC

Net als bij andere talen moeten kinderen er eerst mee leren lezen en schrijven voordat ze ermee kunnen schetsen. En dat is precies wat de Maker Education biedt: het leert kinderen de taal van media en techniek te hanteren om vorm te geven aan hun ideeën, verbeelding en verhalen. Kortom, om mediawijs te blijven in een veranderende wereld heb je als kind het ABC van de Maker Movement nodig.