Autogordels werden verplicht in de jaren zeventig. Autoriteiten begrepen na vele jaren van ervaring dat de hoeveelheid dodelijke ongelukken drastisch naar beneden zou gaan als inzittenden de gordel om zouden doen. Een duidelijk voorbeeld van: ‘ervaring is de beste leermeester’! Eigenlijk zitten we nu in eenzelfde situatie. De (continue) invloed van onze digitale wereld (lees: smartphone) is niet ouder dan tien jaar. Er verschijnen steeds meer onderzoeken en artikelen over de invloed die (te veel) sociale media op mensen en vooral op kinderen hebben. Wat dit uiteindelijk voor directe uitwerking zal hebben is nog niet echt bekend. Wel zijn we zover dat we begrijpen dat het te veel bezig zijn met je telefoon/tablet slecht is voor de kwaliteit van denken en werken. Hoe doseer je het smartphonegebruik in de klas en thuis?

Bewezen is dat door het continue wisselen van een mentale taak,  je energie verliest,  je concentratie kwijtraakt en daardoor minder goed werk aflevert. Als dit al bij volwassenen zo is, is het niet moeilijk voor te stellen wat het met kinderen doet die veelal tot laat in bed nog bezig zijn met sociale media en weinig of geen slaap krijgen door dat ‘laatste appje’.

Tevens verschijnen er meer artikelen over het gebruik van de telefoon in de klas waar het ongeoorloofde gebruik van de smartphone grote gevolgen heeft. Kijk bijvoorbeeld deze videoverslagen over de probleemstelling en wat kinderen er zelf over zeggen: het Zapp Weekjournaal over ‘Slaapproblemen door smartphone?’ en het item door EenVandaag: ‘Social media: te veel afleiding voor kinderen?‘.

Wat is de beste manier om de invloed van de smartphone in goede banen te leiden? Hoe kunnen leraren, ouders en verzorgers hun kinderen bijbrengen dat gedoseerd omgaan met de smartphone vruchten afwerpt? En natuurlijk geldt dezelfde vraag voor ons als volwassenen!

Een belangrijk onderdeel van mediaopvoeding zijn de momenten met, maar ook zonder media, het offline zijn. Wat werkt? Verbieden of zelfregulatie? Moeten we kinderen door middel van extern opgelegde maatregelen zoals een box of mobieltjeshotel thuis of in de klas leren omgaan met offline zijn en hun smartphonegebruik? Of zit het hem ook in het maken van afspraken en dat ze moeten leren zichzelf te beheersen?

Offline zijn tijdens de les

De telefoon op school opbergen kan de concentratie in de les verhogen met als mogelijk gevolg: betere prestaties. Scholen hebben ieder een beleid hierin, waarbij sommige de telefoon strikt verbieden en andere de telefoon alleen voor educatief gebruik in de les toestaan.

Ondertussen zijn er al meerdere mogelijkheden ontstaan om de mobiel op te bergen, zoals de ‘mobieltjeshotel’-kast, een ‘gsmhotel’ aan de wand en de ‘telefoontas’ waarbij de telefoons in vakjes gelegd worden bij aanvang van de les. Als aanvulling hierop heb ik een systeem ontwikkeld waarbij de telefoon in de klas in een individueel kluisje gaat met persoonlijke code, de zogeheten ‘Qualitytimer-kluis’ welke na de les opnieuw geopend kan worden met eenzelfde code. Voordeel is dat de mogelijkheid bestaat om de telefoon op te laden tijdens de les. Leerlingen zijn onderhevig aan welk beleid er in de school gevoerd wordt met betrekking tot gebruik van hun smartphone.

Offline zijn thuis

Vanuit onze rol als ouders, waarbij we dagelijks geconfronteerd werden met veelvuldig telefoon/tablet gebruik, ontstond er een behoefte om dit ook thuis in goede banen te leiden. Vanuit dit perspectief hebben wij de Quality Timer Box ontwikkeld. Deze afsluitbare box is bedoeld als een handvat voor ouders om hun kinderen te leren gedoseerd met hun smartphone of tablet om te gaan.

Bovenstaande initiatieven kunnen bijvoorbeeld handig zijn bij het maken van huiswerk. Ook ‘s avonds voor het naar bed gaan, kunnen de telefoons en tablets in een box. In het geval van de Quality Timer Box zit er een slot op en kunnen de telefoons opgeladen worden. Het voordeel van zo’n box thuis is het wegnemen van afleiding, een normale nachtrust zonder blauw licht tot diep in de nacht en de beperking van invloed van sociale media.

Wij hebben de box ontwikkeld als middel waarbij je kinderen leert even afstand te nemen van de telefoon of tablet. Daarom voorziet de box ook in een definitieve time-out: hij is uit het zicht en ouders en kinderen kunnen samen afspraken maken over wanneer de telefoon weer uit de box mag.  Initieel zal het lijken alsof ouders het (constante) gebruik van de telefoon verbieden als hij in de box gaat. Echter, door samen afspraken op te stellen kun je de beheersing van het smartphone gebruik ook bij het kind leggen: zo kan een afspraak zijn dat als er huiswerk gemaakt moet worden, er even afstand wordt gedaan van de smartphone. Het gaat erom dat kinderen leren ‘bewust’ met hun telefoon om te gaan. Het offline zijn kan ruimte scheppen voor rust en andere tijdbesteding: buiten spelen, samen in de avond televisie kijken, een spelletje doen of het lezen van een boek.

Een duidelijk algeheel verbod is niet realistisch. Echter: rustmomenten worden steeds schaarser. Hoe kijken jullie aan tegen het beheersen van de invloed van de smartphone op school en thuis?