Hoe bereik je met een mediawijsheid-initiatief (nieuwe) doelgroepen? En hoe zorg je ervoor dat niemand wordt uitgesloten? Daarover gingen netwerkpartners Bibliotheek Venlo, Alliantie Digitaal Samenleven, Common Frames en Netwerk Filmeducatie onder leiding van Leroy Niemel in gesprek, tijdens de online editie van de MNX op 20 april. We zetten de belangrijkst inzichten van de sessies over ‘inclusief bereik’ voor je op een rij.

Het belang van inclusief bereik

Als netwerk werken we aan de missie ‘iedereen mediawijs’. We dromen van een Nederland waar iedereen de voordelen van media kan benutten, de nadelen kan vermijden en zich beschermd weet in een wereld vol media. Maar om digitale inclusie te bereiken in deze diverse samenleving, moeten we stilstaan bij inclusief bereik.

Voorlopers delen hun kennis

De MNX draait dit jaar om het thema All inclusive, hoe doen we dat? Tijdens interactieve sessies delen voorlopers uit het netwerk hun inzichten over inclusieve media, inclusief bereik of inclusief ontwerp. Tijdens de sessies over inclusief bereik vertellen Sanne Pijnenburg (Bibliotheek Venlo), Wietske Kamsma (Alliantie Digitaal Samenleven) Hemmo Bruinenberg en Leila Jane Ali-Dib (Common Frames) en Padmini Kruitwagen en Margreet Cornelius (Netwerk Filmeducatie) over hun projecten, waarmee zij niet alleen mediawijsheid, maar ook inclusie vergroten. Dat gebeurde onder leiding van cultureel strateeg Leroy Niemel.

Leer mensen écht begrijpen

Leroy Niemel leidt deze sessie en vertelt hoe hij inclusie integreert in zijn werk als cultureel consultant. Leroy is oprichter van cultural consultancy agency Canvas Black, waarmee hij opereert op de intersectie van culturen en mode, muziek, kunst en jongerencultuur. Bij zijn strategische branding en merk-ervaringen zet hij altijd inclusie centraal. Leroy start de sessie met het delen van zijn eigen succesformule.

“Ik werk altijd met de drie pilaren cultuur, communicatie en community.” Wat is de (digitale) cultuur waarin de gebruiker leeft? Hoe kunnen we mensen bereiken en informeren? En hoe leren we hen echt begrijpen?

“Om inclusief te zijn we moeten mensen leren begrijpen en leren kijken naar perspectieven die anders zijn dan die van onszelf. Dat zien we ook bij de voorbeelden die we vandaag bespreken.”

Een taalimpuls bij Plek 3

Dan krijgt Sanne Pijnenburg van Bibliotheek Venlo het woord. Zij vertelt over hun project Plek 3, waarmee ze zich inzetten voor kinderen die een taalimpuls nodig hebben. O.a. met activiteiten gericht op digitaal burgerschap en zelf media maken. ‘We zien de bibliotheek als derde leeromgeving en proberen de drempel om de bibliotheek in te stappen te verlagen.’ Om juist de ouders en kinderen te bereiken die het meest baat hebben bij het programma hebben ze hun manier van werken aangepast.

Bekijk het interview waarin Sanne vertelt over het project:

Om ouders te bereiken én betrekken zet de bibliotheek filmpjes in waarmee ze op visuele manier vertellen wat de kinderen kunnen doen bij Plek 3. Ze bereiken de ouders via scholen en ook via een facebookgroep, waar de communicatie met de ouders soepeler verloopt dan via de mail of telefoon. Ook merkten ze dat het organiseren van een ouderbijeenkomst niet de juiste vorm was om ouders te bereiken. Toen daar niemand op af kwam besloten zij de ouders persoonlijk te benaderen. En dat werkte wel.

Het voorbeeld van Plek 3 laat zien hoe sterke samenwerking en aanpassingsvermogen leidt tot groter bereik. Ze werkten samen met een onderwijsadviesbureau, haalden input bij scholen en sloten zich aan bij het project vanuit de gemeente m.b.t. kansengelijkheid. Via pilots werkten ze samen met de doelgroep en passen ze hun programma steeds aan op de behoeftes van de kinderen en ouders. Sannes advies is dan ook: “Geef niet te snel op als je tegensputteringen krijgt. Laat zien waarom het belangrijk is en neem partijen mee in je plan.”

Hoe bereik je juist de mensen die niet digitaal bereikbaar zijn?

Ook Wietske Kamsma van de Alliantie Digitaal Samenleven laat zien hoe krachtig een effectieve samenwerking kan werken om juist de mensen te bereiken die het meest kunnen profiteren van mediawijsheid. Met het initiatief Allemaal Digitaal zet Wietske zich in voor digitale inclusie van kinderen die opgroeien in armoede, nieuwkomers, anderstaligen/laaggeletterden en ouderen. O.a. door laptops te verspreiden.

Bekijk het interview waarin Wietske vertelt over het project:

“Inclusie betekent dat iedereen mee kan doen in de samenleving en zich betrokken voelt, én dat er naar je geluisterd wordt.” Maar hoe bereik je juist de mensen die digitaal niet bereikbaar zijn? Dat bereikt de alliantie via maatschappelijke organisaties die tot voorbij de voordeur komen, door de alliantie gedoopt tot ‘toeleiders’. Ze hebben een ketenpartner in elke stad, die bijvoorbeeld laptops op kan knappen. De alliantie vervult de rol van verbinder en is constant bezig met leren en verbeteren. Het team zelf is niet divers en daarom is volgens Wietske een constante feedbackloop essentieel. “We blijven met de doelgroepen in gesprek.”

