Ik was erg blij toen ik door Mediawijzer.net gevraagd werd om te bloggen over de masterclass ‘Stap in de toekomst van media’, welke ter afsluiting van de tentoonstelling Let’s YouTube bij Beeld en Geluid werd georganiseerd. Tijdens de masterclass werd met drie interactieve keynotes antwoord gegeven op de vraag: “Welke toekomstbeelden zijn er van technologie en welke invloed hebben deze op moderne media?”

Ineke Middag opent de masterclass

Ineke Middag, hoofd van het museum van Beeld en Geluid, opent de masterclass met een filmpje van de recent overleden tv-persoonlijkheid Chriet Titulaer, een van de eerste Nederlandse visionairen op het gebied van technologie. Chriet deed al in de jaren ‘80 voorspellingen waarvan een hoop zijn uitgekomen. Ineke vertelt hoe technologie het beeld van media veranderen en welke rol het museum daarin speelt.

Intelligente technologie: een bedreiging of kans?

Na deze opening neemt Jim Stolze, host van de masterclass, het woord van haar over. Jim is innovatie-expert en neemt ons in zijn keynote mee in de ontwikkeling van intelligente technologie. Hij begint met wat hem het dichtst bij zijn hart ligt, zijn zoon Max. Max groeit op met smartphones, tablets, Instagram, WhatsApp, Snapchat en allerlei andere technologische innovaties van deze tijd. Jim vertelt dat hij vaak nadenkt over wat deze innovaties betekenen voor de manier waarop Max nu leeft en later gaat leven. Hij noemt daarbij als voorbeeld het oplossen van een Rubik’s cube: Max is er trots op dat hij de snelste jongen van zijn school is, maar op YouTube zijn er filmpjes te vinden waarin de kubus veel en veel sneller wordt opgelost met een simpele en 3D-geprinte machine. Waar Jim eerder terneergeslagen zou reageren, reageert Max juist positief: hij ziet mogelijkheden en is dan ook zelf aan de slag gegaan met het nabouwen van de machine.

Jim vertelt dat er op YouTube dus altijd wel iemand is die iets beter kan. Dit trekt hij door naar kunstmatige intelligentie: wat gebeurt er als computers iets beter kunnen dan mensen? Maar vooral: wat gebeurt er als computers slimmer zijn dan mensen? Kunstmatige intelligentie (ook wel AI, artificial intelligence) is door de ontwikkeling van technologie steeds belangrijker aan het worden.

Moore’s law

Dat computers iets beter kunnen dan mensen is al lang zo, vervolgt Jim zijn verhaal: in de Tweede Wereldoorlog was bijvoorbeeld een computer cruciaal om gecodeerde taal van de Nazi’s, te breken. Al in 1969 werden de eerste computers aan elkaar gekoppeld, waarmee een voorzet werd gegeven voor de huidige moderne communicatiemiddelen. Bij dit tijdsverloop speelt de wet van Moore een belangrijke rol. De exponentiële groei die deze wet benoemt, kan maar door een aantal sectoren worden bijgehouden. De groei komt daarnaast niet alleen voor in de internetbusiness, maar ook in bio-, neuro-, nano- en blockchaintechnologie. Hardwell is in de laatste technologie een van de voorlopers: hij is de eerste internationale dj die zijn muziek verkoopt via blockchain.

Informatie en communicatie

Terug naar AI, een van de grootste technologische ontwikkelingen op dit moment. Jim vertelt dat hij AI indeelt in vier stages (moeilijkheidsniveaus). Allereerst zijn er relatief simpele algoritmes zoals we die nu kennen. Algoritmes zijn vooral codes die ervoor zorgen dat een bepaalde input via allerlei berekeningen (de throughput) in een waardevolle output wordt omgezet. Zo maakt Google gebruik van een algoritme om zoekresultaten te ordenen en worden algoritmes veel gebruikt om gebruikersinteracties in games mogelijk te maken. Algoritmes bestaan in de computers die we al lang kennen: deze machines zijn vooral bedoeld om berekeningen uit te voeren.

Jim Stolze demonstreert Alexa

Het volgende niveau is perception: niet alleen kunnen computers berekeningen uitvoeren, ze kunnen zelf ook de input verzamelen en output verspreiden via allerlei sensoren. Een zeer relevant voorbeeld zijn de zelfrijdende auto’s van Tesla, die zich door een grote hoeveelheid sensoren veel bewuster zijn van de omgeving dan mensen ooit zullen zijn. Zo voorkwam de Autopilot van een Model X dat een eigenaar van de Tesla bij een ongeluk in Nederland betrokken raakte (hier de video, let op: deze kan als schokkend worden ervaren).

Na perception komt NLP, wat staat voor Natural Language Processing. Met NLP kunnen computers niet alleen informatie opnemen en zenden, maar ook daadwerkelijk met mensen communiceren. NLP wordt steeds geavanceerder, waardoor computers met stemmen een steeds menselijker karakter krijgen. De film Her schetst hier een extreem voorbeeld van, waarin het hoofdpersonage verliefd wordt op een virtuele assistent. Jim heeft zelf ook een virtuele assistent meegenomen: Alexa, welke ingebouwd zit in Amazon Echo. Jim demonstreert hoe goed Alexa is in het herkennen van een stem en het vertalen en gebruiken van de betekenis van wat hij zegt.

De nieuwe expert

Over het volgende niveau had ik voorheen nog niet bewust nagedacht: expert systems. Jim vertelt dat er nu veel computers en AI zijn die veel verschillende dingen kunnen. Hij is van mening dat er steeds meer kunstmatige intelligentie zal komen die zich richt op een specifiek vakgebied, bijvoorbeeld de geneeskunde of advocatuur.

