Met het uitwisselingsproject In Europe Schools willen de VPRO en EuroClio jongeren in Europa met elkaar verbinden en samen kritisch leren kijken naar verschillende complexe thema’s binnen moderne Europese geschiedenis. Daarbij worden de leerlingen ook gestimuleerd mediawijze vaardigheden te ontwikkelen. Het project heeft al – zo blijkt uit de pilotfase – bijgedragen aan meer bewustwording over de impact van media.

In 2019 hebben de VPRO en EuroClio (European Association of History Educators) de handen ineengeslagen en een uniek uitwisselingsproject voor Europese scholen in het leven geroepen: In Europe Schools. Geïnspireerd op de VPRO-documentairereeks ‘In Europa – De Geschiedenis op Heterdaad Betrapt’ (gepresenteerd door Geert Mak) heeft een team van auteurs vier online Education Kits ontwikkeld: Difficult History, Migration, Climate Change en Gender Equality, met als eindopdracht het maken van een eigen documentaire.

Scholen kiezen één van de vier lespakketten, worden gekoppeld aan een partnerschool elders in Europa en gaan vervolgens aan de slag met het gekozen onderwerp. Aan de hand van een centrale onderzoeksvraag binnen het gekozen thema gaan leerlingen zelf op onderzoek uit.  Dit gebeurt via onderzoek en interviews; en uiteindelijk verwerken ze de uitkomsten in een zelfgemaakte documentaire, met behulp van verschillende tutorials. Documentaire af? Dan is het tijd voor de uitwisseling. De scholen delen hun documentaires met de partnerschool en uploaden deze vervolgens naar het YouTube-kanaal van In Europe Schools.

Gendergelijkheid en andere onderwerpen

Zo staat in de nieuwste Education Kit, Gender Equality, de volgende vraag centraal: How should we respond to gender inequality? (‘Hoe moeten we omgaan met genderongelijkheid?’) De eerste twee stappen in het proces dienen vooral ter introductie van het onderwerp. Middels groepsdiscussies en rolkaarten krijgen leerlingen een inzicht in het vraagstuk genderongelijkheid, vanuit historisch perspectief. Daarna zetten ze zelf hun eigen onderzoek op en verwerken ze dit tot een documentaire. Hiermee worden leerlingen gestimuleerd om zelf gevallen van genderongelijkheid te herkennen in hun omgeving en om goed onderbouwd een eigen mening over dit onderwerp te kunnen presenteren.

“Het uitwisselen van de documentaires biedt de ruimte om te zien hoe hetzelfde thema door leerlingen uit andere delen van Europa is benaderd.”

Met soortgelijke vragen, groepsopdrachten en het maken van de documentaire binnen alle vier Education Kits, vormen verschillende leerdoelen de kern van In Europe Schools. Leerlingen (en docenten) vergroten niet enkel hun internationaal netwerk, maar ontwikkelen binnen dit project vooral ook vaardigheden op het gebied van multiperspectiviteit en mediawijsheid. Door middel van rollenspellen met character cards en het opzetten van een eigen onderzoek voor de documentaire, worden leerlingen aangespoord om complexe vraagstukken vanuit verschillende perspectieven te bestuderen en op verschillende manieren onderzoek te doen, zoals het afnemen van interviews, het raadplegen van allerlei (online) bronnen, en fact-checking. Daarnaast biedt het uitwisselen van de documentaires de ruimte om te zien hoe hetzelfde thema door leerlingen uit andere delen van Europa is benaderd.

Mediawijsheid: Wat zeggen leerlingen?

Afgelopen voorjaar hebben bijna 50 scholen door heel Europa meegedaan aan de pilotfase van In Europe Schools. Tijdens de feedbacksessies en de enquête heeft het project vooral veel positieve reacties ontvangen, van zowel enthousiaste docenten als leerlingen. De pilot heeft voornamelijk ook bijgedragen aan een grotere bewustwording onder leerlingen omtrent de impact van media. Waar vóór het project 75% van de leerlingen aangaf het ermee eens te zijn dat media invloed heeft op beeldvorming en het vormen van meningen, lag dat percentage ná de afronding van het project hoger, namelijk 83%. Ook was er een sterke stijging te zien in het percentage leerlingen dat aangaf het ermee eens te zijn dat media bewust en doelgericht meningen probeert te beïnvloeden; dat percentage steeg van 66% (vóór de pilot) naar 83% (na de pilot).

Opmerkelijk was de daling van het percentage leerlingen dat aangaf zelf door media beïnvloed te worden, van 46% naar 39%. Dit brengt grotere, interessante vragen met zich mee, vragen als ‘Wat is betrouwbare informatie en waar kun je dit vinden?’, ‘Welke bronnen zijn bruikbaar?’, ‘Hoe gaat fact-checking in zijn werk?’, ‘Op welke manier wordt berichtgeving en ‘nieuws’ door media beïnvloedt en hoe ga je hiermee om?’ en meer. De lespakketten (en daarbij behorende opdrachten) van In Europe Schools helpen leerlingen hierbij.

Uitwisseling in tijden van een pandemie

Het woord ‘uitwisseling’ roept – begrijpelijkerwijs – in deze tijd wellicht een schrikreactie op bij docenten. In Europe Schools biedt echter uitkomst. De toegankelijkheid van de lespakketten zorgt ervoor dat het project flexibel uitvoerbaar is, online of in de klas, en eventueel ook voor in een projectweek. Alle Kits zijn volledig voorzien van alle benodigde materialen, waardoor een voorbereiding niet nodig is. Het contact met de partnerschool verloopt volledig online en de leerlingen worden door allerlei tutorials ondersteund bij het afnemen van interviews, onderzoek doen en filmen, inclusief tips voor het maken van een documentaire tijdens een lockdown.

Voor een volledig overzicht van het project kun je terecht op: www.vprobroadcast.com/ineuropeschools.
Registreren kan via deze link. Neem ook gerust een kijkje op het In Europe Schools YouTube-kanaal voor de documentaires, de Starter Clips en de Tutorials. Tot snel!