Een op de vier ouders van 0- en 1-jarigen geeft aan dat hun kind minstens 2 uur per dag aan beeldschermen besteedt. Gemiddeld besteden jonge kinderen tot en met 6 jaar 100 minuten per dag aan digitale media. Met name op tablet, telefoon of televisiescherm. Dit blijkt uit een verdiepend onderzoek van Netwerk Mediawijsheid dat is uitgebracht tijdens de Media Ukkie Dagen. Hieruit komt ook naar voren dat digitaal mediagebruik vaak samengaat met stilzitten en dat dit toeneemt als kinderen ouder worden.
Kleine aanpassingen in de opvoeding kunnen al een groot effect hebben en kunnen nadelige gevolgen van mediagebruik beperken. Netwerk Mediawijsheid heeft met experts 10 tips ontwikkeld die eenvoudig en direct toe te passen zijn om bewegen met media te stimuleren en balans te creëren. Bekijk de tips hier.
Het huidige mediagebruik bij jonge kinderen is aanzienlijk meer dan dat de World Health Organisation (WHO) adviseert. Volgens deze officiële richtlijnen zouden kinderen tot 2 jaar geen schermtijd moeten hebben en kinderen tot 5 jaar maximaal 1 uur per dag.
“In voorgaande jaren hebben we al vaker een toename gezien van dagelijkse schermtijd bij jonge kinderen. Dat lijkt zich nu wederom voort te zetten met nog eens 7 minuten erbij ten opzichte van 2022. Dat is zorgelijk, want overmatig gebruik van digitale media en te weinig beweging op jonge leeftijd kan slaap en taalontwikkeling negatief beïnvloeden en overgewicht en bijziendheid in de hand werken”, aldus onderzoeker lector dr. Peter Nikken van hogeschool Windesheim.
‘In voorgaande jaren hebben we al vaker een toename gezien van dagelijkse schermtijd bij jonge kinderen en dat lijkt zich nu wederom voort te zetten met nog eens 7 minuten erbij ten opzichte van 2022.’
Toename stilzitten naarmate kinderen ouder worden
Mediaopvoeding is onderdeel van de algemene opvoeding. Daarom houdt het idealiter ook rekening met wat kinderen doen zonder media. Zoals voldoende bewegen. Beweging is essentieel voor de gezondheid en ontwikkeling van jonge kinderen. Verdiepend onderzoek van Netwerk Mediawijsheid in samenwerking met het Trimbos-instituut en hogeschool Windesheim wijst echter uit dat mediagebruik bij jonge kinderen vaak samengaat met stilzitten. Hoe ouder kinderen worden, hoe meer dat toeneemt. Dat is zorgelijk, met name voor kleuters, die op school ook al vaker op vaste momenten zitten.
Ook geeft een op de vijf ouders aan dat hun kind minimaal één keer per dag meer dan 60 minuten zittende activiteiten doet. Het in 2022 gelanceerde beweegadvies voor 0-4 jarigen adviseert juist om jonge kinderen geen lange periodes stil te laten zitten. Ze niet langer dan 60 minuten in hun bewegingsvrijheid te beperken en mediagebruik te matigen en aan te passen op hun leeftijd. Uit dit onderzoek blijkt inderdaad dat activiteiten met een telefoon en gamen bij jonge kinderen grotendeels zittend plaatsvinden. Echter zien we ook dat een kwart van de kinderen tussen de 0 en 6 jaar in beweging is tijdens het kijken van televisie. En de helft van jonge kinderen als ze luisteren naar muziek of podcasts.
“We zien dat jonge kinderen steeds vaker gebruik maken van digitale media. Elk jaar is er een toename, ook bij de allerjongsten. Een op de vijf peuters maakt zelfs meer dan drie uur per dag gebruik van digitale media. We zien dat veel digitale media activiteiten zittend plaatsvinden. Dat is wel afhankelijk van de activiteit en de leeftijd. Sommige digitale media activiteiten stimuleren beweging en sommige kinderen zijn van nature meer in beweging. Echter, hoe ouder kinderen worden, hoe minder ze dingen in beweging doen, terwijl beweging juist essentieel is voor een goede ontwikkeling en gezondheid. Daarom is het belangrijk dat ouders hun kinderen helpen een goede balans te maken tussen stilzitten en bewegen, ook als ze gebruikmaken van digitale media”, aldus wetenschappelijk onderzoeker Anouk Tuijnman van het Trimbos-instituut.
