Er is een groot aanbod van mediawijsheid-interventies die betrekking hebben op desinformatie. BENEDMO identificeerde ruim 120 interventies van ruim 75 verschillende aanbieders. Met deze publicatie wordt een overzicht gemaakt van goed bruikbare Nederlandstalige materialen (lespakketten, spellen, video’s etc.) die mediawijsheid-professionals in hun programma’s over desinformatie kunnen implementeren en tot een selectie van interventies te komen die het BENEDMO-consortium aanbeveelt.

Over BENEDMO

BENEDMO is een Vlaams-Nederlands initiatief om desinformatie te detecteren, monitoren, bestuderen en tegen te gaan. BENEDMO is één van de veertien hubs van EDMO (European Digitial Media Observatory). Het vergroten van mediawijsheid in de maatschappij is een belangrijke pilaar binnen het project om het effect van desinformatie te beperken. Partner Beeld & Geluid en associate partners Netwerk Mediawijsheid en Mediawijs werken gezamenlijk aan de invulling van deze activiteit, ondersteund door KU Leuven en de deelnemersraad van BENEDMO.

Het selecteren van mediawijsheid interventies

Omdat het een Vlaams-Nederlandse samenwerking betreft worden in deze inventarisatie zowel Vlaamse als Nederlandse interventies opgenomen. BENEDMO beveelt de volgende 23 mediawijsheid interventies aan:

1. What’s New?
2. Fake news: what’s in a name?
3. Kritikat
4. EDUbox Nepnieuws
5. Bad News
6. HUMAN: echt vs. nep
7. Betrouwbaar of toch fake?
8. NPO Kennis: Hoe herken je nepnieuws?
9. Help! Mijn kind stelt vragen over nieuws
10. Isdatechtzo.nl
11. Nieuws in de klas Vlaanderen (Lespakketten)
12. #Waarzeggers
13. MBO Mediawijs (Lespakketten Mediawijsheid)
14. De Babbelbox
15. De Korte Cursus Manipulatie
16. Nieuws in de Klas Nederland (Lesmodules)
17. Harmony Square Game
18. Medialogica in de Klas (SchoolTV)
19. Verwarrend Nieuws
20. De Club van de Lelijke Kinderen
21. De Schaal van M
22. Catpark Game
23. Quiz Mediawijsheid

Belangrijke criteria

Hoewel er meerdere overzichten van (educatief) aanbod zijn, is het voor een leerkracht/leraar, bibliothecaris, jeugdwerker of andere mediawijs professional niet gemakkelijk om inzicht te verkrijgen in de bruikbaarheid van al deze interventies. Daarnaast is er geen algemeen erkend kwaliteitsframework of keurmerk waarmee dit soort materialen worden beoordeeld. Om hen te helpen selecteerde BENEDMO aan de hand van bepaalde criteria en op basis van praktische ervaring uit het BENEDMO-netwerk een aantal interventies die een aanbeveling verdienen. Deze criteria zijn:

• Het materiaal is gratis
  Dit betekent dat het zonder betaling, in sommige gevallen met een speciale inlog, is te gebruiken en/of downloaden. Hiermee spelen financiële middelen geen rol in de toegankelijkheid van educatieve lesmaterialen.
• Het materiaal is makkelijk inzetbaar
  Dit betekent dat het direct bruikbaar is, een duidelijke handleiding heeft en geen lange opleiding vergt.
• Het materiaal is herkenbaar voor doelgroep
  Onderwerpen en definities worden begrijpelijk gemaakt en toegankelijk gepresenteerd aan de hand van beeldmateriaal of casussen die aansluiten bij de belevingswereld van de beoogde doelgroep.
• Het materiaal is bruikbaar in diverse settings
  Dit betekent dat het te gebruiken is op scholen, tijdens 1-op-1 begeleiding en jeugdwerk.
• Het materiaal kan (door leerkracht, jeugdwerker, bibliotheekmedewerker, etc.) naar een eigen context aangepast worden
  Voor bv. lesmateriaal en affiches is een creative commons license essentieel. Voor video’s geldt dat de video’s “deelbaar” zijn.
• Het materiaal is tijdloos
  Dit betekent dat de interventie niet specifiek gebonden is aan één event, zoals bijvoorbeeld de coronacrisis. Wel kunnen dergelijke casussen als voorbeeld worden gegeven.