Hoe worden kinderen en jongeren overgehaald om aan sexting en seks-chatten te doen? Schrijfster Marlies Slegers gaat in haar nieuwste boek ‘Vijftien’ in op dit thema én biedt een aantal handvatten om er in de klas actief over in gesprek te gaan. Ik stelde haar een aantal vragen.

Waar gaat ‘Vijftien’ over?

“Het boek gaat over de vijftienjarige Elena. Ze heeft het thuis niet zo naar haar zin, want haar moeder heeft een nieuwe vriend en daar kan Elena het niet goed mee vinden. Online leert ze Tim kennen, een jongen van zeventien. Ze wordt zo verliefd, dat ze besluit in te gaan op zijn suggestie om aan seks-chats te doen. Niet veel later stelt Tim voor dat ze elkaar een keer in het echt ontmoeten. Elena gaat daar op in, maar dan verdwijnt ze spoorloos.

Parallel loopt ook het verhaal van Job, die rondloopt met een groot verdriet dat hij probeert te onderdrukken. Wanneer Elena verdwijnt – hij kent haar niet – blijkt het spoor naar hem te leiden. Ik wil er natuurlijk niet teveel over verklappen, dus hoe het precies zit, zal iedereen moeten lezen!”

Wat dreef je om dit boek te schrijven?

“Ik ben erg betrokken bij het sociale mediagedrag van kinderen. Misschien omdat ik zelf drie kinderen heb die graag op sociale media zitten – en zeker toen ze wat jonger waren, verkende ik graag eerst op welke sites ze kwamen. Je leest in de media soms afgrijselijke dingen over jongeren en sociale media. Ik denk dat we allemaal het verhaal van Amanda Todd kennen, dat Amerikaanse meisje dat zo’n filmpje van zichzelf op YouTube plaatste waarin ze aangaf bedreigd te worden omdat ze een naaktfoto naar iemand had gestuurd die pedofiel bleek (een Nederlander, bleek later). Daarna pleegde ze zelfmoord. Ik probeer altijd het verhaal achter zo’n bericht te vinden en bedenk er dan een variant op. Of het nu over sexting gaat of over grooming (waar ‘Vijftien’ feitelijk over gaat); ik wil jongeren graag op een verhalende, vermakelijke wijze vertellen wat er mis kan gaan. Maar ik wil zeker geen doemscenario’s schetsen, want sociale media zijn ook enorm verrijkend en niet meer weg te denken.”

Hoe zou je met leerlingen over dit boek kunnen praten? Heb je gesprekssuggesties (zoals deze)?

“Ik laat kinderen in de klassen altijd nadenken over argumenten waarmee iemand je bijvoorbeeld naaktfoto’s of seks-chats kan laten sturen. Die kunnen ze echt wel verzinnen. Vervolgens laat ik ze bedenken wat een goed tegenargument kan zijn. Wanneer een klas ‘Vijftien’ klassikaal gaat lezen, kun je leerlingen daarna in de actualiteit laten zoeken naar soortgelijke gevallen. Daarmee zien ze dat dit niet zomaar iets ‘ver van mijn bed’ is. Dat het realiteit kan worden. Hoe weet je dat iemand ook echt is wie hij zegt te zijn? Hoe kun je dat checken en hoe beveilig je zelf je privacy? Je kunt ze ook een debat laten voeren: waarom is het wel of niet erg om seks-chats met iemand te delen? Waar ligt je grens?

Ik geloof erg in de kracht van discussiëren en leerlingen zelf voor- en tegenargumenten te laten verzinnen. Ik laat ook wel eens een plaatje zien van een naaktfoto van een meisje op een mobiel. Dan vertel ik erbij dat ze deze foto (gewoon een stockfoto) naar een jongen heeft gestuurd die ze heel leuk vindt, maar die jongen heeft hem lachend rondgestuurd. En dan moeten de kinderen twee kolommen maken: in de een schrijven ze wat ze van het meisje vinden, in de andere wat ze van de jongen vinden in deze situatie. Frappant genoeg vinden ze vaak vooral het meisje een slet, hoerig en eigenlijk is het haar schuld. Door erop te wijzen dat de jongen dit ook nooit had mogen doen, laat je ze nadenken over beide rollen in zo’n situatie. Ze kunnen het zelfs als een soort rollenspel doen. Dat kan met ‘Vijftien’ net zo. Vervang de naaktfoto door seks-chats en je kunt dan bedenken wat je van beide partijen vindt.”

Stel dat je nu zelf puber zou zijn, wat voor type internetter zou je zijn?

“Lastig! Ik denk dat ik internet – net zoals ik het nu vind – geweldig zou vinden! En er dus wellicht te vaak op te vinden zou zijn (maar dat is nu misschien niet anders…). Ik zou Snapchat ook wel leuk vinden, denk ik. Dat vind ik nu vooral een heel druk gedoe, als ik naar mijn eigen pubers kijk, maar ik denk dat ik het als jongere wel leuk zou hebben gevonden. Ik weet ook niet – in alle eerlijkheid – of ik mijn privacy altijd even goed zou bewaken. Ik ken genoeg jongeren die echt heel intelligent zijn en toch dingen doen die online niet handig zijn, gewoon omdat iemand ze zover kan krijgen. Wellicht zou ik ook in zo’n val kunnen lopen…”

Het boek ‘Vijftien’ is hier te bestellen.

Lees meer over Marlies Slegers op haar website.

Update – winactie is gesloten –
Uitgever Luitingh-Sijthoff stelt speciaal voor mediacoaches en docenten twee boeken beschikbaar: heb jij een goede tip over hoe je met leerlingen praat over sociale media? Laat je tip hieronder achter in de reacties. De beste tips worden beloond met een exemplaar van het boek.