Tijdens een door de PO-raad georganiseerd mini-symposium is de leerlijn programmeren gepresenteerd. Bijzonder aan deze nieuwe leerlijn is dat deze in samenwerking met SLO (Stichting Leerplanontwikkeling) en Kennisnet ontworpen is door het primair onderwijs zelf. Aan de hand van een versnellingsvraag die door de po-besturen FIER en OPNOA is ingediend. Wat houdt deze leerlijn in? En wat kun je er eigenlijk mee?

Inzending voor de versnellingsvraag over de leerlijn programmeren (PO-Raad)

Wat houdt de leerlijn programmeren in?

De leerlijn programmeren bestaat in feite uit een uiteenzetting van begrippen die gebruikt worden bij programmeren. Bijvoorbeeld ‘algoritmen’ en ‘patronen’. Per begrip is er een koppeling gemaakt met leerdoelen van SLO. Sommige doelen zijn alleen voor de onderbouw of middenbouw en per doel zijn er weer voorbeelden van lesactiviteiten. Deze activiteiten zijn afkomstig van Code.org en vragen weinig tot geen voorkennis op het gebied van programmeren. De lesactiviteiten zijn unplugged en kunnen uitgevoerd worden zonder gebruik van een computer. Laagdrempelig en makkelijk te integreren in de dagelijkse praktijk.

Toys & Tools

Naast de unplugged activiteiten zijn er ook veel mogelijkheden om het leren programmeren wat tastbaarder te maken. Pieter Paul Eppings van de Vlissingse Schoolvereniging liet hier een aantal voorbeelden van zien. Deze scholenvereniging heeft het leren programmeren, naar Brits voorbeeld, al verplicht gesteld op de basisscholen. Met de Bee-bot voor de onderbouw, de Blue-bot voor de middenbouw en de Pro-bot voor de bovenbouw wordt er op deze scholen gewerkt aan het leren van programmeervaardigheden als algoritmes, variabelen, functies en voorwaarden. Deze programmeerbare robots zijn makkelijk te gebruiken en slechts enkele voorbeelden van de vele nieuwe producten waar de markt mee komt.

Geen apart vak … Of toch wel?

Want leren programmeren is big business. Simone Walvisch, vice-voorzitter van de PO-raad, gaf tijdens de opening van symposium aan dat ze ervoor gekozen hebben om niet te zwichten voor de lobby van de markt om van programmeren een apart vak te maken: “Ondanks dat er een brede overeenstemming is over de noodzaak om leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op de digitale toekomst, is die er niet als het gaat om de manier waarop we dit doen”, aldus Simone. De PO-raad ziet de doelen die genoemd worden in de leerlijn programmeren als onderdeel van de basis om in de digitale wereld te kunnen opereren. Het maakt deel uit van de 21st Century Skills. “Die worden ook niet allen als apart vak gegeven, maar juist zoveel mogelijk geïntegreerd met de rest van het curriculum”, zegt Simone.

Toch waren er tijdens het symposium weinig concrete voorbeelden van manieren waarop programmeren niet als aparte activiteit wordt neergezet, maar als integraal onderdeel van een ander vak. Het helpt ook niet dat de leerlijn programmeren wordt ondergebracht als onderdeel van het leerplankader Computational Thinking van SLO. Het lastige hieraan is namelijk dat de definitie van Computational Thinking heel breed is. Ook internationaal is er nogal wat discussie over. SLO gaat in dit geval uit van de beschrijving: het (her)formuleren van problemen zodat ze op te lossen zijn met de computer. Daarbij geeft Allard Strijker van SLO aan dat dit weer onderdeel is van een breder kader, namelijk de 21st century skills. Aan de ene kant vormt dit juist een goed gefundeerde basis voor de argumentatie om aan de slag te gaan met programmeren in het (basis-)onderwijs. Maar tegelijk maakt dit het wel lastig voor leraren en scholen waar nog minder kennis aanwezig is op dit gebied. Het kan een beetje overweldigend zijn.

Aan de slag!

De leerlijn programmeren biedt in ieder geval een brede basis om te starten met programmeren. Het belangrijkste advies is eigenlijk: ga stap voor stap aan de slag. De activiteiten zijn eenvoudig uit te voeren en laagdrempelig en door hiermee bezig te zijn worden de mogelijkheden om aan te sluiten op de visie en onderwijsdoelen van school vanzelf concreter. Na deze eerste stappen is het denk ik de uitdaging om de strakke doelen los te laten. Dit biedt ruimte voor creativiteit en de mogelijkheid om leerlingen de rol van consument, naar producent met technologie te laten ervaren.

Om hierbij te ondersteunen organiseert Lab to Learn op 5 oktober 2016 (van 14:00 tot 17:00) een themasessie over Leren Programmeren voor het basisonderwijs. Aanmelden kan hier.

Dit artikel verscheen eerder op labtolearn.nl.