‘Wat lees je?’, vroeg een collega. Eén blik op dit boek en een begripvolle blik. ‘Dat herken ik wel’. En ik wilde er alles over weten. Over mijn overmatige smartphonegebruik. Daarom las ik Is daar iemand van Wouter van Noort; NRC-journalist en zelf obsessief smartphonegebruiker.

Is daar iemand belooft ons inzicht. Want we appen, mailen, googelen en instagrammen de hele dag lustig door. We scrollen, swipen en snapchatten er op los. De mobiele telefoon is het enige ding dat we echt constant bij ons hebben. ´Ik ben mijn telefoon vergeten´, kan geen smoesje meer zijn. We zitten vastgeplakt aan ons kleine apparaatje en verkiezen de smartphone zelfs boven een goed gesprek met onze geliefde. Wouter van Noort onderzoekt in Is daar iemand zijn eigen obsessieve smartphonegedrag en hoe dat zijn leven, werk en relaties beïnvloedt. Van Noort onderzoekt dit gedegen en hij spreekt psychologen, economen en technologen. Hij bezoekt de machtigste bedrijven ter wereld om erachter te komen hoe het nou komt dat die smartphone ingrijpt in ons persoonlijke leven en ook steeds meer een politieke factor wordt.

Je beste vrienden

Van Noort heeft een plezierige schrijfstijl en dat betekent in dit geval dat je zo door Is daar iemand heen bent. Het eerste deel van het boek is vooral gericht op de vraag: hoe komt het nu dat wij zo afhankelijk zijn geworden van onze smartphone? Waarom raken we in paniek als we vergeten zijn onze telefoon op te laden? Waarom steken we eerst de telefoon in de lader voordat we onze geliefde een kus geven? Zijn de likes op Facebook dan echt zo belangrijk? De uiteenzetting van Van Noort over het maximale aantal sociale contacten dat een mens aankan, is heel interessant. Uiteindelijk blijkt namelijk dat je beste vrienden in een personenauto passen. Hoe komt het dan dat we tijdens een diner met onze naasten niet los komen van de mobiele telefoon? Omdat we verslaafd zijn.

Eenzaamheid

Als we eenzaam zijn gaan we, volgens Van Noort, naar Facebook. Als we iets op moeten zoeken, googelen we. Als we ons vervelen gaan we naar YouTube, Dumpert en nieuwswebsites. ‘De heilige graal voor de bedrijven achter apps is dan ook om te zorgen dat mensen bij een negatieve emotie direct grijpen naar hun app.’ Van Noort onderbouwt zijn ideeën met wetenschappelijke inzichten, daarom is Is daar iemand ook een heel interessant ‘feitjesboek’. Daarbij vond ik het tijdens het lezen stuitend om te merken hoe ik mezelf in die smartphoneverslaafde herken. Mijn telefoon zit eigenlijk altijd tegen me aangeplakt en als ik even niet weet waar hij ligt, verhoogt mijn hartslag en kijk ik paniekerig om me heen. Volgens Van Noort werkt de smartphone als een soort dopaminepompje. Er zijn allerlei apps en functies waar je een kleine beloning van krijgt in de vorm van het gelukshormoon dopamine. Volgens de schrijver hebben technologiebedrijven dat de laatste jaren feilloos doorgekregen. Ze hebben op allerlei manieren bedacht hoe ze die dopamine kunnen toedienen. Voorbeelden hiervan zijn likes op Facebook, of de gekleurde vinkjes in WhatsApp. Die functies zijn bedoeld om het gevoel van beloning op te wekken.

Digitale detox?

Van Noort maakt zelf korte metten met zijn verslaving. In het hoofdstuk ‘digitale detox’ omschrijft hij dat we de smartphone niet moeten zien als een soort gif. Een soort middenweg zou volgens hem veel mediawijzer zijn, namelijk digital nutrition. Je hoeft niet ineens te stoppen met je smartphone, wel moet je je veel bewuster worden hoe vaak je op dat ding zit en wat je er precies op uitspookt. Een mooi punt in dit boek: in plaats van het opgeheven vingertje tegen de smartphones, krijgt de lezer tips aangereikt om mediawijzer met de smartphone om te gaan.

Moment voor jezelf

Van Noort beschrijft zijn digital nutrition en de acties die hij onderneemt om zijn verslaving aan de smartphone te stoppen. Zo installeert hij de app ‘Moment’ om te checken hoelang hij dagelijks op zijn smartphone vertoeft. Hij verwijdert sociale media apps van zijn telefoon en heeft zijn werkmail niet meer toegevoegd aan de e-mailapp. Allemaal handige tips voor de lezer die vaker een moment voor zichzelf wil.

Kortom: Is daar iemand is een vermakelijk en interessant boek. Ik heb er met plezier mijn smartphone voor aan de kant gelegd, waardoor ik geconcentreerd kon lezen. Het eerste deel van het boek vond ik het meest interessant omdat Van Noort daar echt ingaat op het verslavingsgedrag en wat je daar als gebruiker aan kunt doen. Het tweede deel is vooral gericht op de macht van grote bedrijven zoals Apple en Google. Maar Is daar iemand werkt vooral als een spiegel. Na het lezen hiervan heb je sowieso inzicht in je eigen smartphonegedrag en ben je in elk geval een stuk mediawijzer.

Mediawijzer.net vroeg de uitgever om een recensie-exemplaar van dit boek en vroeg blogger Aefke om het boek te recenseren. Bloggers delen hierbij hun eigen mening. Mediawijzer.net maakt altijd zelf de beslissing om een gekregen product wel of niet te (laten) recenseren en ontvangt hiervoor geen vergoeding.