Iets langer dan anders blijf ik hangen bij een post van Meester Bart op Tumblr. Meestal lees ik de uitspraken van zijn leerlingen, (glim)lach erom en ga weer verder. Deze keer is het een gedicht over pesten. Niet gek dus dat het mijn aandacht trekt. Maar er is iets met de laatste twee zinnen wat me doet nadenken:

Pesten is niet tof, was het nooit en zal het ook niet worden.
Je klasgenoten wensen juist dat jij ze vraagt hoe het met ze gaat.

Ik vind het een mooie afsluiting. En het komt overeen met wat we aan de helpdesk van Pestweb horen; leerlingen die gepest worden en zelf pesten (ja, ook die) willen graag gezien worden. Niet alleen door hun klasgenoten maar, en dat is wat het gedicht me deed beseffen, ook door hun leerkrachten. En daar gaat het nog wel eens mis, met name als het om die ‘nieuwe’ vorm van pesten gaat: online pesten.

Eerste Hulp bij Online Pesten
Op 17 april werd het platform Eerste Hulp bij Online Pesten gelanceerd. Voor de camera’s van het Jeugdjournaal opende Kinderombudsman Marc Dullaert de site digitaalpesten.nl [red. deze website is offline] die wij in opdracht van het ministerie van OCW en in samenwerking met Universiteit Twente, Mijn Kind Online en YoungWorks hebben ontwikkeld. Leerlingen die online worden gepest kunnen er terecht voor tips, ondersteuning van Pestweb of voor uitwisseling met anderen op ons forum.

Prachtig! En hoognodig. Want 1 op de 5 jongeren heeft te maken met online pesten. Dat zij een plek hebben waar ze anoniem terecht kunnen met hun verhaal en praktische tips vinden over hoe ze bijvoorbeeld een ongewenst geplaatste foto verwijderd krijgen, is een groot goed. Maar daarmee zijn we er nog niet. Het platform, en daarmee alle initiatieven die het pesten moeten terugdringen, is namelijk slechts een middel en geen doel op zich. Het succes hangt af van de manier waarop het middel gehanteerd wordt. En ik zie het als taak van ons, professionals die zich bezighouden met online pesten, om dit mee te geven aan (onwetende) opvoeders.

Wederzijdse onzekerheid
Op informatieavonden over cyberpesten voor ouders en leerkrachten, waar Pestweb vorig jaar samen met Mijn Kind Online aanwezig was als expert, is gebleken dat volwassenen nog wel eens terugdeinzen als het om online zaken gaat waar ze zelf geen verstand van hebben. Tumblr, Snapchat, Minecraft, het zegt de meeste volwassenen niets, zo blijkt ook aan de verhalen aan onze helpdesk.

Uit onzekerheid of schaamte vermijden ouders en leerkrachten dit onderwerp daarom vaak, waardoor jongeren op hun beurt minder geneigd zijn om naar een ouder of docent te stappen als zich iets vervelends voordoet op internet.

Begrijpelijk
Dat ouders en docenten het onderwerp links laten liggen is begrijpelijk. Want hoe meng je je in een probleem waarvan je niet weet door wie het veroorzaakt wordt op een platform waar je de regels niet van kent? Bovendien vraag je je af of het kind wel gebaat is bij de onzekerheden van zijn ouder of leerkracht. Je daarin kwetsbaar opstellen vraagt iets van je als opvoeder.

Toch is dat minder dan je denkt…

Cyberpesten is ook pesten
Uit  onderzoek van Sindy Sumter, ontwikkelingspsycholoog van onderzoeksbureau Jeugd en Media van de Universiteit van Amsterdam, blijkt dat kinderen die online worden gepest ook in de echte wereld mikpunt zijn. Pesten op internet is dus niet zozeer anders pesten, het gaat van het schoolplein gewoon door op sociale media. Kennis over die sociale media hoef je als volwassene niet echt te hebben.

Natuurlijk kan het voor jezelf prettig zijn om eens te zien hoe die omgevingen er uitzien en wat er te doen is, maar om jongeren te helpen hanteer je dezelfde sociale regels als in de ‘offline’ wereld. Wat je kinderen bijbrengt over gedragscodes geldt overal.

En kinderen weten erg goed wat ze nodig hebben van hun opvoeders. Uit onderzoek van Niels Baas (Cyberpesten de Baas) blijkt namelijk dat kinderen niet verwachten dat volwassenen meer kennis van internet en digitaal pesten hebben, maar wel dat er geluisterd wordt en dat er open overleg mogelijk is.

Kwetsbaar opstellen
Terug naar de laatste regel uit het gedicht van Meester Bart. Want hoewel de terughoudendheid van opvoeders begrijpelijk is, is het voor de aanpak van het (cyber)pestprobleem zaak dat zij zich kwetsbaar gaan opstellen.

Cyberpesten doet pijn, jongeren van rond de 15 jaar ervaren laster en buitensluiting hetzelfde als een fysieke aanval (Justine Pardoen, Mijn Kind Online) en voelen zich somber en angstig.

Zet je eigen onzekerheid dus opzij en sta even stil als je ziet dat een kind zich somberder gedraagt dan anders. Het kan van alles zijn, puberprikkels, liefdesverdriet, een zieke ouder of een pestprobleem. Ze geven het antwoord zelf al, ze wensen juist dat iemand even vraagt hoe het met ze gaat.