Wietske deelt haar twee belangrijkste lessen: “Het apparaat is eigenlijk een positief paard van Troje. Doordat we binnenkomen bij mensen biedt het ons de kans om te zien wat een gezin echt nodig heeft om mee te doen aan de samenleving.” En de tweede les: “Je moet ook hulp aanbieden.” Door samen te werken met bibliotheken en partijen zoals Seniorweb, hebben ze een hulplijn opgezet en weten ze via de directe omgeving hulp aan te bieden op gebied van digitale en taalvaardigheden.

Waardevolle stemmen van jonge nieuwkomers

Hemmo Bruinenberg en Leila Jane Ali-Dib vertellen over hun werk bij Common Frames. Zij maken mediaproducties met jonge nieuwkomers en geven hen zo de kans om zelf hun verhaal te vertellen. ‘Stemmen die waardevol zijn voor het medialandschap en professionals.’ Het project is ontstaan vanuit de behoeftes van docenten en jongeren.

Bekijk het interview waarin ze vertellen over het project:

Ook voor Hemmo en Leila dragen het oprecht luisteren naar de doelgroep en een flexibele houding bij aan hun succes op gebied van inclusief bereik. Wat voor het ene project of de ene doelgroep werkt, hoeft niet te werken voor een andere. “Luister goed naar je doelgroep, ga met ze in gesprek en doe dat continu. En kijk op elke plek waar je komt of het aansluit en blijf daar flexibel in”, zo luidt de gouden tip van Hemmo.

Wat is de impact van het project? Samen met de Universiteit Utrecht heeft Common Frames een impactmeting gedaan. Ze merken vooral dat het moeilijk is om achteraf persoonlijk contact te houden. Daarom hebben ze het talentteam opgericht, voor jongeren waar nog contact mee is die meer willen doen met mediamaken. Ook komen er in juni twee samenwerkings-pilots tussen een Nederlandse klas en een nieuwkomersklas om juist ook verbinding te bevorderen.

‘Tijdens het programma hebben de jongeren lol en door te reflecteren ontdekken ze hoeveel ze eraan hebben, denk aan technische skills en leren samenwerken.’ Ook Hemmo zelf heeft geleerd, zijn beeld van vluchtelingen is veel rijker geworden. ‘Ze zijn vaak heel optimistisch, en niet triest. Het zijn ‘gewoon’ pubers waarbij dezelfde thema’s spelen als bij andere pubers.’

Verrijk je wereld met filmeducatie

Padmini Kruitwagen en Margreet Cornelius sluiten de sessie af en vertellen over hun werk bij Netwerk Filmeducatie. Ze stimuleren de taal van film in het onderwijs, zodat kinderen en leraren ‘film leren spreken’.

Bekijk het interview waarin Padmini vertelt over hun werk:

Netwerk Filmeducatie bevordert inclusie doordat filmmaken je blik op de wereld verrijkt. Je krijgt meer inlevingsvermogen in een ander. Padmini’s gouden tip voor inclusief bereik is dan ook: “Blijf altijd nieuwsgierig naar de ander. Blijf kritisch op de norm en besef je ook altijd dat je zelf niet de norm bent.” Het netwerk wil zoveel mogelijk filmleraren voor de klas, als extra kwalificatie naast hun eigen vak (zoals Nederlands of geschiedenis). Ook hierbij is het belangrijk om je goed in te leven in de wereld van het onderwijs.

Tijdens de sessie is Margreet Cornelius aanwezig om vragen van de aanwezigen te beantwoorden. Door filmeducatie in te bedden in bestaand onderwijs, sluit het goed aan bij de behoeftes van de leraar. Leerlingen zijn de einddoelgroep en met het ervaringsgerichte leren kunnen einddoelen worden afgevinkt. Daarnaast adviseert Margreet om naar de gemeenschappen waar je doelgroep zich bevindt toe te gaan en om je te specialiseren, zodat je specifiek kunt aansluiten bij wat een leraar nodig heeft. “Leer van elkaar en kijk bij elkaar af.”

Enthousiasme, dat is wat voor Margreet het belangrijkst is. “Film is enthousiasme voor verhalen vertellen overbrengen. Je leert jezelf uitdrukken.” Vertellen met beeld, en ook de orale traditie zou meer aandacht moeten krijgen. Door het enthousiasme onder leraren groeit het initiatief in bekendheid. Het netwerk kiest ervoor om niet te investeren in flyers, maar juist in kennisoverdracht en deskundigheidsbevordering.

Benieuwd wat er nog meer aan bod kwam tijdens de MNX op 20 april? Lees het volledige verslag.

Wil jouw organisatie ook stappen zetten op gebied van inclusieve media? Met de Challenge All inclusive 2021 stelt Netwerk Mediawijsheid 50.000 euro beschikbaar voor initiatieven die inzetten op het MNX-thema All inclusive. Dien je initiatief uiterlijk 16 mei in. Bekijk hier het aanmeldformulier.

Meer over All inclusive:

» Podcast – Succesvol werken aan digitale inclusie, met Nicole Goedhart
» MNX21: inspirerende projecten over inclusieve media
» Aan de slag met inclusie: dit was de MNX21