Afgelopen week vond het Cinekid Festival plaats op het Westergasterrein in Amsterdam. Een week lang konden kinderen in aanraking komen met alle aspecten van de media-industrie. Naast de activiteiten voor kinderen was er tijdens het festival ook een programma voor (internationale) professionals. Op donderdag 26 oktober werd dan ook het Cinekid Media Literacy Seminar 2017 georganiseerd in samenwerking met Mediawijzer.net. Dit jaar was het thema het overbruggen van de generatiekloof tussen jongeren en ouderen. Een verslag van de middag.

Onze samenleving digitaliseert snel. De jeugd van tegenwoordig vindt razendsnel nieuwe manieren voor het consumeren en creëren van media. Professionals en opvoeders zullen zich hieraan moeten aanpassen. Wat kunnen we leren van deze jonge mediagebruikers en -makers? Hoe kunnen we deze generatiekloof overbruggen? Deze vragen stonden centraal tijdens het seminar.

De generatiekloof iets van alle tijd?

De moderator van de middag was David Kleeman. Kleeman opent het seminar met een korte introductie waarbij hij het belang benadrukt van de context. Kleeman geeft aan dat de generatiekloof eigenlijk niet iets nieuws is en in principe dan ook niet verandert. Wat wél verandert is de context. De generatie van nu heeft namelijk een hele andere relatie met media dan eerdere generaties. Het is dan ook belangrijk dat jongeren en ouderen gaan samenwerken om de generatiekloof te overbruggen.

Een generatie klaar voor de toekomst

Hierna is Mary Berkhout (programmamanager Mediawijzer.net) aan het woord. Tegenwoordig speelt bijna elk kind met oude én nieuwe (digitale) media. Het is belangrijk dat er aandacht is voor de ontwikkelingen op het gebied van media en media literacy waarbij een speciale focus is weggelegd voor creativiteit, zo geeft Berkhout aan. Zijn de jongeren van nu alleen maar consumers? Of creëren ze hun eigen wereld en verhalen met media? Berkhout vertelt dat het vaak lijkt dat de jongeren geen hulp nodig hebben; ze vinden immers makkelijk hun weg in het digitale landschap waarin de mogelijkheden oneindig zijn. Het is dan ook een uitdaging voor ouders, opvoeders, docenten en mediamakers om hierin actief deel te nemen en kinderen te stimuleren hun vaardigheden verder te ontwikkelen. Berkhout benadrukt het belang van samenwerken hierbij: werk samen met jongeren en stel jezelf open om ook van hen te leren. Zo wordt de aankomende generatie er een die mediawijs is en daarmee klaar voor de toekomst.

21e-eeuws vakmanschap

De tweede spreker is Henk Oosterling (associate professor aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam). Oosterling geeft aan dat wij tegenwoordig nog niet de juiste discourse hebben gevonden om aan te tonen hoe media onze levens beïnvloeden. We moeten ons ervan bewust zijn dat de situatie tegenwoordig totaal anders is dan bijvoorbeeld in de jaren 90. Waar het vroeger ging om schriftelijke geletterdheid, gaat het nu om een nieuwe digitale geletterdheid: het gaat van ‘book to browser.’ Oosterling stelt dat we nieuwe literacies, oftewel een nieuwe geletterdheid, moeten ontwikkelen. De manier waarop wij de wereld om ons heen waarnemen is immers anders. Zo zijn wij tegenwoordig ‘geworteld’ in de werkelijkheid via verschillende interfaces. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat we door verschillende technische toepassingen en met interfaces de werkelijkheid kunnen zien, zoals we met MRI-scans onze lichamen bekijken. Wat ook anders is, is dat we tegenwoordig in een netwerksamenleving leven: mensen zijn verschillende knooppunten in een groot netwerk. Dit zorgt er ook voor dat onze kijk op de wereld dient te veranderen.

Oosterling benadrukt tot slot het belang van verandering in het onderwijs. Alleen dan kan onze kijk op de wereld daadwerkelijk worden veranderd en kan media literacy zich verder ontwikkelen. Als voorbeeld geeft Oosterling het door hem opgerichte project Rotterdam Vakmanstad Skillcity (RVS) waarbij jongeren nieuwe skills leren en worden klaargestoomd voor 21e-eeuws vakmanschap.

