Naar de ontwikkeling van social TV kun je vanuit een aantal invalshoeken kijken. Je hebt het perspectief van de mediamaker, de omroep, de adverteerder, de overheid, technologie en sociale media en het publiek (jongeren in het geval van Mediawijzer.net). Mediamakers hebben hierbij een positief beeld van de mediawijsheid van jongeren, zo bleek uit onze expertsessie over Jongeren, tv en sociale media. Een belangrijke veronderstelling als je media voor jongeren maakt. Maar in hoeverre klopt die veronderstelling?

Tijdens het Mediapark Jaarcongres nodigden wij socioloog Natascha Notten uit om tijdens onze lunchsessie meer te vertellen over de mediawijsheid van Nederlandse jongeren. Ook aan de expertsessie ‘Jongeren, tv en sociale media’ die hieruit voortkwam leverde Natascha een bijdrage.

Risicogedrag en het wereldwijde web
Natascha doet vanuit de Radboud Universiteit onderzoek naar de invloed van gezin en samenleving op het online risicogedrag van jongeren. Vorige maand publiceerde zij het artikel ‘Risicogedrag en het wereldwijde web’ in Mens & Maatschappij, een tijdschrift voor sociale wetenschappen. Een aantal conclusies uit dat onderzoek (onder ruim 15.000 jongeren uit 25 Europese landen) geeft aanvullend inzicht in online risicogedrag van jongeren en de rol die ouders hierin spelen.

Nederlandse jongeren relatief mediawijs
Natascha gaf tijdens het Mediapark Jaarcongres aan dat Nederlandse jongeren online minder risico nemen (denk aan het openbaar maken van foto’s, aan online ontmoetingen met onbekenden of het prijsgeven van privacy) dan jongeren uit andere landen. Ook zijn Nederlandse jongeren relatief goed mediavaardig.

Negatieve impact op ontwikkeling
Uit eerder onderzoek blijkt dat er wel kanttekeningen zijn te plaatsen. Zo kan veel tijd doorbrengen voor een beeldscherm en blootgesteld worden aan schadelijke media-inhoud negatief doorwerken op de ontwikkeling en het welbevinden van een kind. Veel televisiekijken bijvoorbeeld blijkt een belemmering te zijn voor de cognitieve ontwikkeling van kinderen, het kan agressief gedrag stimuleren en ook de kans op overwicht vergroten (Notten, Kraaykamp & Tolsma, 2013; Valkenburg, 2004). Ook onderzoek naar internetgebruik toont herhaaldelijk aan dat er, naast positieve gevolgen, ook negatieve consequenties kleven aan internetgebruik. Zo blijkt dat veel tijd besteden aan sociale media en het veelvuldig spelen van (gewelddadige) online games een gezonde ontwikkeling van een kind in de weg kunnen staan (Fogel & 352 Nehmad, 2009; Valkenburg & Peter, 2011).

Opleiding en gezinssamenstellingen hebben impact
Uit het onderzoek ‘Risicogedrag en het wereldwijde web’ blijkt dat gezinskenmerken zowel in positieve als negatieve zin van invloed zijn op online risicogedrag. Jongeren met lager opgeleide ouders en uit eenoudergezinnen vertonen vaker online risicogedrag dan hun leeftijdsgenoten uit meer ‘bevoorrechte’ huishoudens.

Restricties verminderen online risicogedrag
Een andere conclusie is dat ouderlijke internetbegeleiding een wezenlijke invloed uitoefent op het online risicogedrag van jongeren. Met name restrictieve internetbegeleiding is effectief bij het verminderen van online risicogedrag van jongeren. Door het hanteren van regels voor internetgebruik verkleinen ouders de kans dat hun kinderen online risicovol gedrag gaan vertonen. Ook wanneer ouders samen internetten met hun kinderen, kunnen zij online risicogedrag voorkomen, of op zijn minst de kans daarop verkleinen.

De bevindingen uit het (volledige) onderzoek kunnen voor beleidsmakers, docenten en opvoeders een extra stimulans zijn om ouders ervan te overtuigen dat betrokkenheid bij internetgebruik van hun kinderen belangrijk is. Voor mediamakers voor jongeren geeft het wellicht een extra inzicht in de kwetsbaarheid van sommige groepen.

Whitepaper social TV
In een volgend en laatste artikel over jongeren en social TV presenteren we de resultaten van ons Twitter-onderzoek. De eerdere artikelen, het Twitter-onderzoek en de conclusies uit de expertsessie worden gecombineerd tot een whitepaper. De whitepaper is in januari 2014 op deze website te vinden. Wil je per mail het volledige verslag ontvangen in januari? Stuur mij dan een mailtje via fjansen@beeldengeluid.nl.

» Lees hier de samenvatting van de expertessie: Mediamakers over social TV en jongeren.
» Bekijk hier een overzicht van de onderzoeken op het gebied van social TV.
» Bekijk hier twee cases over de impact van een tv-programma op jongeren.
» Lees hier over De School, aflevering 1: eerste indruk op Twitter.