Het laatste niveau gaat hier nog een stap in verder: er zijn reeds algoritmes die beter in staat zijn om afwijkingen op het netvlies van een menselijk oog te detecteren dan een gerenommeerd oogarts. Het interessante hieraan is dat dit algoritme leert van zichzelf. Machine learning en deep learning zijn dan ook aan de orde van de dag. Een bekend voorbeeld hiervan is MarI/O, waarin een algoritme zichzelf leert om levels van Super Mario World te voltooien.

Jim sluit zijn keynote af met een belangrijke boodschap: veel bedrijven zijn er nog niet op voorbereid dat AI een steeds grotere rol speelt in de maatschappij. Hij vertelt dat maar 17% van de Nederlandse bedrijven erover nadenkt dat er weleens virtuele assistenten en andere vormen van AI in het personeelsbestand kunnen worden opgenomen.

Mixed reality: Iedereen is nu een terminator

Martin Tirion tijdens zijn keynote

Jim kondigt zelf de volgende spreker aan: Martin Tirion, User Experience Evangelist bij Microsoft. Martin begint zijn keynote met de vraag: wat als blijkt dat we op dit moment in een simulatie leven? Hiermee kondigt hij het onderwerp van zijn talk aan: mixed reality. Het blijkt dat mensen technologie vaak pas echt gaan waarderen als het bepaalde menselijke kenmerken en waarden bevat. Vandaar dat het Martin verbaast dat we nog steeds al ons werk op een qwertytoetsenbord doen, een zogenaamd logische plaatsing van letters die nog stamt uit het tijdperk van de typemachines, maar die eigenlijk helemaal niet natuurlijk aanvoelt voor de mens. Martin stelt dan ook dat het zaak is om technologie meer op de achtergrond te plaatsen om er echt gebruik van te kunnen maken.

Augmented reality en het nieuwe mixed reality kunnen hier een hele grote rol in spelen. Zo zag de terminator al extra informatie over een persoon terwijl hij die persoon aankeek. Dit is, samen met bijvoorbeeld Pokémon Go, een goed voorbeeld van augmented reality. Met de Hololens is Microsoft pionier in de wereld van mixed reality. Door het projecteren van hologrammen in een echte wereld die ook nog eens interactief zijn, is de Hololens in staat om de grens tussen de echte wereld en de virtuele wereld volledig te vervagen. Beeldherkenning speelt hierbij een belangrijke rol: de Hololens weet wat een stoel is en kan hierop een personage projecteren of daadwerkelijk een hologram maken van iemand die aan de andere kant van de wereld staat.

A Space Odyssey wordt Skype

De interactieve sessie werd afgesloten door een keynote van David Thorpe, head of technological solutions bij YouTube. In deze functie heeft hij veel contact met partners van het videoplatform van Google.

Hij blikt met een aantal video’s eerst terug op de vorige eeuw: hoe zagen we toen de 21e eeuw en wat is hier werkelijkheid van geworden? Zo is de videotelefoon uit 2001: A Space Odyssey werkelijkheid geworden in Skype en Facetime en de zelfrijdende taxi uit Total Recall is, uitgezonderd van de pop als chauffeur, werkelijkheid geworden met de Autopilot van Tesla. Volgens David is de toekomst al aanwezig, het is alleen niet gelijk verdeeld over de wereld, waardoor veel landen achterblijven.

David Thorpe vertelt over de toekomst van technologie

Hij beschrijft in dit model drie richtlijnen die de toekomst van technologie vormen:

1. 1. Technologische (fysieke) barrières: deze worden gevormd door een gebrek aan geld en middelen, waardoor niet de techniek aanwezig is om innovaties mogelijk te maken.
   2. Sociale barrières: hier geldt de vraag of we de toekomst wel accepteren. De belangrijkste reden dat het Google Glass project faalde, is omdat deze al snel werd verboden in winkels of andere openbare gelegenheden. De sociale norm kon de techniek niet aan.
   3. Bruikbaarheid: om technologie door te voeren moet deze wel voldoende bruikbaar zijn. Wat heb je bijvoorbeeld aan een Apple Watch als hij eigenlijk hetzelfde doet als je iPhone? Dit probleem heeft Apple opgelost door veel gezondheidsfunctionaliteiten in de smartwatch in te bouwen, waardoor het product wel een meerwaarde heeft gekregen.

En wat is nu de toekomst van YouTube? David stelt dat YouTube weleens het platform kan worden voor audiovisuele content. Het platform heeft al veel innovatieve mogelijkheden (denk aan 4K-beelden of VR) en bevat enorm veel content. Ook bij YouTube is het opgevallen dat deze nieuwe technieken nog weinig worden gebruikt: binnen de kortste keren stoppen mensen met het bekijken van een football-wedstrijd in VR en kijken ze verder op een normaal scherm. Toch verwacht David een groei, omdat de huidige generatie de kwaliteit, gemak en snelheid van de content op het platform erg weet te waarderen.
Al met al is de masterclass erg inspirerend voor mij geweest en het was prettig om na de sessies nog na te praten met alle aanwezigen.

Welke toekomstbeelden op het gebied van technologie verwacht jij? En welke zullen dan invloed hebben op moderne media? Ik ben benieuwd hoe andere mediawijsheid professionals hier tegenaan kijken. Laat het me weten in een reactie, of stuur me een tweet!