Volgens recente cijfers van het CBS blijkt dat in 2014 11% van de jongeren van 15 tot 18 jaar te maken kreeg met cyberpesten. Ook scholen krijgen uiteraard te maken met slachtoffers en daders van online pesten. Moet je als leerkracht cyberexpert zijn om dit aan te pakken?

Pesten is pesten

Onderzoekers, leerkrachten en hulpverleners maken een duidelijk onderscheid tussen cyberpesten en het zogeheten traditioneel pesten. Dat blijkt ook uit het feit dat het recente onderzoek van CBS enkel gaat over cyberpesten. Leerlingen maken dat onderscheid zelf nauwelijks. Onderstaand fragment uit een bewerking van een geanonimiseerd chatgesprek met Pestweb illustreert dat goed;

Pestweb: Vervelend dat je gepest wordt :(. Goed dat je hier komt chatten.

Hoe word je gepest?

Anoniem: oh, ze schelden me uit en roddelen en zeggen op de app van ow ***** is echt een slet en een dikke koe

Wij merken in deze gesprekken dat pesterijen die beginnen in de klas doorgaan op sociale media en andersom. Uit het onderzoek van CBS blijkt ook dat in tweederde van de gevallen de dader een bekende is. In onderstaand verhaal vertelt Asaja dat de pesters bekenden waren (klasgenoten) die haar via Twitter uitscholden:

Uit de app groep stappen not done

Waar het heel bedreigend lijkt om door een onbekende lastig gevallen te worden op internet, hebben leerlingen daar in de praktijk vaak minder last van. Ongewenste berichten of verzoeken klikken ze weg of onbekende mensen blokkeren ze. Maar als het een bekende is, raakt het jongeren een stuk meer en speelt er ook een sociaal aspect mee. Dit kan ik weer het beste illustreren aan de hand van een fragment uit hetzelfde chatgesprek hierboven;

Pestweb: Is het misschien een idee dat je uit de app groep gaat?

Anoniem: Neeh, want dan zeggen ze van ja, ***** je zit niet meer op de app en dan weet ik niet meer waar ze het over hebben enzo en soms doen ze wel aardig

Klasgenoten zien het als laf als ze uit de app groep (of een ander sociaal mediakanaal) stappen. Daarnaast is het vooral ook heel leuk op sociale media en worden er ook vaak schoolzaken besproken.

Cyberpesters zijn niet origineel

Uit onderzoek van Sindy Sumter uit 2011 blijkt ook dat cyberpesters niet bijster origineel zijn. Ze pesten nagenoeg op dezelfde manier als offline. In het onderzoek van Sumter is gevraagd wat jongeren op het internet hebben meegemaakt voor een periode van zes maanden. Jongeren worden op het internet beledigd, buitengesloten of er wordt over ze geroddeld. Dit bevestigen de gesprekken die Pestweb voert met leerlingen over pesten.

Moet je een cyberexpert zijn?

Zoals ik hierboven heb beschreven gaat het bij cyberpesten voor het overgrote deel over dezelfde pesters die op nagenoeg dezelfde manier pesten, alleen het medium is anders. Misschien krijg je als leerkracht de indruk dat je alle ins and outs van sociale media en internet dan moet weten om leerlingen te helpen. Het kan zeker helpen je goed te verdiepen in wat jongeren online doen, en ook te ontdekken waar ze veel plezier aan beleven. Hiervoor kun je op deze website ruime inspiratie opdoen en suggesties vinden.

Je hoeft echter zelf geen cyberexpert te zijn om als leerkracht deze manier van pesten aan te pakken en te voorkomen. Er zijn genoeg websites waar je naar kunt doorverwijzen met praktische en technische tips tegen cyberpesten of het laten verwijderen van ongewenst materiaal. Zoals meldknop voor als er iets vervelends is gebeurd op internet of vraaghetdepolitie als een leerling mogelijk aangifte wil doen of wil weten of iets strafbaar is.

#Durfjijhetaan?

Het aanpakken en voorkomen van cyberpesten in de klas verschilt dus niet veel van het aanpakken van traditioneel pesten. In een klas met een prettige sfeer wordt minder gepest en loopt het minder vaak uit de hand. Voor leerlingen ben je als leerkracht het aanspreekpunt als er online gepest wordt. Leerlingen kunnen het bij je melden, vragen om hulp of praten over het helpen van een klasgenoot. Hierbij is het dus aan te raden te investeren in de sfeer in de klas. De start van het schooljaar is daar een goed moment voor! Met het thema van de Week Tegen Pesten 2015 # Durfjijhetaan? gaan leerkrachten aan de slag met de sfeer in de klas door leerlingen op zoek te laten gaan naar hun eigen kwaliteiten en die van de ander.

» Lees hierover mijn vorige blog over de Week Tegen Pesten.