“The child als creator”

Hierna is het tijd voor twee casestudies. Allereerst presenteert Asta Wellejus (transmedia producer) de case-study ‘The Child as Creator.’ Wellejus houdt zich bezig met het ontwikkelen van interactieve formats waarbij film, theater, roleplaying en games worden gecombineerd. Met ‘Die Asta Experience’ focust zij zich op het ontwikkelen van interactieve verhalen waarbij het publiek participeert in verschillende mediavormen – van films en televisieprogramma’s tot musea. Wellejus is momenteel samen met het ministerie van Onderwijs en een aantal musea in Denemarken bezig met de nieuwe tool ‘The Timeportal’ waarbij jongeren door kunst in aanraking komen met geschiedenis. Door jongeren zelf actief te laten zoeken naar verborgen verhalen in kunst wordt er effectief geleerd. Ze komen in aanraking met (kleine) verhalen, visuals, films en audiofragmenten en zijn vooral zelf aan het ontdekken. Wellejus stelt dan ook dat wanneer er met games wordt gewerkt, het niet moet gaan om de game zelf, maar om wat er gebeurt in een game en tussen de jongeren die de game spelen: “technology is something that guides.”

Samenwerken met young creators

De laatste spreker is Jeroen Koopman (oprichter van NewBe). Koopman presenteert de tweede casestudy ‘Bridging the Generation Gap.’ Het huidige medialandschap is aan verandering onderhevig en gaat veel verder dan het ontwikkelen van ‘normale’ televisieprogramma’s. Denk bijvoorbeeld aan de YouTubers die met hun online video’s een enorm bereik hebben. Koopman geeft aan dat er soms nogal sceptisch wordt gekeken naar deze young creators. Het is echter belangrijk om de young creators niet als een vijand te zien, maar juist een manier te vinden om hun kennis te benutten en van hen te leren. Zij zijn immers de experts en weten precies hoe ze hun publiek kunnen bereiken.

Koopman geeft als voorbeeld van een goede samenwerking tussen YouTubers en professionals de onlangs verschenen Nederlandse film ‘Misfit.’ In de film spelen naast ‘normale’ acteurs een hoop YouTubers en wordt de hoofdrol zelfs vertolkt door een bekende Nederlandse YouTuber die tevens de rol als co-producer heeft vervuld. Koopman vertelt dat het proces van deze film anders verliep dan normaal. Zo is er bijvoorbeeld niet begonnen met het schrijven van een script, maar met het vaststellen van de main-cast (het talent) en de doelgroep. Tot slot benadrukt Koopman nogmaals het belang van samenwerken tussen professionals en talenten: “They are more expert than you (when it comes to their audience) and you are more expert than them (when it comes to filmmaking). Don’t judge a book by its cover.”

Emoji’s als digitale uitdrukkingen

Na een korte pauze beginnen drie verschillende workshops die werden gegeven door instagram artist Annegien Schilling, oprichter van De Tube School Bas van Teylingen en emoji onderzoekster Lilian Stolk. Ik was aanwezig bij de laatste workshop over emoji’s.

Stolk vertelt dat tegenwoordig 80% van de mensen met een mobiele telefoon emoji’s gebruikt. Emoji’s zijn digitale uitdrukkingen: door het gebruik van emoji’s kunnen gevoelens en ideeën (sneller) worden overgebracht. Een emoji is eigenlijk een moderne variant op de vroegere muurschilderingen en hiërogliefen waarbij een symbool staat voor een bepaalde betekenis. Stolk vertelt dat emoji’s oorspronkelijk uit Japan komen en bestaan uit de Japanse woorden ‘e’ (afbeelding) en ‘moji’ (karakter). Tegenwoordig zijn meer mensen geïnteresseerd in emoji’s en in de ontwikkeling ervan. Lilian Stolk doet hier dan ook onderzoek naar. Na de interessante uitleg over emoji’s was het tijd om zelf aan de slag te gaan waarbij iedereen een eigen emoji ging maken die hij of zij nog mist in de steeds groter wordende verzameling van emoji’s. Zie het resultaat hiernaast:

Al met al was het een interessante middag met boeiende praatjes en genoeg nieuwe ideeën om (hopelijk) uiteindelijk die generatiekloof tussen jongeren en ouderen te overbruggen.