“Aangenaam kennis te maken”. Zeggen we dat nog wel eens? We komen steeds vaker met elkaar in contact via sociale media zonder elkaar fysiek te zien of te kennen. Dat brengt weer nieuwe omgangsvormen met zich mee waar we als volwassenen soms nog zoekende in zijn. Hoe leer je jongeren dan de do’s en don’ts in het aangaan en onderhouden van sociale contacten online? De les ‘Nice to meet you’ laat jongeren kritisch naar hun online gedrag kijken en bewust maken van de risico’s van profielsites.

Update: het materiaal is niet meer beschikbaar.

In juni 2013 vond de #Youthbattle Gezonde Leefstijl plaats. Studententeams bedachten binnen een week kansrijke ontwerpen om jongeren via/met sociale media gezonder te laten leven.

Hier rolde ook het eerste concept van Nice to meet you uit:

Een interventie waarmee brugklasleerlingen (12-13 jaar) elkaar tijdens hun eerste schooldag in stappen leren kennen. Met een speciale tool waarin alle profielfoto’s van de leerlingen zijn verzameld, vormen ze een eerste beeld van hun klasgenoten. Daarna maken ze écht kennis en zullen ze zien in hoeverre hun eerste ideeën daadwerkelijk blijken te kloppen. Dit vormt aanleiding tot discussie: wat is bijvoorbeeld het effect van een snel oordeel op basis van uiterlijk, zowel offline als online?

Jongeren gaan zorgvuldig om met hun online gegevens

Het oorspronkelijke concept ging ervan uit dat de meeste leerlingen een online profiel hebben. Dat viel tegen. Of eigenlijk viel het mee. Jongeren gaan zorgvuldiger om met hun online gegevens dan vermoed werd. Bij een pilot bleek dat de meeste leerlingen helemaal geen profiel hadden en als ze het al hadden was het afgeschermd. Het uitgangspunt van het concept dat leerlingen een oordeel vormen op basis van elkaars profielfoto was niet uitvoerbaar en de les kreeg een andere opzet. 

Wat is er allemaal van mij te vinden en wat betekent dit?

Nice to meet you is een les van 1 of 2 lesuren waarin leerlingen kritisch kijken naar de manier waarop ze zichzelf op sociale media presenteren en profileren. In de les denken de leerlingen na over hun eigen online profielen, digitale uitingen en informatie. Zij beantwoorden enkele vragen hierover. De uitkomsten vormen de aanleiding tot discussie: wat is er allemaal van mij te vinden en wat betekent dit?

Nice to meet you is er voor leerlingen uit groep 8 van het basisonderwijs en uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs. De les kan bijvoorbeeld tijdens het vak Maatschappijleer of tijdens de mentoruren ingezet worden. De les sluit aan op de mediawijsheid competentie C3 Participeren op sociale netwerken, niveau 3.

Verbinding tussen een pestinterventie en aandacht voor online pesten

Inmiddels werken 80 scholen met de les. Nice to meet you wordt door docenten als zeer positief ervaren. Het onderlinge gesprek over (online) pesten wordt geopend op een laagdrempelige wijze. Ook biedt de les mogelijkheden om tijdens het werken met een anti-pest interventie extra aandacht te vragen, specifiek op het gebied van online pesten. Door het gesprek met de leerlingen, krijgt de docent feedback van en over de leerlingen waar de docent in latere lessen mee verder kan.

Nice to meet you is dan ook nadrukkelijk bedoeld als verbinding tussen pestinterventie en aandacht voor online pesten. De school kan op basis van de uitkomsten bekijken welke verdere interventies rondom (online) pesten noodzakelijk zijn.

Praktijkvoorbeeld: “Waat? Ben je vrienden met haar?”

In onze eigen gastlessen over pesten en Pestweb gebruiken we een aantal onderdelen van Nice to meet you. Twee weken terug waren we op een middelbare school in Friesland. We laten de leerlingen reageren op de stelling: ‘Ik weet precies wat er online over mij te vinden is’.

Een jongen uit 2 havo wil wel laten zien wat er op zijn Facebook staat. Op het scherm, voor de hele klas. Hij laat een foto zien van zichzelf met zijn scooter. Klasgenoten vragen daarna of hij wat naar beneden wil scrollen in zijn tijdlijn. Opeens begint de hele klas te lachen. “Waat? Ben je vrienden met haar?” De jongen wordt rood in zijn gezicht. Er staat een foto van een meisje op zijn tijdlijn waar hij vrienden mee is. Zelf zegt hij niet meer te weten dat hij vrienden met haar was. En blijkbaar vindt de rest van de klas het grappig en gek.

Ik vraag of hij besefte dat iedereen kan zien dat hij vrienden met haar is. Dat had hij zich niet gerealiseerd. Voor de rest van de klas een hernieuwde kennismaking met hun klasgenoot en de jongen zelf denkt nu waarschijnlijk langer na voor hij een vriendenverzoek accepteert.

Het project ‘Nice to meet you’ is ontwikkeld door Codename Future, in opdracht van RIVM en mede tot stand gekomen door het NJi, Remco Pijpers (Kennisnet) en School & Veiligheid.