Kinderen gebruiken sociale media om te experimenteren met een digitale identiteit. Deze speelse identiteit is zichtbaar voor een groot publiek. Als kinderen er bewust en actief mee omgaan, versterkt het hun communicatie op vele manieren. Dat ze met hun online aanwezigheid ook kwetsbaar zijn, blijkt uit de recente vermissingszaak van de 13-jarige Lisa. Toch verdienen kinderen deze vorm van experimenteren. Zij hebben het recht om fouten te maken en zelf te leren hoe de (online) wereld werkt.

Twitter, Facebook, Instagram en andere sociale media vormen een belangrijk onderdeel van hoe wij met elkaar communiceren. We gebruiken ze om onze mening te verkondigen, vakantie foto’s te delen, interesses te tonen, ‘likes’ uit te delen en contacten te onderhouden. Hiermee verschaffen sociale media een leuke manier om onszelf digitaal te profileren. De hedendaagse jeugd doet hier ook aan mee. Dit blijkt uit het onderzoeksrapport Monitor Jeugd en Media 2015 afkomstig van Kennisnet en Mediawijzer.net. Op sociale media durven kinderen meer te zeggen en voelen zij zich minder verlegen. Ook vinden ze het soms leuker dan face-to-face contact. Kinderen gebruiken sociale media om zich te presenteren aan hun publiek.

Een digitale identiteit

Hoe kinderen zich profileren, welke foto’s zij delen en wat zij zeggen, draagt allemaal bij aan hun digitale identiteit. Zij maken zelf de keuze hoe zij zichzelf afschilderen. Hierbij hebben zij de kans zich anders voor te doen dan in het echte leven. Een digitale identiteit kan een representatie zijn van wie ze echt zijn, een lichte aanpassing of compleet verzonnen. Kinderen zijn hier soms dagelijks mee bezig en maken continu aanpassingen. Door dit interactieve proces krijgen zij de kans om te experimenteren. Het experimenteren leert hen te bewegen in de online wereld. De manier hoe zij hiermee omgaan en de lessen die zij daaruit trekken kunnen erg waardevol zijn.

Zichtbaarheid op sociale media

Kinderen kunnen hierbij ondoordachte keuzes maken. Elk kind is anders, en ze hebben ieder hun eigen online identiteit. Ook volwassenen zijn niet altijd even mediawijs. Uit de recente TED talk van Jon Ronson wordt dit wel duidelijk. Hij spreekt over hoe een misplaatste grap of slecht doordachte post ervoor kan zorgen dat je aan de schandpaal wordt genageld voor een groot publiek:

Onze online communicatie heeft dus grote invloed op onze digitale identiteit. Zodra we niet bewust stilstaan bij welke informatie we delen en hoe we communiceren kan dit slechte gevolgen hebben. Het is ons eigen gedrag dat de hoofdveroorzaker is van de negatieve uitkomsten. Maar ook de positieve uitkomsten. Bewust mediagebruik (welke informatie delen we, en hoe communiceren we) versterkt je digitale identiteit.

Kinderen ondersteunen bij het recht om fouten te maken

Het rapport Monitor Jeugd en Media 2015 laat zien dat kinderen op verschillende manieren een eigen identiteit op het internet vormgeven. Sommigen gebruiken sociale media bij hun huiswerk terwijl anderen het enkel gebruiken om te communiceren. Elk kind vormt op deze manier een eigen digitale identiteit die voor hem of haar het beste werkt. Daarbij kunnen zij fouten maken, omdat zij zich nog niet bewust zijn van de mogelijke gevolgen. Kinderen verdienen de kans om hier een eigen weg in te vinden. Als maatschappij kunnen we kinderen hierbij ondersteunen door een veilige online omgeving te creëren. Het manifest “Recht op Mediawijsheid” biedt kaders waarmee kinderen optimaal en veilig in de mediasamenleving kunnen bewegen. Staatssecretaris Dekker heeft onlangs de Tweede Kamer geïnformeerd over dit manifest.

Kinderen ondersteunen, stimuleren en motiveren in het vinden van hun online identiteit lijkt mij zeer nuttig. Zij hebben het recht om fouten te maken en zelf te leren hoe de (online) wereld werkt. Hoe gaan jullie hiermee om?

Bekijk ook het dossier sociale media op Mediawijsheid.nl.

Lees ook:
» Sociale media populair onder tieners bij maken huiswerk
» Engelse iRights campagne komt op voor rechten van het kind
» Wie is hier de digitale stomkop?
» Wensen en grenzen bij het delen van (sociale) content