‘Een op de vijf peuters maakt zelfs meer dan drie uur per dag gebruik van digitale media. We zien dat veel digitale media activiteiten zittend plaatsvinden.‘
Ouders bewust van voorbeeldrol, maar ook zorgen
Een overgroot deel van de ouders, bijna 80%, is tevreden over de balans van slapen, bewegen en zitten bij hun kind. Ouders hebben hierin een belangrijke voorbeeldrol, zowel op het gebied van beweging als gebruik van digitale media. Meer dan de helft van de ouders in dit onderzoek is zich bewust van deze rol. Tegelijkertijd geeft bijna de helft van de ouders aan dat ze het moeilijk vinden om het goede voorbeeld te geven, door bijvoorbeeld niet te veel op hun telefoon te zitten.
“Het is aan de ouders om bewuste keuzes te maken in de balans tussen stilzitten en bewegen. Daarbij kunnen ouders kijken naar waarom ze media op dat moment inzetten. Om even een momentje van rust te bieden, of om het kind plezier te laten hebben. En of het mogelijk is om dat in beweging te doen. Belangrijk daarbij is om afwisseling te stimuleren. Niet alleen tussen verschillende activiteiten, maar ook tussen de manier waarop een kind die activiteiten uitvoert, zittend of bewegend. Zeker voor kleuters, die op school ook al vaker op vaste momenten zitten. Dat digitale media onderdeel zijn van het dagelijks leven, daar kunnen we niet meer omheen, maar we kunnen wel kijken naar hoe, wanneer en hoe lang jonge kinderen er gebruik van maken”, aldus onderzoeker Anouk Tuijnman.
‘Belangrijk is om afwisseling in mediagebruik te stimuleren, niet alleen tussen verschillende activiteiten, maar ook tussen de manier waarop een kind die activiteiten uitvoert, zittend of bewegend‘
Freek Zwanenberg in gesprek met Anouk Tuijman
Tijdens de Netwerksessie ‘Bewegen met media? Op zoek naar balans’, in het kader van de Media Ukkie Dagen op 22 maart 2023, kregen professionals de kennis en handvatten om werk te maken van digitale balans voor kinderen van 0-6 jaar. Moderator Freek Zwanenberg (Bureau Jeugd & Media) ging in gesprek met Anouk Tuijnman over het verdiepend onderzoek Iene Miene Media 2023.
Media Ukkie Dagen: hoe kinderen bewegen met media
Media zijn niet meer weg te denken uit de opvoeding. Daarom organiseert Netwerk Mediawijsheid ieder jaar de Media Ukkie Dagen. Tijdens de Media Ukkie Dagen staan we stil bij mediawijsheid in de opvoeding van kinderen van 0 tot en met 6 jaar.
Dit jaar is het thema ‘Balans: bewegen met media’. In een wereld waarin media een belangrijke rol speelt, met alle voor- en nadelen die daarbij komen kijken, wil Netwerk Mediawijsheid ouders en professionals handvatten bieden om slimmer, gezonder en beter gebruik te maken van media in de opvoeding. Kleine aanpassingen in de opvoeding kunnen al een groot effect hebben en kunnen nadelige gevolgen beperken. Netwerk Mediawijsheid heeft met experts 10 tips ontwikkeld die thuis eenvoudig en direct toe te passen zijn. Bekijk de tips hier. Voor meer informatie over de campagne en de (gratis) activiteiten kijk je op mediaukkiedagen.nl.
Bekijk hier een overzicht van al het nieuws rondom de Media Ukkie Dagen. Praat op sociale media mee via de hashtag #MUD23.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.