AI ontwikkelt in een razend tempo. Verschillende organisaties hebben zich het afgelopen jaar moeten buigen over de vraag hoe zij ChatGPT op een productieve, veilige en ethische manier kunnen inzetten. Zo ook in het onderwijs. Er is in de afgelopen twee jaar veel aandacht geweest voor de mogelijke risico’s van het gebruik van ChatGPT door studenten. Maar de tool biedt ook kansen voor het onderwijs. Hoe kun je als docent ChatGPT productief en ethisch inzetten en tegelijkertijd een goede leeromgeving waarborgen?
Uitdagingen voor het onderwijs
Veel scholen worstelen met de vraag hoe je fraude met ChatGPT kunt voorkomen en controleren. Als je er niet meer van op aan kunt dat een student een tekst zelf geschreven heeft, weet je ook niet of zij daadwerkelijk de vaardigheden beheersen die in deze opdracht getoetst worden. Dit vraagt om aanpassingen in het curriculum waardoor studenten meer worden uitgedaagd om creatief aan de slag te gaan met het leermateriaal.
Door het gebruik van ChatGPT in het onderwijs bespreekbaar te maken kun je studenten bewust maken van de risico’s. Ook biedt het de mogelijkheid om actief met studenten in discussie te gaan over of en hoe ChatGPT zou kunnen bijdragen aan de leerdoelen. Bovendien is het belangrijk dat studenten inzichtelijk maken wanneer en hoe zij gebruikmaken van ChatGPT.
Het Mediawijsheid Competentiemodel
Het Mediawijsheid Competentiemodel is een handige leidraad voor docenten om het gebruik van ChatGPT in goede banen te leiden. Het Competentiemodel vertegenwoordigt de verzameling competenties die je nodig hebt om je bewust, kritisch en actief te kunnen bewegen in de mediasamenleving. Er zijn acht competenties: bedienen, exploreren, vinden, creëren, verbinden, discussiëren, doorgronden en reflecteren. Toegepast op ChatGPT-gebruik in het hoger onderwijs biedt het Mediawijsheid Competentiemodel de volgende inzichten:
- Bedienen en exploreren: Zorg ervoor dat je als docent zelf de verschillende functies van ChatGPT exploreert. Je kunt ChatGPT alleen verantwoord inzetten als je weet hoe het werkt, en wat de impact is op de kennisproductie. Laat ook je studenten experimenteren met de tool.
- Vinden van informatie: Wees je bewust dat de informatie die ChatGPT genereert niet altijd betrouwbaar is. De database waar ChatGPT beschikking over heeft bevat soms foutieve informatie en is ook niet altijd up-to-date. Vertrouw dus niet blind op de output van ChatGPT en maak studenten hier ook bewust van. ChatGPT geeft daarnaast vaak geen of onjuiste bronvermeldingen. Informeer studenten dat het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal niet is toegestaan en zorg dat de rechten van andere creatieve werken gerespecteerd worden.
- Creëren: Denk na over de data die je invoert in ChatGPT. Het model kan deze data ook gebruiken voor andere doeleinden. Deel dus geen vertrouwelijke informatie, zoals persoonsgegevens, en attendeer je studenten hier ook op.
- Discussiëren en reflecteren: Stel regels op over in hoeverre het gebruik van ChatGPT is toegestaan binnen jouw cursus of faculteit en de manier waarop studenten dit inzichtelijk moeten maken. Laat studenten bijvoorbeeld bij het inleveren van schriftelijke toetsen kort beschrijven hoe en waarom zij ChatGPT hebben ingezet en waarom er nog sprake zou zijn van eigen werk.
- Doorgronden: ChatGPT kan bias en discriminerende berichten reproduceren en versterken. Maak studenten bewust van mogelijke vooroordelen binnen het taalmodel.
Verschillen per opleiding
De manier waarop ChatGPT wordt ingezet kan per opleidingsniveau en studierichting verschillen. Dit is afhankelijk van de specifieke behoeften, waarden en doelstellingen van elke opleiding. Zo ligt bij sommige opleidingen meer nadruk op het ontwikkelen van bepaalde vaardigheden die door het gebruik van ChatGPT minder goed getoetst kunnen worden. In zo een geval kan een opleiding ervoor kiezen om het gebruik van ChatGPT helemaal te verbieden. Maar voor andere opleidingen kan ChatGPT ook een handig hulpmiddel zijn in het leerproces.
Beleid omtrent ChatGPT hoeft er dus niet overal hetzelfde uit te zien. Bovenstaande tips vormen een goede basis om studenten te begeleiden bij hun gebruik van ChatGPT, maar de toepassing ervan kan in de praktijk verschillen. De tips zijn niet alleen nuttig voor hoger onderwijs, maar kunnen ook worden toegepast in het voortgezet onderwijs.
Verantwoord gebruik van ChatGPT in het onderwijs vereist zorgvuldige monitoring, begeleiding en duidelijke regels om de beste leeromgeving voor studenten te waarborgen. Het Mediawijsheid Competentiemodel kan als inspiratie dienen om deze regels te bepalen.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.