Nederlanders brengen gemiddeld bijna 9 uur per dag door achter een scherm. Ruim 80% beoordeelt dit schermgebruik positief en geeft het een voldoende (gemiddeld een 7). Maar achter die tevredenheid schuilen duidelijke verschillen tussen leeftijdsgroepen. Jongeren geven vaker aan ontevreden te zijn over hun schermgebruik, hebben minder het gevoel de controle te houden en ervaren meer druk vanuit hun omgeving om altijd bereikbaar te zijn. Babyboomers daarentegen zijn het meest tevreden: 93% geeft hun schermgebruik een voldoende en voelt vaker grip op hun digitale balans.
Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Netwerk Mediawijsheid, in het kader van het thema ‘gezond schermgebruik’ van de Week van de Mediawijsheid, (7 t/m 14 november 2025.)
Schermen: vertrouwd, maar ook verslavend
Voor de meeste Nederlanders zijn digitale media inmiddels onlosmakelijk verbonden met het dagelijks leven. Ze zorgen voor ontspanning, gemak en verbinding. Toch zijn er naast positieve ervaringen ook zorgen. Hoewel schermen veel gemak en ontspanning bieden, beschrijft 60% van de Nederlanders hun eigen schermgebruik als verslavend, Daarnaast gebruikt 60% schermen om even aan de realiteit te ontsnappen en de helft pakt een scherm vooral uit gewoonte of verveling. Vooral jongeren betrappen zichzelf vaker op eindeloos scrollen of het gevoel altijd online te moeten zijn.
Het gebruik van schermen kan ongemerkt een patroon worden dat moeilijk te doorbreken is
Dr. Nastasia Griffioen, onderzoeker en coördinator van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn: “Het gebruik van schermen kan ongemerkt een patroon worden dat moeilijk te doorbreken is. We grijpen naar ons scherm voor ontspanning, contact of gewoonte, maar merken vaak pas bij afstand nemen wat het met ons doet: onrust, verveling of de drang om weer online te gaan. Vooral jongeren herkennen dat gevoel sterk; ze ervaren vaker druk om voortdurend bereikbaar te zijn. Oudere generaties lijken hun schermgebruik vaker bewust te doseren, waardoor ze meer rust en controle ervaren.”
Hoe jonger, hoe groter de bereidheid om te veranderen
Ondanks de hoge tevredenheid staat 80% van de Nederlanders open voor bewuster schermgebruik. Hoe jonger, hoe groter de bereidheid om te veranderen. Zo zet Generatie Z vaker timers op apps of overweegt zij een pauze van sociale media. Millennials geven vaker aan al accounts te hebben verwijderd, terwijl babyboomers eerder kiezen voor vaste schermvrije momenten.
De meeste mensen willen wel bewuster omgaan met hun schermen, maar voelen minder druk of schuld als dat niet altijd lukt
Dat laat zien dat de wil er wel is, maar gewoontes blijven in het dagelijks leven soms lastig echt te veranderen. Zo heeft 18% van de Nederlanders thuis duidelijke schermvrije zones of regels. Dr. Nastasia Griffioen van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn: “We lijken milder te worden naar onszelf als het om schermgebruik gaat. De meeste mensen willen wel bewuster omgaan met hun schermen, maar voelen minder druk of schuld als dat niet altijd lukt. Die hoge tevredenheid laat zien dat we technologie steeds meer een plek geven in het dagelijks leven. Niet omdat alles perfect gaat, maar omdat we leren ermee samen te leven.”
Bekijk de belangrijkste inzichten uit het onderzoek:
Digitale balans onder druk bij jongeren
Het onderzoek laat ook zien dat jongeren vaker negatieve emoties ervaren bij schermgebruik, zoals stress, machteloosheid en het voelen van meer sociale druk. Voor ouders, vrienden en professionals is het daarom belangrijk om jongeren te helpen grip te houden op hun digitale balans.
Mary Berkhout, programmadirecteur Netwerk Mediawijsheid: “Digitale media maken ons leven makkelijker, leuker en brengen ons dichter bij elkaar. Ze bieden eindeloze mogelijkheden om te leren, te ontspannen en in contact te blijven met anderen. Omdat alles samenkomt op één scherm, is het des te belangrijker om bewust met onze schermtijd om te gaan. Door kleine, slimme keuzes te maken – zoals een schermvrije eettafel, je telefoon buiten de slaapkamer leggen of even het geluid uitzetten – creëer je meer rust en balans. Zo ontstaat er ruimte om digitale media op een prettige manier onderdeel te laten zijn van je leven.”
Door kleine, slimme keuzes te maken – zoals een schermvrije eettafel, je telefoon buiten de slaapkamer leggen of even het geluid uitzetten – creëer je meer rust en balans
Kleine aanpassingen, groot verschil
Met kleine aanpassingen in ons schermgebruik kunnen we al een groot effect hebben en nadelige gevolgen beperken. Uit het onderzoek blijkt dat Generatie Z vaker timers instelt voor bepaalde apps en dat zij gesprekken voeren met hun omgeving over manieren om bewuster om te gaan met schermtijd. Ook maken ze gebruik van de optie om hun telefoon in te stellen op grijstinten om afleiding te verminderen. Deze drie meteen toepasbare tips zijn ook te vinden in de 10 tips die Netwerk Mediawijsheid, in het kader van de Week van de Mediawijsheid, heeft ontwikkeld samen met experts.
Tijdens de Week van de Mediawijsheid (7 t/m 14 november) worden in heel Nederland activiteiten georganiseerd in bibliotheken, scholen, zorginstellingen, buurthuizen en andere organisaties. Ook MediaMasters is onderdeel van deze week; een gratis serious game voor leerlingen van groep 5 t/m 8 en het speciaal onderwijs die hen basiskennis over digitale media, taal- en rekenvaardigheden biedt. Klassen strijden om de titel ‘Meest mediawijze klas van Nederland’.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.