Regelmatig komt het voorbij in het nieuws, het dark web. Bijvoorbeeld wanneer er door cybercriminelen gestolen gegevens verkocht worden na een datalek. Maar bij veel mensen heerst er onduidelijkheid over wat het dark web precies is en hoe het zich verhoudt tot het internet dat wij iedere dag gebruiken. Meestal wordt dit deel van het internet genoemd in relatie tot illegale praktijken. Toch is niet alles op het dark web per definitie slecht; het dark web vervult ook een cruciale rol in de wereldwijde persvrijheid. In dit artikel kun je lezen wat het dark web is en wat er op dit mysterieuze gedeelte van het web te vinden is.

Surface web, deep web, dark web

Het internet bestaat eigenlijk uit drie lagen. Zo heb je het surface web waar wij allemaal dagelijks gebruik van maken. Het surface web is het gereguleerde gedeelte van het internet waar we makkelijk op kunnen komen via browsers als Google, Safari, en Firefox.

Het deep web is vervolgens het gedeelte van het internet waar je net wat minder gemakkelijk komt. Dit kunnen bijvoorbeeld interne pagina’s van bedrijven of instellingen zijn. Vaak heb je een specifieke link nodig om er te komen en zijn deze pagina’s of databases beveiligd met een wachtwoord.

En dan is er nog het dark web. Dit gedeelte van het internet wordt niet gereguleerd en is lastig op te zoeken. Via de speciale anonieme browser Tor kun je het dark web op. Vervolgens moet je heel specifiek weten waar je moet zijn. URLs zien er op het dark web niet uit als de webadressen die we op het surface web gewend zijn. Vaak zijn de adressen een aaneenschakeling van willekeurige letters en cijfers, eindigend op .onion. Je komt er dus niet zomaar. Dit betekent ook dat het voor opsporingsdiensten lastig is om het dark web in kaart te brengen. Omdat er hier niemand toekijkt, vinden op het dark web onder meer dingen plaats die verboden zijn.

Bron afbeelding: VPNgids

Illegalen praktijken

Omdat het dark web niet gereguleerd wordt, is het een plek waar criminelen elkaar opzoeken. Zo bevinden zich hier illegale markplaatsen waar, onder andere, drugs en wapens worden verhandeld. Verder verkopen cybercriminelen op het dark web informatie die zij bij hacks hebben verkregen, en bieden zij soms ook hun werkzaamheden te koop aan. Opsporingsdiensten als de FBI en Interpol, maar ook nationale opsporingsdiensten, houden ontwikkelingen op het dark web dan ook zo goed mogelijk in de gaten, al is dat veelal erg complex door de obscuriteit ervan. De meesten van ons zullen hier niets te zoeken hebben en als je toch het dark web bezoekt, loop je – meer dan op het surface web – kans om malware en andere narigheid binnen te halen. Toch heeft het dark web ook een belangrijke functie in onze maatschappij.

Klokkenluiders en journalisten

Omdat het op het dark web makkelijker is om anoniem te blijven dan op het surface web, wordt dit gedeelte van het internet ook gebruikt door burgers die aan censuur willen ontsnappen. Klokkenluiders die misstanden bij een bedrijf of overheid aan het licht willen brengen kunnen hier hun verhaal doen. Zij kunnen op het dark web in contact komen met journalisten om zo deze misstanden wereldkundig te maken. Voorbeelden van dit soort openbaringen zijn de bekende zaken rond Wikileaks, Edward Snowden, en Chelsea Manning. Zij brachten vertrouwelijke informatie naar buiten via het dark web. Deze klokkenluiders vonden het in het algemeen belang dat deze belastende informatie naar buiten kwam.

Verder kunnen journalisten in dictatoriale regimes via het dark web de censuur van hun overheid omzeilen. Zij kunnen zich dan toch in vrijheid en anonimiteit uiten over het regime, zonder monddood gemaakt te worden. Op deze manier functioneert het dark web als een middel voor ultieme persvrijheid; het dark web vertegenwoordigt het complete vrije internet, zonder restricties en moderatie. Voor persvrijheid is het dus ontzettend belangrijk, maar de vrijheid op het dark web kent inderdaad ook een keerzijde. En hoewel het dark web voor sommigen aanlokkelijk kan zijn – ook voor nieuwsgierige jongeren bijvoorbeeld – zullen de meesten van ons deze obscure kant van het internet niet gauw opzoeken en het overlaten aan onderzoeksjournalisten.

Meer lezen over het dark web en online privacy?

» Ben jij een anonieme internetter?
» Thema’s voor de toekomst #3 – Surveillance (On)zichtbaar in de surveillancemaatschappij
» Speuren naar sporen van internetgebruikers: Open Source Intelligence (OSINT) uitgelegd