Traditionele nieuwsmedia hebben moeite om jongeren te bereiken. De laatste tijd zien we echter interessante initiatieven op sociale media die het tegendeel lijken te bewijzen. Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat jongeren ook behoefte hebben aan context bij nieuwsfeiten. En juist die context zien we bij nieuwsmedia te veel in de knel komen op sociale media.

Dit artikel verscheen eerder op Youngworks.

‘Waarom interesseren jongeren zich zo weinig voor het nieuws?’ Over die vraag hebben tal van onderzoekers zich al gebogen. Gelukkig valt het met de zogenaamde desinteresse wel mee: zo’n 60% van de jongeren consumeert volgens het SCP dagelijks nog steeds een goede dosis nieuws. Toch blijkt het bereiken van jongeren voor veel nieuwsmedia een lastig verhaal. Neem de dalende kijkcijfers van de publieke omroep onder jongeren; en het afgenomen bereik van kranten bij jongeren (totaal 8%).

Jongeren volgen dus wel degelijk nieuws. De vorm en plekken waarop dit gebeurt zijn alleen wel anders dan bij oudere generaties. Jongeren leven bijvoorbeeld steeds meer online – denk aan Facebook en Instagram – en vanuit die (online) bubbel creëren ze hun eigen wereldbeeld. Nieuwsmedia lijken dit ook te beseffen en dus zien we online steeds meer interessante initiatieven rondom nieuws ontstaan om jongeren te bereiken. Daarom vonden we het hoog tijd om eens te kijken in hoeverre nieuwsmedia dit ook lukt. En: of nieuwsmedia een vorm bieden waarin ze jongeren ook context verstrekken.

‘Het nieuws’ bestaat niet

Anna van Cauwenberge promoveerde in 2015 met een analyse over de nieuwsbehoefte van jongeren. Volgens Van Cauwenberghe is niet de verminderde aandacht van jongeren het probleem. De crux is meer dat ‘traditionele’ nieuwsmedia te weinig inspelen op de behoefte van jongeren. Nieuwsmedia werken bijvoorbeeld te weinig met thema’s die spelen in de jongerenwereld én zijn onvoldoende actief via de (digitale) kanalen waar jongeren voornamelijk hun nieuws vandaan halen.

De opkomst van nieuwsmedia op sociale media

Dat beeld lijkt twee jaar later flink veranderd. Recent hebben nieuwsmedia als RTL Nieuws en het NOS Journaal kanalen gelanceerd op onder andere Facebook en Instagram. Op deze manier brengen zij nieuws onder de aandacht op plekken waar jonge nieuwslezers zich al bevinden.

Bovendien experimenteert de NOS niet alleen met nieuwe kanalen; via het NOS Lab gebruikt NOS ook andere vertelvormen om nieuws te brengen dan via de gebruikelijke ‘uitzending’. Denk aan interactieve documentaires over de effecten van MDMA op je lichaam – of dagelijkse nieuwsitems op Snapchat. Hoewel een nieuwsmedium als NOS met haar 20-seconden Instagram-nieuws op een succesvol eerste jaar kan terugkijken, met een snelle groei in volgers van het Instagramaccount en een flink aantal views, weten nog niet alle nieuwsmedia jongeren goed te betrekken. Zo heeft RTL Nieuws een relatief succesvol account op Instagram (@RTLnieuws); alleen lijkt RTL in de thema’s en manier van vertellen (bewust?) een minder duidelijke keuze te maken (dan NOSkort) tussen jongeren en oudere doelgroepen. Mediatitels als de Volkskrant en Nu.nl zijn op een populair social platform als Instagram überhaupt niet sterk aanwezig.

