Pesten is een emotioneel onderwerp. Dat bleek maar weer toen de Kinderombudsman de bevindingen publiceerde van de lawine anti-pestprogramma’s die Nederland rijk is. Na vele rondes brainstormen en discussiëren met (ervarings)deskundigen werd besloten tot een wetenschappelijke toets van methodes. Eindelijk. De tijd van praten is voorbij: nu kunnen we ernaar handelen. Want: “Scholen hebben te maken met een groot aanbod van uiteenlopende kwaliteit. Onbekend was welke methode het pesten werkelijk tegengaan of aanzienlijk verminderen. Onder regie van het Nederlands Jeugdinstituut hebben zes deskundigen met kennis en ervaring op het gebied van onderzoek naar pesten het afgelopen half jaar 61 methodes tegen het licht gehouden. Op basis van hun oordeel kunnen scholen duidelijker kiezen met welke methodes ze pesten effectief aan kunnen pakken. De anti-pestprogramma’s worden de komende jaren verder getest in de praktijk.” (citaat OCW/NJi). 

13 veelbelovend
Het was een klus, getuige de hoeveelheid methodes: “De Commissie anti-pestprogramma’s heeft in opdracht van staatssecretaris Sander Dekker van OCW 61 methodes beoordeeld; 13 daarvan zijn veelbelovend.” Net op tijd, want Dekker voert na de zomer een wetsvoorstel in waarmee de verantwoordelijkheid van de school voor het tegengaan van pesten in de wet wordt verankerd. Scholen zijn straks wettelijk verplicht een van die programma’s in te voeren. 

48 niet
61 methodes. 13 goed. 48 niet. Ondanks dat de Commissie haar woorden zorgvuldig trachtte te kiezen (“veelbelovend” en “niet aannemelijk”) tuimelden de deskundigen over elkaar heen. Nieuwsuur spande de kroon door meteen in te hakken op de rapportage, die naar gezegd helemaal niet onafhankelijk was. Op Twitter vierden de goedgekeurden feest en de afgekeurden schreeuwden moord en brand. What’s new. 

Commissie (on)afhankelijk
Voor mij was het opmerkelijk dat een bekende anti-pestmethode zoals Challenge Day niet door de beugel kon (mijn woorden). En tegelijkertijd niet bepaald verrassend, aangezien de zgn. Project Patrick school het Einstein Lyceum óók aan Challenge Day had ‘gedaan’ en dit trots in haar verklaring liet weten. Daar zat een steekje los. Na de selectieve verontwaardiging over Project P leek het Einstein Lyceum niet aan zelfreflectie te kunnen doen.

Niet verrassend vond ik de goedkeuring van methodes zoals Kanjertraining en PRIMA. De KiVa methode werd publicitair gezien wel heel erg gepromoot… en daar houd ik weer niet zo van. Ook omdat er kennelijk mensen in de commissie zaten die nauw verbonden waren met (eigen) methodes, dat zegt n.b. het NJi zelf getuige Inge Anthonijsz (werkzaam bij het Nederlands Jeugdinstituut en begeleider van het onderzoek): zij verklaart dat er inderdaad vertegenwoordigers van de onderzochte methodes in de commissie gezeten hebben, maar zij hebben niet over hun eigen methode mogen oordelen. Het onderzoek is volgens haar om die reden wel degelijk onafhankelijk.

Lezen
Okay. En nu het onderwijs. Mijn advies: lees het rapport, het is de enige wetenschappelijk onderbouwde toets die we hebben. Ga niet op eigen houtje (online) pesten terugdringen. Ga niet in zee met apps die van jan en alleman afkomstig kunnen zijn. Zet niet een of andere lieve organisatie met de allerbeste bedoelingen voor de klas. Pesten is te belangrijk om het eventjes tussen neus en lippen te doen. Nee. Lees het rapport en handel ernaar. In het nieuwe schooljaar moet u aan de bak. U bent aangenomen om een veilige omgeving te bieden voor kinderen en jongeren. Maak die taak waar. Kies een goedgekeurde methode en gooi de andere overboord.

Doen
En al die afgekeurde methodes dan? Daar geldt ook voor: aan de slag. U bent – citaat rapport: “Vooralsnog afgewezen.” Kennelijk kunt u een stapje hoger dan u al was. Lees de criteria en dien opnieuw uw geüpdatete methode in.

Niet zeuren maar doen. U bent het binnenkort wettelijk verplicht.

» Download hier de beoordeling anti-pestprogramma’s – Rapportage van de commissie voor het Ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)