15% van de jongeren in Nederland heeft een IQ lager dan 85. Zorgprofessionals die deze jongeren begeleiden, merken dat deze jongeren door hun mediagebruik vaak tegen problemen aanlopen. Jongeren met een licht verstandelijke beperking zijn bijvoorbeeld oververtegenwoordigd als slachtoffer en als dader bij misstanden online, zoals cyberpesten, sexting en grooming. Desondanks hebben de meeste zorginstellingen geen plan of beleid hoe zorgprofessionals de jongeren in hun mediagebruik kunnen begeleiden. Daarom start Mediawijzer.net in de Week van de Mediawijsheid met een actieprogramma om zorginstellingen en zorgprofessionals te ondersteunen meer aandacht te besteden aan mediawijsheid bij jongeren met een licht verstandelijke beperking.
Zorgprofessionals die jongeren met een licht verstandelijke beperking begeleiden, ervaren dagelijks de problemen die voortkomen uit het mediagebruik. Dit blijkt uit onderzoek onder 381 beroepskrachten uit het onderwijs en de zorg die zich richten op jongeren met een beperking. In de zorg is te lang met media bezig zijn het meest voorkomende probleem (67%). Bijna de helft van de zorgprofessionals weet dat de jongeren via sociale media contacten met wildvreemden leggen en ruim 4 op de 10 dat de jongeren online gepest worden óf anderen online pesten. Ook op het gebied van sexting zijn jongeren met een licht verstandelijke beperking kwetsbaar. 1 op de 7 zorgprofessionals weet dat hun cliënten seksfilmpjes van zichzelf versturen.
Weinig aandacht
“Door het gebrek aan begeleiding in mediawijsheid blijven jongeren met een licht verstandelijke beperking online kwetsbaar”, stelt Mary Berkhout, programmadirecteur van Mediawijzer.net. “Het is daarom hoog tijd dat zorginstellingen en zorgprofessionals meer aandacht aan mediawijsheid besteden. Want media horen er gewoon bij. Ze bieden op sociaal en creatief gebied veel kansen voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. Mits zij goed worden begeleid en veiligheid voorop staat, voor zichzelf en voor anderen.”
Sonja Heijkamp geeft visiebijeenkomsten en workshops over mediawijsheid bij Amerpoort, een zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking in het midden van het land. “Ik merk dat zorgprofessionals het vaak lastig vinden het gesprek aan te gaan over het mediagebruik van hun jonge cliënten. Toch hoeft het niet moeilijk te zijn. Een sexy foto die een cliënt laat zien, kan een prima gespreksopener zijn. Als je reageert met een opmerking zoals: ‘Mooie foto is dat…’ volgt vaak vanzelf een gesprek. Vervolgens kun je de cliënt zelf de conclusie laten trekken of het verstandig is om sexy foto’s of seksfilmpjes te delen.”
Door het Mediawijsheidmanifest ‘Ook jongeren met een licht verstandelijke beperking hebben recht op een leuk online leven’ te ondertekenen, kunnen zorginstellingen en zorgprofessionals aangeven dat ook zij zich sterk maken voor een betere begeleiding in mediawijsheid van hun cliënten. Zorginstellingen Amerpoort en ’s Heeren Loo hebben dat al gedaan, net zoals MEE, de organisatie die zich inzet voor participatie van mensen met een beperking.
Actieprogramma
Mediawijzer.net start met een actieprogramma om het voor zorginstellingen en zorgprofessionals makkelijker te maken aandacht te besteden aan mediawijsheid. Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van de 5 kickstarters voor meer mediawijsheid, ontwikkeld voor begeleiders van jongeren met een licht verstandelijke beperking, die Mediawijzer.net vandaag uitbrengt. Ook gaat binnenkort een reeks expertsessies van start. Zorginstellingen en -professionals kunnen daar kennis en ervaringen uitwisselen en een gezamenlijke aanpak ontwikkelen rond de begeleiding in mediawijsheid van jongeren met een licht verstandelijke beperking. Tips, tools en andere informatie zijn te vinden op netwerkmediawijsheid.nl/lvb.
Directeur Yvon van Houdt van MEE: “Het mooie van het actieprogramma is dat het zich niet alleen richt op de risico’s, maar ook op de kansen die online media bieden voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. Hierdoor levert het een belangrijke bijdrage aan de inclusie van hen.”
Over het onderzoek
Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) en de OnderwijsSpecialisten hebben in september en oktober 2018 gezamenlijk onderzoek gedaan onder 381 beroepskrachten in de zorg en het (speciaal) onderwijs. Hun opvattingen over en ervaringen met het mediagebruik van jongeren met een beperking zijn onderzocht door prof. dr. Peter Nikken, lector Jeugd en media bij hogeschool Windesheim en hoogleraar Mediaopvoeding aan de Erasmus School of History, Culture and Communication.
Het onderzoek is onderdeel van de versnellingsvraag die de OnderwijsSpecialisten in mei 2018 indiende bij Kennisnet en de PO-Raad. Een versnellingsvraag is een actueel vraagstuk waar meerdere schoolbesturen tegenaan lopen bij de inzet van ict in het onderwijs. Kennisnet en de PO-Raad ondersteunen scholen bij de beantwoording van zulke vragen. De resultaten uit het onderzoek worden gebruikt om een verzamelplaats te ontwikkelen met (digitaal) leermateriaal voor digitale geletterdheid in het speciaal onderwijs. Het project versnellingsvragen is onderdeel van het programma Slimmer Leren met ICT (2015 – 2018).
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.