De wereld om je heen begrijpen: daarvoor hebben jongeren nieuws nodig

Het is toe te juichen dat nieuwsmedia jongeren weten te bereiken met ‘innovatieve’ vormen en kanalen. Maar van ons zouden ze daar nog een stap verder in mogen gaan. Want jongeren hebben ook behoefte aan meer achtergrondinformatie die hen helpt nieuwsfeiten te begrijpen. Nieuwsmedia zijn volgens Van Cauwenberge de ‘belangrijkste verstrekkers van deze informatie’ voor jongeren. En die context komt op sociale mediakanalen vaak in de knel.

Als je bijvoorbeeld de Instagram-kanalen bekijkt van RTLnieuws en NOSkort, kom je snel tot de conclusie dat er relatief weinig achtergrond wordt geboden. Enerzijds komt dat door de beperkte ruimte die sociale media hiervoor bieden, een video op Instagram mag hooguit 1 minuut zijn. Dit dwingt nieuwsmedia om te snoeien in de duur en details van een item. Anderzijds valt op dat er zelden (tot nooit) wordt doorgelinkt naar een volledig artikel of naar plekken waar jongeren meer informatie kunnen vinden. Het zal ongetwijfeld samenhangen met het klikgedrag van jongeren, maar zo wordt verdieping op consistente basis vrijwel niet gestimuleerd. Een uitzondering hierop is het Instagram-uurtje dat NOSkort organiseert, waarin jongeren meer verdieping krijgen over één onderwerp. Een nieuwsmedium als RTL biedt zo’n verdiepingsmogelijkheid überhaupt niet aan en brengt met name ‘updates’.

Diepgang binnen ‘vlot’ nieuws, kan dat?

Hoewel nieuwsmedia met hun experimenten steeds beter weten door te dringen tot jongeren en jongeren zelf ook aangeven dat ze in nieuws geïnteresseerd zijn, blijkt het nog steeds lastig om hen te interesseren voor ‘complexere thema’s’. Of voor een item dat langer duurt dan een halve minuut.

Hoe kunnen nieuwsmedia in vorm aantrekkelijker worden, zonder diepgang te verliezen? Een kleine voorzet op deze vraag gaf Rob Wijnberg in 2013 al, toen hij net startte met de Correspondent. Hij vertelt dat jongeren niet ongeïnteresseerd zijn in het nieuws, maar dat de vorm of de verteller van de boodschap een grote rol speelt. Denk alleen maar aan de invloed van influencers en vloggers, mensen die jongeren ook echt aanspreken en zo de drempel kunnen verlagen voor complexere nieuwsitems. Recent maakte de omstreden vlogger Ismail Ilgün voor het AD.nl een reeks afleveringen over het leven in achterstandswijken in Nederland.

Ilgün: “Ik wil niet arrogant klinken, maar ik kan iets wat anderen niet kunnen – oprecht connecten met de bewoners van achterstandswijken. Omdat ze weten dat ik real ben, dezelfde ervaringen heb…”

Jammer dat de vlogger in augustus alweer aankondigde dat de samenwerking met het AD is gestopt – en hij naar Londen wil met zijn vlogs. De afleveringen liepen niet slecht. En initiatieven waarin de verteller complexere thema’s op aansprekende wijze weet aan te boren zijn er weinig. Zeker voor tieners. Het lijkt haast wel alsof na bewezen succesformules als het Jeugdjournaal, Klokhuis en Willem Wever, er een gat valt tussen kinderen en de jongvolwassen doelgroep. Onlangs kondigde AT5 een interessant nieuw initiatief aan: @FIVE, een nieuwskanaal in op YouTube voor tieners (12-16 jaar).

Er is dus wel degelijk een nieuwsbehoefte onder jongeren en de klassieke nieuwsmedia zoeken naar aansluiting. Waarin de één momenteel verder is dan de ander. Is het een succesverhaal? Nog niet. Maar er verschijnen steeds meer interessante initiatieven. Nu is het wachten op een vorm waarin diepgang gevonden wordt zonder de jonge doelgroep te verliezen.

Dit artikel verscheen eerder op Youngworks.