In 2017 lanceerde Netwerk Mediawijsheid de MediaDiamant, een wegwijzer met tips voor opvoeders en professionals om kinderen van 0 t/m 18 jaar mediawijs op te laten groeien. Inmiddels maken verschillende organisaties en professionals er gebruik van in hun dagelijkse praktijk. Hoe kan de kinderopvang de MediaDiamant inzetten? Aan het woord is Denise Bontje: zelfstandig adviseur (DmaakthetBont), auteur, spreker en trainer. Ze is gespecialiseerd op het snijvlak van taal, media(opvoeding) en spel.

“Opvoeden anno nu. Ga er maar aan staan. De verleidingen voor kinderen (ook voor jonge kinderen ja), zijn er niet minder op geworden. Naast snoep gaat het ook om het scherm dat trekt. Of het nu om televisie, tablet of smartphone gaat. Hoogste tijd voor actie! En dan bedoel ik niet volledig afschermen van digitale media, maar bewust opvoeden,” aldus Denise.

Ze stelt dat ouders in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kinderen en dus ook voor mediaopvoeding. “Maar: steeds meer kinderopvangorganisaties maken gebruik van digitale ouderportalen en tablets doen zo hun intrede op de groep. Daarom is het – ook in het kader van gezonde kinderopvang – steeds belangrijker dat kinderopvangorganisaties nadenken over hun rol bij mediaopvoeding en het voorbeeld dat zij geven op de groep. Hoe kunnen zij ouders ondersteunen op het gebied van mediaopvoeding? Welk voorbeeld kan de pedagogisch medewerker geven aan kinderen (en ouders)?”

De MediaDiamant in een notendop: een praktische conversatiestarter die focust op de kansen die media bieden. De vijf pijlers van mediaopvoeding staan centraal: het hebben van plezier, het maken van goede afspraken over veiligheid, het kiezen van goede inhoud, samen met media bezig zijn en het vinden van een goede balans. De MediaDiamant is een aanvulling op de Toolbox Mediaopvoeding (NJi) en is ontwikkeld door verschillende Nederlandse experts in mediaopvoeding.

Meer informatie voor ouders & opvoeders » mediawijsheid.nl/mediadiamant
Meer informatie voor professionals » mediawijzer.net/mediadiamant

Eerst de basis, daarna concrete afspraken

In gesprekken die Denise met de kinderopvang voert over hun rol bij mediaopvoeding, komt de MediaDiamant automatisch aan bod. “Pedagogisch medewerkers willen het liefst concrete handvatten, maar net als bij een gezin kan de invulling van mediaopvoeding verschillen. De keuzes die je als organisatie maakt ten aanzien van mediagebruik met kinderen hangt onder andere af van de opbouw van de organisatie (wordt er gewerkt met horizontale of verticale groepen), maar ook van de visie op de ontwikkeling van kinderen.”

Ze daagt organisaties dan ook vooral uit om allereerst een eigen visie op media te ontwikkelen. Ook als ze nu al denken dat ze ervoor kiezen om pedagogisch medewerkers niet aan de slag te laten gaan met media met de kinderen. “Een visie vanuit de organisatie geeft een mooi kader waarbinnen je een gesprek kunt voeren over mediaopvoeding en gebruik van media met en voor kinderen. De visie en het beleid moeten ook passen binnen het pedagogisch-didactisch beleid van de organisatie. Is die basis gelegd, dan kun je met medewerkers (en vertegenwoordigers van ouders) overgaan tot concrete afspraken. Praat daarom met elkaar over media. Ga met elkaar in gesprek aan de hand van vragen als: Gaan we verschillende media inzetten met de kinderen? Waarom willen we dat? Welke media willen we inzetten? Vanaf welke leeftijd? Wanneer en hoe zetten we media in? Hoe zorg je voor balans? Hoe zorgen we voor de toegevoegde waarde? Hoe pak je het aan en wat is de rol van de pedagogisch medewerker daarbij? Bespreek deze vragen en gebruik de MediaDiamant als tool om de vijf belangrijkste elementen van mediaopvoeding ter sprake te brengen.”

MediaDiamant als hulpmiddel: zet ‘m neer!

De uitdaging voor organisaties is volgens Denise dat de inzet van media geïntegreerd wordt in de huidige werkwijze van pedagogisch medewerkers. “Mediagebruik hoeft (zeker met jonge kinderen) op de opvang geen losstaande media-activiteit te worden. Maak het onderdeel van het geheel. De kracht ligt in de combinatie van (voor-)lezen, kijken, spelen en doen. Met én zonder scherm. Binnen én buiten.”

“De vijf onderdelen van de MediaDiamant zijn niet alleen belangrijke punten om afspraken over te maken in het voortraject. Het kan ook zeker een hulpmiddel zijn tijdens het werk. De vorm waarin de MediaDiamant in 2017 is ontworpen leent zich er ook voor om het letterlijk als object neer te zetten op ooghoogte van de pedagogisch medewerkers. Het is een mooie reminder om bewust te kiezen voor passende inhoud, te zorgen voor de veilige omgeving, met plezier verschillende media samen te gebruiken en de balans in de gaten te houden.”

Het is mooi om te zien dat steeds meer kinderopvangorganisaties (groot én klein) zich buigen over deze kwestie, vindt Denise. “En vooral om te merken dat de discussie niet meer gaat over óf er iets moet gebeuren met media(opvoeding) in de kinderopvang, maar hoé. Media zijn niet weg te denken uit de samenleving en daar waar boekjes al een behoorlijk vaste plek hebben gekregen, kijk ik uit naar de tijd waarbij elke professional en organisatie bewust bezig is met mediaopvoeding: het maken van bewuste keuzes en het aanbieden van verschillende geschikte media voor de kinderen op de groep.”

Tot slot roept Denise op: “Het is tijd en aan jullie: maak keuzes en laat ouders en kinderen zien hoe je heel bewust verschillende media (met en zonder scherm) kunt combineren. Gebruik die MediaDiamant en haal uit media wat erin zit. Geef het goeden voorbeeld en daag kinderen uit om er ook mee aan de slag te gaan. Lezen, kijken, spelen én doen. Veel plezier!”

Meer lezen over de MediaDiamant:

» #MediaDiamant in de zorg: Geen internetpolitie, wél maatwerk
» De vragen van ouders zijn uitgangspunt bij de MediaDiamant in de Bibliotheek
» #MediaDiamant & de mediacoach: kapstok voor gesprek over mediaopvoeding
» LVB & de MediaDiamant: “Spelenderwijs leren werkt beter dan ‘dit moet je niet doen’”