Er is veel aandacht voor hoe kinderen op scholen of thuis omgaan met media. Ook in de kinderopvang is daar aandacht voor, maar de kansen worden lang niet volledig benut, ontdekte Céline Elkhuizen (Partou) tijdens haar opleiding tot mediacoach.
In plaats van bij die constatering te blijven, zette ze de stap naar actie. Bij Partou ontwikkelde ze een mediabeleid en mediawijze activiteitenprogramma’s voor kinderen, zoals het ‘beat the hacker’ programma in samenwerking met Hackshield. En samen met Anneke van Soest (Anno Nu Mediacoaching) schreef ze twee e-learningmodules voor pedagogisch professionals van Partou. Daarin zijn onder andere de Richtlijn Gezond Schermgebruik, de MediaDiamant en media-empowerment gebruikt als basis voor de e-learning ‘Aan de slag met mediapedagogiek’: mediawijsheid vertaald naar de pedagogische praktijk. In de e-learning worden praktische hulpmiddelen aangereikt, om media bewust en pedagogisch verantwoord in te zetten bij activiteiten in de kinderopvang
Tijdens de Week van de Mediawijsheid worden de modules gelanceerd voor ruim 9000 pedagogisch professionals bij Partou. Een mooi voorbeeld van hoe je als organisatie structureel met mediawijsheid aan de slag gaat. We spraken met Céline over het proces, de keuzes en de lessen voor andere organisaties.
De blinde vlek
Céline: Voor de kinderopvang is het ook echt een uitdaging om media op zo’n manier te gebruiken dat het van toegevoegde waarde is
Céline merkte het al snel tijdens haar opleiding tot Mediacoach: op netwerkbijeenkomsten en bijscholingen was ze vrijwel de enige vanuit de kinderopvang. “De focus ligt bij thuis, scholen en zorginstanties,” vertelt ze. “Maar voor de kinderopvang is het ook echt een uitdaging om media op zo’n manier te gebruiken dat het van toegevoegde waarde is. Dat vergt meer creativiteit dan in het onderwijs, waar het gebruik van media meer voor de hand ligt.”
“Die uitdaging wordt nog groter doordat bestaande richtlijnen niet aansluiten. De huidige richtlijnen gaan over mediagebruik thuis: gamen, sociale media. Maar in de kinderopvang worden privé mobieltjes en devices met internet bijna niet gebruikt of toegestaan voor de kinderen. Dus hebben de pedagogisch professionals handvatten nodig om media in te zetten bij offline activiteiten.”
Pionieren met mediapedagogiek
Die constatering was voor Céline de aanleiding om samen met Anneke, collega Mediacoach en ervaring in de kinderopvangsector, twee e-learningmodules te ontwikkelen. “We besloten al snel om het op te splitsen in twee delen. De eerste module gaat over het eigen bewustzijn, kennis en gedrag van de pedagogisch professional. Die moet immers het goede voorbeeld geven. Het tweede deel gaat over toepassen in de praktijk.”
In de kinderopvang gaat het niet over mediagebruik zelf, maar over media inzetten bij activiteiten gericht op kindontwikkeling, mediapedagogiek dus
Voor die praktijktoepassing introduceerden ze een nieuwe term: mediapedagogiek. “Mediaopvoeding gaat over normen, waarden en afspraken rondom mediagebruik – iets voor een thuisomgeving. Mediawijsheid heeft een educatief tintje en wordt vooral op scholen gebruikt. Maar in de kinderopvang gaat het niet over mediagebruik zelf, maar over media inzetten bij activiteiten gericht op kindontwikkeling, mediapedagogiek dus.”
Van theorie naar praktijk
Die vertaalslag blijkt cruciaal. Neem het programma van Hackshield, dat Céline omvormde tot ‘Beat the Hacker‘. “Het oorspronkelijke programma is educatief en gericht op school. Maar kinderen mogen op de bso niet het gevoel hebben dat ze alsnog in de schoolbanken zitten.”
Céline creëerde daarom een offline variant. “Bij ’the cloud’ gaan we naar buiten om wolken te kijken, bij firewall doen we een sport- en beweegactiviteit, bij phishing gaan we vissen vangen en we bakken natuurlijk échte cookies. Zo leren kinderen spelenderwijs de termen die bij media horen, en kunnen pedagogisch professionals erover praten met de kinderen. Media krijgt bij ons alleen een plek als het bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen. Dat noemen we de plusfactor. Denk aan motoriek, taal, creativiteit of samenwerken. Zo wordt media een echte toegevoegde waarde in ons werk.“
Structureel verankeren
Met 9000 medewerkers bij Partou was een e-learning de meest logische optie. “In het verleden gaf ik wel workshops, maar dat is met deze schaalgrootte niet meer realistisch. Met deze e-learning bereiken we wel iedereen. Het is jammer dat je geen vragen direct kunt beantwoorden. Daarom hebben we hele praktische handvatten ontwikkeld, die direct toegepast kunnen worden. En kunnen collega’s me altijd mailen met vragen of terecht bij de pedagogisch coach.
Om te voorkomen dat de e-learning een afvink-actie wordt, ontwikkelt Céline doorlopend activiteitenprogramma’s voor locaties. “Ik zorg dat media geïntegreerd is in het aanbod, met variatie en uitdaging.” Dankzij onze landelijke activiteitenkalender doen alle locaties hieraan mee.
De aandacht gaat vaak naar wat niet kan: beperkte beschikbaarheid van devices, geen sociale media, geen games. Maar er is genoeg speelruimte als je maar weet waar je moet kijken
Haar advies aan andere organisaties? “Kijk naar kansen en mogelijkheden, niet naar beperkingen. De aandacht gaat vaak naar wat niet kan: beperkte beschikbaarheid van devices, geen sociale media, geen games. Maar er is genoeg speelruimte als je maar weet waar je moet kijken. Gebruik media als inspiratiebron of ter aanvulling. Speel een levend Zwerkbal-spel bij een Harry Potter thema, of laat kinderen een stop-motion-filmpje maken van kleipoppetjes die ze hebben geknutseld. Doe een beroep op hun creativiteit.”
Heb je naar aanleiding van deze publicatie een vraag voor Céline? Neem dan contact op.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.