Jongeren doen bijna alles online: foto’s en video’s bewaren op de drive, bankzaken regelen via een app, playlists samenstellen op Spotify en jarige vrienden feliciteren middels sociale media. Maar, wat gebeurt er met alle online data als je plots komt te overlijden?
Wie voor het overlijden zijn of haar digitaal nalatenschap niet goed regelt, laat geliefden achter met een hoop praktische vraagstukken. Mogen ouders bijvoorbeeld zomaar in de telefoon van hun kind kijken? En mag een Instagramaccount vol fotoherinneringen zomaar verwijderd worden?
Digitaal nalatenschap, een onbekend begrip
Pas tijdens mijn stage bij Netwerk Mediawijsheid maakte ik kennis met het begrip digitaal nalatenschap. Ik had zelf nog nooit stilgestaan bij wat er met mijn data zou gebeuren na mijn dood. Ik was niet de enige: uit onderzoek van Kantar blijkt dat in 2021 maar liefst 61% van de volwassen Nederlanders nog nooit had nagedacht over hun digitaal nalatenschap. Zeven op de tien was niet bekend met het begrip.
Als afstuderende student journalistiek vind ik het belangrijk om dit onderwerp (vooral bij jongeren) meer onder de aandacht te brengen. De nieuwe generatie zit continu online, dus de hoeveelheid data die achtergelaten wordt groeit. Bewustzijn creëren rondom digitaal nalatenschap levert ook bewustzijn rondom het eigen digitale bestaan op.
De dood bespreekbaar maken
Wanneer je jong bent, is de dood vaak nog een ver-van-je-bed-show. NPO3 deed in 2021 onderzoek naar het taboe rondom praten over de dood onder jongeren. Hieruit kwam naar voren dat bijna negen op de tien jongeren nauwelijks met hun vrienden over dit onderwerp praat. Het overgrote deel van de jongeren (75%) vindt het praten niet per se moeilijk maar merkt op dat het onderwerp niet snel tijdens een borrel of etentje ter sprake komt.
Om praten over de dood en digitaal nalatenschap onder de aandacht te brengen bij deze doelgroep heb ik de productie ‘Jouw Digitale Grafsteen’ gemaakt. Deze is gratis online te vinden en sluit goed aan bij de belevingswereld de nieuwe generatie. Voor het realiseren van de website heb ik continu contact gehad met digitaal nalatenschap-expert Brandon Kwey van Digital Life Legacy. Hij heeft me veel verteld over hoe zijn bedrijf nabestaanden helpt en hoe jongeren zelf alvast kunnen beginnen met het regelen van hun digitaal nalatenschap.
Jouw Digitale Grafsteen
De journalistieke productie Jouw Digitale Grafsteen vertelt het fictieve verhaal van een jong meisje dat haar moeder plotseling verliest. Haar vader is digitaal niet vaardig waardoor het regelen van het digitaal nalatenschap op haar schouders komt te liggen. Het meisje wordt geconfronteerd met ethische vraagstukken over de sociale media accounts van haar moeder en het ontgrendelen van de achtergelaten telefoon. Dit alles tijdens de rouwperiode waar ze heel erg mee worstelt.
De lezer krijgt kleine aanklikbare vensters te zien met weetjes en feiten over digitaal nalatenschap. Aan het einde van het verhaal kan er geluisterd worden naar ervaringsverhalen van andere nabestaanden. Ook kunnen jongeren een formulier downloaden om hun eigen digitaal nalatenschap alvast op te schrijven en te bewaren. Jouw Digitale Grafsteen is bedoeld voor jongeren vanaf 15 jaar.
De productie informeert niet alleen over digitaal nalatenschap, maar beschrijft ook de worsteling waar nabestaanden mee te maken krijgen wanneer een geliefde overlijdt. Het geeft jongeren meer context over wat er allemaal bij kan komen kijken en wat de invloed kan zijn op het rouwproces. Het activeert ze zelf na te denken over hun eigen wensen na de dood zodat ze hier zelf de baas over kunnen zijn. Op deze manier kunnen ze ook deze last voor eventuele nabestaanden wegnemen.
In de klas
Jouw Digitale Grafsteen kan ingezet worden in de klas of door mediaprofessionals die werken met jongeren. Na het gezamenlijk lezen van het verhaal kan er gediscussieerd worden over de ethische dilemma’s en keuzes die gemaakt moeten worden. Ook kan het invulformulier worden uitgeprint en uitgedeeld. Deze kunnen ze zelf invullen en thuis bewaren.
Als mediaprofessional moet je ervoor zorgen dat jongeren goed op de hoogte zijn van wat er met hun data gebeurt na overlijden. Door gebruik te maken van deze tool wordt ervoor gezorgd dat niet alleen digitaal nalatenschap onder jongeren een begrip wordt, maar zorgt het er ook voor dat ze bewuster omgaan met hun online bestaan en makkelijker met elkaar in gesprek gaan over de dood.
Wil je meer weten over mijn productie of wil je graag even met mij sparren over digitaal nalatenschap? Mail dan naar mirtewoerlee@hotmail.com.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.